ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ - ΒΑΛΚΑΝΙΑ: Ο δρόμος για το Κόσοβο

Toυ ΣΤΑΥΡΟΥ ΤΖΙΜΑ

Ενώ καταβάλλονται προσπάθειες να κλείσει η πληγή του Κοσόβου, που προκάλεσε αιματοχυσία και ακρωτηριασμό της Σερβίας, μια άλλη πάει να ανοίξει βορειότερα και απειλεί (;) με εκ νέου διάσπαση την πολύπαθη χώρα. Στη Βοϊβοντίνα, αυτόνομη περιοχή της Σερβίας όπως και το Κόσοβο προτού αποσχιστεί, διαμάχη έχει ξεσπάσει μεταξύ των αυτονομιστών και εκείνων που επιδιώκουν τον αυξημένο έλεγχο του Βελιγραδίου.

Η Βοϊβοντίνα είναι σήμερα μικρογραφία της πολυεθνοτικής σαλάτας που επιχείρησε, ανεπιτυχώς, να ομογενοποιήσει μέσω της καλλιέργειας γιουγκοσλαβικής συνείδησης ο Τίτο. Σέρβοι (πλειοψηφία), Ούγγροι, Κροάτες, Σλοβένοι, Ρουμάνοι, Σλοβάκοι, Γερμανοί και Roma ζουν αρμονικά απολαμβάνοντας ένα καθεστώς αυτονομίας εντός της Σερβίας από το Σύνταγμα του 1974 την οποία «κούρεψε» το 1989 ο Μιλόσεβιτς στο όνομα της «επανάστασης κατά της γραφειοκρατίας», αλλά έχοντας ως πραγματικό στόχο την περαιτέρω συγκέντρωση της εξουσίας.

Με την άνοδο πέρυσι στην εξουσία του εθνικιστή προέδρου Νίκολιτς και τη συγκυβέρνηση με το κόμμα του Μιλόσεβιτς, το ανώτατο δικαστήριο της Σερβίας αποφάνθηκε αίφνης ότι βασικά στοιχεία του νόμου με τον οποίο έχει εκχωρηθεί αυτονομία στη Βοϊβοντίνα είναι αντισυνταγματικά. Η πρωτοβουλία που εξελήφθη ως συνέχεια εκείνης του Μιλόσεβιτς το 1999 και αποσκοπούσα στη βήμα προς βήμα κατάργηση της αυτονομίας, πυροδότησε αντιδράσεις στη Βοϊβοντίνα, η οποία έχει τους δικούς της κοινοβουλευτικούς σταθμούς.

Υιοθετήθηκε, μάλιστα, διακήρυξη με την οποία αξιώνεται να γίνει σεβαστό το Σύνταγμα της Σερβίας που κατοχυρώνει στη Βοϊβοντίνα πολιτική, διοικητική και οικονομική αυτονομία και να γίνουν σεβαστές οι ιστορικές, εθνικές, πολιτιστικές και θρησκευτικές ιδιαιτερότητές της. 

«Η αυτονομία της Βοϊβοντίνας είναι ιστορική και φυσικό δικαίωμα των πολιτών της, με τη βούληση των οποίων η Βοϊβοντίνα είναι στη σύνθεση της Σερβίας», υπογραμμιζόταν στη διακήρυξη. Αυτό το τελευταίο προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων στο Βελιγράδι με τα κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού και φοιτητικές οργανώσεις να εκλαμβάνουν τη διακήρυξη ως προοίμιο απόσχισης της Βοϊβοντίνας και να οργανώνουν συγκεντρώσεις με σύνθημα «τέλος στη διάσπαση της Σερβίας».

Ανεξαρτήτως των επίσημων καθησυχαστικών δηλώσεων, η συζήτηση για τις σχέσεις Βοϊβοντίνας-Σερβίας έχει ανοίξει και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει αν και πώς θα κλείσει ή θα επεκταθεί και σε άλλη πιο προωθημένη ατζέντα. Ας μην ξεχνάμε ότι σιγοκαίει ήδη άλλη φωτιά στα νότια σύνορα της χώρας και συγκεκριμένα στην κοιλάδα του Πρέσεβο, όπου ο συμπαγής αλβανικός πληθυσμός κινείται σε τροχιά απόσχισης και ένωσης με το Κόσοβο.

Η Σερβία βγήκε μικρή και ταπεινωμένη από τους πολέμους το 1991-95. Εχασε το Κόσοβο το 1999, κινδυνεύει να πάθει το ίδιο στο Πρέσεβο, τη «ζώνουν» τώρα τα «φίδια» και στη Βοϊβοντίνα.