Του ΑΝΔΡΕΑ ΖΑΜΠΟΥΚΑ
Το κράτος βρίσκεται παντού! Δεν αφήνει τίποτα που να μην ελέγχει ή να
συμμετέχει με τους δικούς του ανθρώπους. Οργανώνει, στήνει δίκτυα,
προσδιορίζει τους στόχους και διαμορφώνει ανάλογα το status, με το οποίο
θα αποδώσει πολιτικούς «καρπούς», ο κάθε θεσμός.
Το ζήτημα δεν είναι τόσο, αν το κράτος νομιμοποιείται να διενεργεί τις εξετάσεις εισαγωγής στα ΑΕΙ και ΤΕΙ, αλλά ο τρόπος που τις κατευθύνει.
Το ζήτημα δεν είναι τόσο, αν το κράτος νομιμοποιείται να διενεργεί τις εξετάσεις εισαγωγής στα ΑΕΙ και ΤΕΙ, αλλά ο τρόπος που τις κατευθύνει.
Η
τριμελής επιτροπή οργάνωσης των εξετάσεων, η κεντρική επιτροπή και οι
επιμέρους ομάδες, που βγάζουν τα θέματα, διορίζονται από την πολιτική
ηγεσία του Υπουργείου. Συμμετέχουν πανεπιστημιακοί που διαγκωνίζονται
για τις «εξέχουσες» αρμοδιότητες, το προεδρείο του Παιδαγωγικού
Ινστιτούτου και καθηγητές δευτεροβάθμιας, οι οποίοι επιλέγονται «κατά
βούληση» και χωρίς να είναι σε θέση, κανείς να γνωρίζει τα κριτήρια της
επιλογής τους. Συμμετέχουν επίσης «υπάλληλοι»… του Υπουργείου, προφανώς
αποσπασμένοι στα πολιτικά γραφεία των Υπουργών…
Όλο το παραπάνω δίκτυο μπορεί να συμπληρώνεται από πρόσωπα κάποιας επιστημονικής αξίας αλλά το βέβαιο είναι ότι επιλέχτηκαν, για να διαφυλάξουν το «κύρος» των πολιτικών τους προϊσταμένων.
Όλο το παραπάνω δίκτυο μπορεί να συμπληρώνεται από πρόσωπα κάποιας επιστημονικής αξίας αλλά το βέβαιο είναι ότι επιλέχτηκαν, για να διαφυλάξουν το «κύρος» των πολιτικών τους προϊσταμένων.
Δύο
παραδείγματα:
Στο θέμα της Έκθεσης, που πάντα είναι πρώτο στο πρόγραμμα,
γίνεται εμφανής προσπάθεια να μην είναι δύσκολο, ώστε να εξασφαλιστεί η
λαϊκιστική τακτική προσέγγισης των μαθητών και των οικογενειών τους.
Συμβαδίζει μάλιστα, και με την ατμόσφαιρα της εποχής που δεν επιτρέπει
να μπει θέμα που θα στενοχωρήσει κάποια μερίδα της κοινής γνώμης
(ευρωπαϊκή ενοποίηση, δημοκρατία, διαδικτυακή διακυβέρνηση κτλ). Από την
άλλη, ασάφειες σε θέματα, όπως στα Μαθηματικά, είναι σίγουρα αποτέλεσμα
της ανεπάρκειας των ανθρώπων οι οποίοι, σε αρκετές περιπτώσεις δεν
διδάσκουν σε σχολική τάξη και δεν έχουν επαφή με τις εκπαιδευτικές
εμπειρίες των μαθητών.
