ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ και ΚΟΙΝΩΝΙΑ: Φωτεινά κοιτάσματα

Του ΜΙΧΑΛΗ ΜΗΤΣΟΥ

Η έρευνα βασίστηκε σε δεδομένα χρονικής διάρκειας άνω των 25 ετών. Θα σας πω το βασικό της συμπέρασμα κι εσείς θα βρείτε πού έγινε: τα περισσότερα άτομα που έλαβαν μέρος δήλωσαν ότι προτιμούν να κερδίζουν 120 ευρώ και να πληρώνουν 20 ευρώ σε φόρους παρά να κερδίζουν 110 και να πληρώνουν 10. Το αποτέλεσμα είναι το ίδιο, 100 ευρώ στην τσέπη. Η διαφορά βρίσκεται στον φόρο. Κι εκείνοι που πληρώνουν περισσότερα δηλώνουν πιο ικανοποιημένοι!

Εντάξει, ήταν εύκολο: η έρευνα έγινε στη Γερμανία.  

Γιατί όμως οι πολίτες αυτής της χώρας θέλουν να πληρώνουν περισσότερους φόρους; Επειδή είναι μαζοχιστές; Επειδή είναι προτεστάντες, Βόρειοι, ξενέρωτοι, αλαζόνες; 

Οχι. Επειδή έχουν εμπιστοσύνη στο κράτος τους. 

Το ίδιο συμβαίνει και στις σκανδιναβικές χώρες. Η φορολογία είναι πιο υψηλή, το κοινωνικό κράτος πιο γενναιόδωρο και οι δείκτες ευτυχίας εκτοξεύονται στα ύψη.

Στη Γαλλία, η κατάσταση είναι πιο περίπλοκη. Το κοινωνικό κράτος είναι και εκεί (ακόμη) γενναιόδωρο, το ποσοστό της φτώχειας είναι πολύ χαμηλότερο απ' ό,τι στη Γερμανία ή τη Βρετανία, οι ανισότητες το ίδιο, αλλά οι Γάλλοι είναι από τους λιγότερο ευτυχισμένους λαούς της Ευρώπης. 

  
Γιατί; Φταίει ο πολιτισμός τους, όπως υπαινίσσονται χαιρέκακα οι Αγγλοι; Μήπως είναι θέμα DNA; 

  
Οχι. Απλώς, οι Γάλλοι δεν έχουν εμπιστοσύνη στους πολιτικούς τους, στους δασκάλους τους, στους επιχειρηματίες τους, στους καλλιτέχνες τους. Στην ιδιωτική τους σφαίρα είναι μια χαρά. Με τους θεσμούς έχουν το πρόβλημα.

Είναι αλήθεια ότι η ευτυχία δεν μπορεί να αποτελεί την υπέρτατη κοινωνική αξία. Ευτυχής μπορεί να δηλώνει και ένας βλάκας ή ένας σκλάβος, χωρίς αυτό να καθιστά τη βλακεία ή τη δουλεία επιθυμητές καταστάσεις. Οταν ο Γκούσταβ Βάγκνερ, πρώην υποδιοικητής ενός ναζιστικού στρατοπέδου, συνελήφθη σε ηλικία 68 ετών, δήλωσε ότι η ζωή του ήταν μέχρι τότε «απολύτως ευτυχισμένη». Επιπλέον, η ευτυχία έχει μερικές φορές υποκειμενικό χαρακτήρα: οι έρευνες έχουν δείξει ότι δεν μας αρκεί να είμαστε εμείς ευτυχείς, πρέπει και οι άλλοι να μην είναι. 

Παρ' όλα αυτά, ο παράγων αυτός λαμβάνεται πλέον σοβαρά από τους οικονομολόγους. Η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών αποφάσισε πέρυσι να καθιερώσει Παγκόσμια Ημέρα Ευτυχίας. Το Μπουτάν, που καθιέρωσε το 1972 την Ακαθάριστη Εθνική Ευτυχία, τώρα δικαιώνεται.

Μα έχουν νόημα όλα αυτά σε μια χώρα στα γόνατα, όπως η Ελλάδα; 

Αντί για απάντηση, διαβάστε τι είπε ο πρώην υπουργός Εσωτερικών Σταύρος Μπένος και πρόεδρος του σωματείου Διάζωμα όταν τον ρώτησε χθες ο Τάκης Καμπύλης στον 9,84 αν είναι καλά. «Είμαι ένας ευτυχής άνθρωπος, είμαι σε ένα πέλαγος δημιουργίας με το Διάζωμα και μπορώ να αντικρίζω από τώρα το φωτεινό μέλλον της χώρας, γιατί συναντιέμαι με όλα τα φωτεινά της κοιτάσματα».

Μάθημα δεύτερο: υπάρχει ελπίδα.