ΑΛΒΑΝΙΑ: Στροφή στα Τίρανα;

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΠΟΠΟΥΛΟΥ

Αλλαγή φρουράς ή κλείσιμο ενός κεφαλαίου στην ιστορία της Αλβανίας; Και αν η απάντηση στο δεύτερο ερώτημα είναι καταφατική, περί τίνος πρόκειται;

Είναι απλώς το τέλος της εποχής Μπερίσα, που κυριάρχησε στην πολιτική σκηνή της χώρας τις τελευταίες δύο δεκαετίες, ή το τέλος μιας λαϊκιστικής ρητορικής που είχε και για τα δύο κόμματα εξουσίας τον αλυτρωτισμό και τον εθνικισμό, το όραμα της Μεγάλης Αλβανίας;

Το Σοσιαλιστικό Κόμμα του νικητή των εκλογών Ράμα εξέπληξε πολλούς στην Αθήνα όταν προσέφυγε στο Συνταγματικό Δικαστήριο για να ακυρωθεί η συμφωνία οριοθέτησης θαλάσσιων ζωνών Ελλάδας-Αλβανίας. Ο αλυτρωτικός εθνικισμός -με αναφορά στο Κόσοβο και προαιώνιο εχθρό κυρίως τη Σερβία- δεν είναι φαινόμενο της μετά το 1990 μεταπολίτευσης, όπως συνέβη στην Ουγγαρία, τη Σλοβακία αλλά και τη Βουλγαρία.

Πίσω από την ιδεολογική σύγκρουση του Εμβέρ Χότζα με την ΕΣΣΔ και τη Γιουγκοσλαβία κρύβονταν πρώτον ο φόβος για μετατροπή της χώρας σε προτεκτοράτο του Βελιγραδίου και δεύτερον ο συγκεκαλυμμένος σε αγώνα κατά των ρεβιζιονιστών αλυτρωτισμός της Μεγάλης Αλβανίας. Θα κάνουν οι νικητές των εκλογών την αναγκαία προσαρμογή; 

Η απάντηση δεν είναι δεδομένη ως θετική με μόνο ζητούμενο την παράμετρο του χρόνου, γιατί σήμερα η ευρωπαϊκή προοπτική που προέβαλλε ως ασύμβατη με τον εθνικισμό έχει ξεθωριάσει όχι μόνο στην Αλβανία αλλά στο σύνολο των δυτικών Βαλκανίων. Η Ευρωζώνη σε κρίση δεν επιτρέπει στην ενταξιακή προοπτική να διατηρήσει τη λάμψη της.

Αντίπαλος του αλβανικού αλυτρωτισμού στην πρώην Γιουγκοσλαβία δεν είναι το Βελιγράδι, αλλά η Πρίστινα και το Τέτοβο, η ηγεσία δηλαδή του Κοσόβου και των Αλβανών της ΠΓΔΜ. Μια ελεγχόμενη από τα Τίρανα Μεγάλη Αλβανία θα ήταν νέα ξένη κυριαρχία για την Πρίστινα και το Τέτοβο, ενώ υπάρχει ο φόβος για το αντίστροφο, για μια απορρόφηση του αλβανικού κράτους από το Κόσοβο.

 

Ο δρόμος για την προσγείωση της Αλβανίας θα είναι μακρύς και δύσκολος, καθώς μαζί με την απαλλαγή από τον αλυτρωτισμό θα πρέπει να εγκαταλειφθεί και το φοβικό σύνδρομο απέναντι στους Βαλκάνιους γείτονες, ένα σύνδρομο που οδηγεί από τη σύσταση του αλβανικού κράτους το 1912 σε εξωβαλκανικές συμμαχίες