Σε κάθε περίπτωση, η υπόθεση των εξετάσεων αποτελεί μία εμπλοκή του συγκεντρωτικού κράτους, το οποίο αυτοανακηρύσσεται σε «εγγυητή» και «προστάτη» μιας αμφιλεγόμενης διαδικασίας. Έτσι εξηγείται γιατί είμαστε η μοναδική χώρα στον κόσμο, όπου οι εξετάσεις γίνονται πρωτοσέλιδα και απασχολούν την επικαιρότητα για δύο εβδομάδες. Αυτή είναι η αιτία της αναγωγής της επιτυχίας σε ύψιστο «έπαθλο» επιβράβευσης και κοινωνικής καταξίωσης του μαθητή και της οικογένειάς του.
Το κράτος είναι αυτό που δημιούργησε τη φαντασίωση της ακαδημαϊκής ζωής και συνεχίζει να δρέπει ακόμα τους καρπούς της. Από δω πηγάζει ο μύθος της δωρεάν παιδείας, η συντήρηση του λαϊκισμού, η παντελής έλλειψη επαγγελματικού προσανατολισμού και ο κάθετος έλεγχος των εκπαιδευτικών μονάδων. Γι΄ αυτό, οι επιτροπές που βγάζουν τα θέματα ελέγχονται πλήρως με αντάλλαγμα τη θέση εξουσίας, που θα κοσμήσει το βιογραφικό τους (οι αμοιβές είναι ελάχιστες και δεν ξεπερνούν τα 800 ευρώ, αλλά η «δόξα» μεγάλη… Κάποιοι από τα μέλη των επιτροπών φροντίζουν να διαδώσουν ό,τι βάζουν θέματα στις εξετάσεις, «μαγεύοντας» τους υποψήφιους μαθητές τους και ανεβάζοντας το τιμολόγιο στα ιδιαίτερα…).
Σίγουρα, δε φταίνε οι καθηγητές που συμμετέχουν σε άλλο ένα «παρασύστημα» καταξίωσης (τα άλλα είναι η τηλεόραση, τα πολιτικά γραφεία κτλ) γιατί έτσι λειτουργεί η ελληνική κοινωνία. Η ευθύνη βρίσκεται στην πολιτική εξουσία που επιμένει να χώνει τη μύτη της παντού.
Για να τελειώνει αυτός ο τραγέλαφος, θα πρέπει η εισαγωγή στα πανεπιστήμια να σταματήσει να ελέγχεται από το Υπουργείο. Είναι καιρός πια, τα ιδρύματα της χώρας να αποκτήσουν πραγματική αυτονομία και να επιλέγουν τα ίδια τους φοιτητές τους. Το σύστημα των Πανελληνίων μπορεί να είναι αδιάβλητο, αλλά δεν είναι αξιοκρατικό. Χρειάζεται μια συνεργασία των Πρυτάνεων (τι λέω, βέβαια, τώρα…), των Πανεπιστημιακών τουλάχιστον, Συμβουλίων ή κάποιων «αντισυστημικών» πολιτικών, ώστε να εκχωρηθεί η διενέργεια των εξετάσεων στα πανεπιστήμια. Αυτά θα καθορίζουν ποιους και πόσους φοιτητές θέλουν. Ποιοι ταιριάζουν με το πρόγραμμα και τους επιστημονικούς στόχους της λειτουργίας τους. Απαραίτητη προϋπόθεση: Η αυτοχρηματοδότηση των ιδρυμάτων, ο εξονυχιστικός έλεγχος από ανεξάρτητες αρχές, η σύνδεση με την αγορά εργασίας και η αυστηρή αξιολόγηση.
Ας σταματήσει πια η πολιτεία να προσποιείται τον «θεματοφύλακα» των θεσμών. Το κόλπο με τα «αδιάβλητα» συστήματα το έχουμε πια καταλάβει. Είναι καιρός το κράτος να επιτρέψει στον πολιτισμό και την παιδεία να αναπνεύσει. Είναι καιρός για λιγότερους «πάτρωνες» και περισσότερους δημιουργούς.
