ΤΟΥΡΚΙΑ: Γιατί τα σίριαλ των πασάδων κατακτούν (και) τους Αραβες

Της ΕΙΡΗΝΗΣ ΨΥΧΑΡΗ

 

Μουσουλμάνοι που πίνουν αλκοόλ, έχουν εξωσυζυγικές σχέσεις και νόθα παιδιά: καταστάσεις απαγορευμένες για τον αραβικό κόσμο. Και όμως, καθώς οι τουρκικές σειρές επελαύνουν τώρα και στις αραβικές χώρες, ολοένα περισσότεροι τηλεθεατές εκεί έρχονται σε επαφή με νέες, φιλελεύθερες αξίες στην κοινωνική ζωή αλλά και στις σχέσεις των δύο φύλων.

Οπως αναφέρει σε ρεπορτάζ του το βρετανικό BBC, πρόκειται για σειρές με τα εξής κοινά χαρακτηριστικά: απολαυστική και επιδέξια παραγωγή, πλοκή γεμάτη πάθη και ίντριγκες, όμορφοι ηθοποιοί και εμβληματικές τουρκικές τοποθεσίες. Παράδειγμα, η σειρά «Πειρασμός» (Ask -i Memnu), που εξιστορεί το απαγορευμένο πάθος μεταξύ ενός νέου άνδρα, του Μπεχλούλ, και μιας πανέμορφης νέας γυναίκας, της Μπιχτέρ, η οποία είναι παντρεμένη με τον θείο του. Ζουν όλοι μαζί σε μια τεράστια έπαυλη στον Βόσπορο - δύσκολα τα πράγματα για τους πρωταγωνιστές.

  «Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής»

Ή ο «Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής» (Muhtesem Yuzyil) - στο χαρέμι του έχει μια γυναίκα από τη Δύση, την ερωτεύεται και την παντρεύεται. Οι ερωτικές σκηνές φυσικά άφθονες. Και ενώ για τη Δύση τέτοιες εικόνες στην τηλεόραση αποτελούν καθημερινό φαινόμενο, για τις αραβικές χώρες είναι κάτι πρωτόγνωρο. Περίπου 85 εκατομμύρια άνθρωποι στον αραβικό κόσμο παρακολούθησαν το τελευταίο επεισόδιο της σειράς «Ασημένια φεγγάρια» (Gumus) το 2008 και έκτοτε το ενδιαφέρον για τις τουρκικές σειρές γνωρίζει θεαματική άνοδο. Οπως σημειώνει το BBC, οι τουρκικές σειρές γεμίζουν ένα κενό στην αγορά της τηλεόρασης σε αυτές τις χώρες.

«Υπάρχει έλλειψη καλών σεναρίων και υψηλής παραγωγής στην αραβική τηλεόραση» εξήγησε ο Χαμπίμπ Μπατάχ, κριτικός τηλεόρασης με έδρα τη Βηρυτό. «Αλλο πράγμα να μιλάμε για μία - δύο δημοφιλείς τουρκικές σειρές και άλλο να τις βλέπεις σε κάθε αραβικό τηλεοπτικό σταθμό» προσέθεσε. Ενας λόγος για αυτή την άνοδο των τουρκικών σίριαλ στις αραβικές χώρες είναι, ότι σε αντίθεση με τις λατινοαμερικανικές σαπουνόπερες - την προ τουρκικής επέλασης τηλεοπτική μόδα - από το 2007 μεταγλωττίζονται όχι στα κλασικά αραβικά αλλά σε μια συριακή διάλεκτο, γεγονός που κάνει τις φωνές των ηθοποιών πιο πιστευτές και τους διαλόγους πιο αληθινούς.

Πιο κοντά στην τουρκική κουλτούρα

Ενας ακόμη λόγος είναι ότι το αραβικό κοινό αισθάνεται πιο κοντά στην τουρκική κουλτούρα παρά στη λατινοαμερικανική. «Οι τουρκικές σειρές πραγματεύονται πολλά ζητήματα τα οποία η αραβική τηλεόραση φοβάται, όπως η ισότητα των φύλων, η προδοσία, η αγάπη και τα παιδιά εκτός γάμου» είπε η καθηγήτρια Ασλί Τουντζ στη Σχολή Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Μπιλγκί στην Κωνσταντινούπολη. Ρομαντικοί άνδρες και δυναμικές γυναίκες; Ανορθόδοξες εικόνες για τις αραβικές χώρες.

Γυναίκες άρχισαν να υπενθυμίζουν στους συζύγους τους πόσο καλά συμπεριφερόταν ο πρωταγωνιστής στα «Ασημένια φεγγάρια», Μεχμέτ, στη σύζυγό του Γκιουμούς. «Επρόκειτο για μια ιδανική κατάσταση όπου οι γυναίκες έχουν αξία, τις εκτιμούν και τις λατρεύουν» σημείωσε ο Μαζέν Χαγέκ, εκπρόσωπος του MBC (Middle East Broadcasting Centre - Κέντρο Ραδιοτηλεόρασης Μέσης Ανατολής).

«Επρόκειτο για μια ιστορία που έδινε τροφή για σκέψη σε αυτές τις συντηρητικές κοινωνίες, όπου οι εκδηλώσεις αγάπης γίνονται συνήθως ιδιωτικά» προσέθεσε ο Αμπντάλα Αλσαλμί, αναλυτής του BBC. 

 

Ωστόσο, σύμφωνα με την Ντίνα Ματάρ της Σχολής Ανατολίτικων και Αφρικανικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, οι τουρκικές σειρές δεν έχουν οδηγήσει σε «ριζική αλλαγή» ως προς τον τρόπο που αντιμετωπίζουν τις γυναίκες στην περιοχή. «Αντίθετα, έχουν διευρύνει μια συζήτηση που είχε ήδη ξεκινήσει με αφορμή διάφορα αραβικά προγράμματα που προβάλλονταν σε αυτές τις χώρες» εξήγησε η δρ Ματάρ.

Για την Τουρκία, ωστόσο, η εξαγωγή των τηλεοπτικών σειρών της είναι ένα άψογο εργαλείο ήπιας ισχύος. «Δείχνουμε τη χώρα μας σε εκατομμύρια τηλεθεατές. Δείχνουμε τα πανέμορφα τοπία μας, τον τρόπο ζωής μας και τις παραδόσεις μας» είπε ο Ιζέτ Πίντο, διευθύνων σύμβουλος της Global Agency, της εταιρείας που είναι υπεύθυνη για τη διανομή του «Σουλεϊμάν». Χαρακτηριστικό είναι ότι η πώληση της συγκεκριμένης σειράς, της οποίας τώρα γυρίζεται ο τέταρτος κύκλος, σε ξένες χώρες, απέφερε στην Τουρκία σχεδόν 100 εκατομμύρια ευρώ - και αυτά μόνο το περασμένο έτος.