ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ και ΚΥΠΡΟΣ: Ο Παράδεισος είναι... φορολογικός!

Toυ ΠΑΝΤΕΛΗ ΚΑΨΗ

Το έχουν ονομάσει το μεγαλύτερο κτίριο του κόσμου αλλά και τη μεγαλύτερη απάτη. Είναι ένα διώροφο κτίσμα στα νησιά Cayman και αποτελεί την έδρα 12.784 εταιρειών σε ολόκληρο τον κόσμο. Στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους πάλι με πληθυσμό 22.000 κατοίκων έχουν την έδρα τους πάνω από 800.000 εταιρείες. 

Ο λόγος φυσικά για τους φορολογικούς παραδείσους που έχουν βρεθεί στο στόχαστρο της διεθνούς κοινότητας τα τελευταία χρόνια, καθώς αποτελούν καταφύγιο για το οργανωμένο έγκλημα, τους φοροφυγάδες και διεφθαρμένους κρατικούς λειτουργούς. Μόνο που αυτοί οι παράδεισοι δεν βρίσκονται κατ' ανάγκη σε εξωτικά μέρη, αλλά ευδοκιμούν πλέον και στην Ευρώπη.

Πρόσφατα στην Αγγλία, για παράδειγμα, έγινε σάλος όταν αποκαλύφθηκε ότι η «Αμαζον», με πωλήσεις κοντά στα 3 δισεκατομμύρια λίρες και πάνω από 2.000 εργαζομένους, πλήρωνε μηδενικούς φόρους. Στην πραγματικότητα τα χρήματα πήγαιναν σε μια μητρική εταιρεία στο Λουξεμβούργο, η οποία με λιγότερα από 150 άτομα εμφάνιζε τζίρο πάνω από 7 δισεκατομμύρια ευρώ. Αντιθέτως, η αγγλική «θυγατρική» εμφανιζόταν με τζίρο μόλις 147 εκατομμυρίων λιρών.

Το ότι η μητρική εταιρεία ήταν στο Λουξεμβούργο ενδιαφέρει και εμάς - ή μάλλον την Κύπρο. Το Λουξεμβούργο, βλέπετε, θα μπορούσε να θεωρηθεί ο μεγάλος ανταγωνιστής της Κύπρου ή ο πρώτος διδάξας στην προσέλκυση ξένων κεφαλαίων με αντάλλαγμα εχεμύθεια και χαμηλή φορολογία. 

Και χωρίς πολλές πολλές ερωτήσεις: αναζητώντας στο Ιντερνετ πληροφορίες γι' αυτό το κομμάτι, μόλις έβαζα τις λέξεις Λουξεμβούργο και τράπεζες στον υπολογιστή μου, έβγαινε διαφήμιση για να ανοίξω δωρεάν «on line» λογαριασμό στο Μεγάλο Δουκάτο!

Ετσι στο Λουξεμβούργο το συνολικό μέγεθος του τραπεζικού τομέα είναι περίπου 20 φορές το ΑΕΠ της χώρας, ενώ στην Κύπρο είναι «μόλις» 7 φορές. Τα νούμερα έχουν σημασία, γιατί φαίνεται ότι στην Ευρώπη ισχύουν δύο μέτρα και δύο σταθμά - κάποιοι θα μιλούσαν για συμβόλαια οικονομικού θανάτου με υπογραφή Σόιμπλε. Γιατί βέβαια για μεν το Λουξεμβούργο δεν βάζει κανείς θέμα ως προς το μέγεθος του τραπεζικού του συστήματος, το αντίστοιχο μέγεθος στην Κύπρο ωστόσο θεωρήθηκε «συστημικός» κίνδυνος και η οδηγία της τρόικας είναι να μειωθεί στον μέσο όρο της Ευρωζώνης - κοντά στο 200% του ΑΕΠ, παρεμπιπτόντως όσο και της Ελλάδας. Επαιξε προφανώς ρόλο η κρίση και πάλι όμως στην περίπτωση της Ιρλανδίας, της οποίας επίσης έπεσαν έξω οι τράπεζες, κανείς δεν έβαλε θέμα μεγέθους παρ' όλο που και εκεί είναι 7 φορές όσο το ΑΕΠ της. Και δεν έχουν και τη δικαιολογία του ελληνικού κουρέματος, που στοίχισε στις κυπριακές τράπεζες κοντά 5 δισεκατομμύρια, σχεδόν όσα της ζήτησαν να κουρέψει από τις καταθέσεις.

Με αυτά τα δεδομένα, δεν είναι καθόλου παράξενο που η Κύπρος αντιδρά οργισμένα στην απόφαση του Eurogroup. Πόσω μάλλον που για το νησί η ανάπτυξη του τραπεζικού τομέα ήταν σανίδα σωτηρίας μετά την τουρκική εισβολή, που επέτρεψε να πετύχει ρυθμούς ανάπτυξης κοντά στο 5% στις δεκαετίες του '80 και του '90. Επίτευγμα βέβαια στο οποίο συνέβαλαν και τα ρωσικά κεφάλαια που ήρθαν μετά την πτώση των κομμουνιστικών καθεστώτων.

Αλλά αυτή είναι η μία πλευρά της εικόνας. Η άλλη πλευρά είναι η προσέλκυση μαύρου χρήματος και η προσφερόμενη κάλυψη σε αμφιλεγόμενες ή παράνομες πρακτικές. Η «Torcaso» του Aκη Τσοχατζόπουλο ήταν μια «offshore» με έδρα την Κύπρο. Και σε μια σειρά σκανδάλων υπερτιμολόγησης στην Ελλάδα οι ενδιάμεσες εταιρείες έχουν οι περισσότερες και με εντυπωσιακή συχνότητα έδρα την Κύπρο. Σε πρόσφατο σκάνδαλο με ιατρικά υλικά, για παράδειγμα, που αποκάλυψε το ΣΔΟΕ, η κυπριακή εταιρεία αγόραζε έναν δακτύλιο προς 420 ευρώ και το πουλούσε στον έλληνα εισαγωγέα προς 3.850 ευρώ - έβγαζε κέρδος σχεδόν 1000% δηλαδή! Περιττό να πούμε ότι και η κυπριακή και η ελληνική εταιρεία ανήκαν και στον ίδιο Eλληνα ιδιοκτήτη. Κάτι το οποίο δεν ήταν καθόλου εύκολο να αποδειχθεί, καθώς στην Κύπρο για τις εταιρείες που έχουν δραστηριότητα αποκλειστικά εκτός Κύπρου προστατεύεται η ανωνυμία των ιδιοκτητών τους.

Είναι αυτός λόγος για να τιμωρηθεί η Κύπρος; Και αντιστρόφως, είναι αυτού του είδους η οικονομική ανάπτυξη που πρέπει να επιδιώκει; 

Ο πειρασμός είναι μεγάλος. Για κάθε 1% κέρδος στον τραπεζικό τομέα, το όφελος στην οικονομία είναι 7 φορές μεγαλύτερο. Κι έτσι κι αλλιώς, μετά την εισβολή, δεν υπήρχαν εύκολες εναλλακτικές λύσεις. Η ανακάλυψη κοιτασμάτων αερίου ασφαλώς δημιουργεί καινούργιες δυνατότητες. Ως τότε ωστόσο και με όλα τα λάθη της η Κύπρος αισθάνεται ότι μόνο αυτή τιμωρείται και μάλιστα με απόλυτα εκβιαστικό τρόπο.