ΙΣΤΟΡΙΑ και ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Οι μυθικές μας αλήθειες

Ενδεχομένως ΚΡΥΦΟφιλορεπούσειο αλλά ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ γιατι λέει ΑΛΗΘΕΙΕΣ...

Του ΚΩΣΤΑ ΜΑΥΡΟΥΔΗ

Οι κατασκευασμένες αλήθειες της Ιστορίας, όπως συμβαίνει με όλους τους μύθους, αφορούν την παιδική ηλικία μιας συλλογικής ταυτότητας, που αναζητεί, κι αυτή, στοργή και βεβαιότητες. Οχι μόνον οι λεγόμενοι αρχαίοι λαοί, αλλά και πολλοί άλλοι, έχουν πειστεί, έτσι, για τον χαρισματικό χαρακτήρα και τον ιδιαίτερο προορισμό τους.  

Χρειάστηκαν αιώνες για να κοιτάξουμε στην Ιστορία και τις αφηγήσεις της με επιφύλαξη. Να τη δούμε, δηλαδή, ως επιστήμη και όχι ως μαρτυρία αυτοεπιβεβαίωσης ή παραγωγής φρονήματος. «Αν οι Γάλλοι θέλουν να πληροφορηθούν για τους Ναπολεόντειους πολέμους, θα ήταν καλό και χρήσιμο να διαβάσουν τον αγγλικό Τύπο της εποχής», έλεγε ο Ράσελ. Αυτό σημαίνει διδασκαλία της Ιστορίας (και) από τις πηγές του αντιπάλου, πράγμα που εκτός από την αμφίβολη αλήθεια αποκαλύπτει τη σχετικότητα της πληροφορίας, την κατεξοχήν δηλαδή συνθήκη που αποτρέπει την εμπάθεια και τις άκριτες προσηλώσεις.

Θα πει κανείς, και ορθά, ότι εφόσον ο καθημερινός πολιτισμός είναι μια συνισταμένη από συνειδήσεις και συμπεριφορές, το πνεύμα της πρωτογένειας, πάντοτε πλειοψηφικό, θα εμφανίζεται ως κυρίαρχη κλίση, πολύ ισχυρότερη από όποιο σχολείο προτείνει δειλά την αμφιβολία, προσβλέποντας στο μοντέλο του κριτικού ανθρώπου. Καμιά οργανωμένη παιδεία δεν μπορεί και δεν θέλει να αγνοήσει τον εθνικό ρόλο της διδασκόμενης Ιστορίας. Χρειάζονται γι' αυτό ζύμωση αιώνων στην «ανησυχία» και την πνευματική περιέργεια, αίσθημα ταυτοτικής ασφάλειας, αυτογνωσία και ευφάνταστα αντανακλαστικά.

Θέλουμε την αλήθεια για την Ιστορία; 

Πρέπει να θυμηθούμε το πρώτο κεφάλαιο στο «Μοναστήρι της Πάρμας» του Σταντάλ:

Εκεί ο νεαρός Φαμπρίτσιο ντελ Ντόγκο, γοητευμένος απ' τη Ναπολεόντεια περιπέτεια, φτάνει από το Μιλάνο στις παρυφές του Βατερλό, βοηθάει τυχαία στη μάχη και παρακολουθεί σκηνές από την πιο κρίσιμη στιγμή της Ευρώπης χωρίς να καταλάβει ότι έλαβε μέρος, ότι έχει συμβεί κάτι κοσμοϊστορικό, που το παρακολούθησε και το είδε! Δεν υπάρχει, πιστεύω, πιο σπαρταριστή αμφισβήτηση ιστορικής αυτοψίας απ' τις συγκεκριμένες σελίδες.

Αν δούμε προς το μέρος μας, θα δεχτούμε ότι σε μια χώρα που διδάχτηκε το παρελθόν χωρίς κριτική διάθεση, με γλώσσα ηρωικού πατριωτισμού, δεν είναι ανεξήγητη η παρά φύση διόγκωση του φαντασιακού, που με τη σειρά του οδηγεί αναπόφευκτα στην ιδέα της προεπιλεγμένης μοίρας, ενός «ιερού», που κρατά τον πιστό στη θεολογία της αλήθειας του: έναν τελεσίδικο, αμετάβλητο χάρτη, με εχθρούς, φίλους και αντιπάλους. Μια ομηρεία στο στερεότυπο, εσαεί.