Σε κάθε περίπτωση, η υπόθεση των εξετάσεων αποτελεί μία εμπλοκή του συγκεντρωτικού κράτους, το οποίο αυτοανακηρύσσεται σε «εγγυητή» και «προστάτη» μιας αμφιλεγόμενης διαδικασίας. Έτσι εξηγείται γιατί είμαστε η μοναδική χώρα στον κόσμο, όπου οι εξετάσεις γίνονται πρωτοσέλιδα και απασχολούν την επικαιρότητα για δύο εβδομάδες. Αυτή είναι η αιτία της αναγωγής της επιτυχίας σε ύψιστο «έπαθλο» επιβράβευσης και κοινωνικής καταξίωσης του μαθητή και της οικογένειάς του.
Το κράτος είναι αυτό που δημιούργησε τη φαντασίωση της ακαδημαϊκής ζωής και συνεχίζει να δρέπει ακόμα τους καρπούς της. Από δω πηγάζει ο μύθος της δωρεάν παιδείας, η συντήρηση του λαϊκισμού, η παντελής έλλειψη επαγγελματικού προσανατολισμού και ο κάθετος έλεγχος των εκπαιδευτικών μονάδων. Γι΄ αυτό, οι επιτροπές που βγάζουν τα θέματα ελέγχονται πλήρως με αντάλλαγμα τη θέση εξουσίας, που θα κοσμήσει το βιογραφικό τους (οι αμοιβές είναι ελάχιστες και δεν ξεπερνούν τα 800 ευρώ, αλλά η «δόξα» μεγάλη… Κάποιοι από τα μέλη των επιτροπών φροντίζουν να διαδώσουν ό,τι βάζουν θέματα στις εξετάσεις, «μαγεύοντας» τους υποψήφιους μαθητές τους και ανεβάζοντας το τιμολόγιο στα ιδιαίτερα…).
Σίγουρα, δε φταίνε οι καθηγητές που συμμετέχουν σε άλλο ένα «παρασύστημα» καταξίωσης (τα άλλα είναι η τηλεόραση, τα πολιτικά γραφεία κτλ) γιατί έτσι λειτουργεί η ελληνική κοινωνία. Η ευθύνη βρίσκεται στην πολιτική εξουσία που επιμένει να χώνει τη μύτη της παντού.
Για να τελειώνει αυτός ο τραγέλαφος, θα πρέπει η εισαγωγή στα πανεπιστήμια να σταματήσει να ελέγχεται από το Υπουργείο. Είναι καιρός πια, τα ιδρύματα της χώρας να αποκτήσουν πραγματική αυτονομία και να επιλέγουν τα ίδια τους φοιτητές τους. Το σύστημα των Πανελληνίων μπορεί να είναι αδιάβλητο, αλλά δεν είναι αξιοκρατικό. Χρειάζεται μια συνεργασία των Πρυτάνεων (τι λέω, βέβαια, τώρα…), των Πανεπιστημιακών τουλάχιστον, Συμβουλίων ή κάποιων «αντισυστημικών» πολιτικών, ώστε να εκχωρηθεί η διενέργεια των εξετάσεων στα πανεπιστήμια. Αυτά θα καθορίζουν ποιους και πόσους φοιτητές θέλουν. Ποιοι ταιριάζουν με το πρόγραμμα και τους επιστημονικούς στόχους της λειτουργίας τους. Απαραίτητη προϋπόθεση: Η αυτοχρηματοδότηση των ιδρυμάτων, ο εξονυχιστικός έλεγχος από ανεξάρτητες αρχές, η σύνδεση με την αγορά εργασίας και η αυστηρή αξιολόγηση.
Ας σταματήσει πια η πολιτεία να προσποιείται τον «θεματοφύλακα» των θεσμών. Το κόλπο με τα «αδιάβλητα» συστήματα το έχουμε πια καταλάβει. Είναι καιρός το κράτος να επιτρέψει στον πολιτισμό και την παιδεία να αναπνεύσει. Είναι καιρός για λιγότερους «πάτρωνες» και περισσότερους δημιουργούς.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου