ΕΛΛΗΝΟΚΥΠΡΙΑΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Το κόστος μιας χρεοκοπίας

Tου Πασχου Μανδραβελη

Δεν υπάρχουν καλές λύσεις σε μια χρεοκοπία. Στο τέλος, πάντα κάποιος πληρώνει τον λογαριασμό.  

Στην Ελλάδα, όπου χρεοκόπησε το κράτος, τον λογαριασμό ανέλαβαν οι μέτοχοί του (δηλαδή οι Ελληνες πολίτες) και ένα μέρος του οι ιδιώτες ομολογιούχοι. 

Στην Ιρλανδία, όπου χρεοκόπησαν οι τράπεζες, ο λογαριασμός κατέληξε σκανδαλωδώς σε όλους τους φορολογουμένους και οι Ιρλανδοί εκόντες άκοντες πληρώνουν τα σπασμένα του τραπεζικού της συστήματος. Αλλά και στην Ελλάδα της δραχμής, που ήταν υπό διαρκή και ήπια χρεοκοπία, οι καταθέτες πλήρωναν διά του πληθωρισμού το πελατειακό κράτος. Επαιρναν επιτόκιο 5%-9% με πληθωρισμό 15%-20% και οι καταθέσεις τους «κουρεύονταν» περίπου 10% ετησίως κάθε χρόνο· περισσότερο αν γινόταν, εν τω μεταξύ, κάποια υποτίμηση.

Στην Κύπρο, η πολιτική απόφαση ήταν να πέσει ένα μέρος του κόστους (περίπου 6 από τα 17 δισ.) στους καταθέτες των τραπεζών. Καλώς ή κακώς, σε περιόδους κρίσης η πολιτική δεν μπορεί να γεννήσει λεφτά. Το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να κατανείμει δικαίως ή αδίκως –εξαρτάται από ποια σκοπιά το βλέπει κανείς– το βάρος της χρεοκοπίας. Είναι άλλη, για παράδειγμα, η πολιτική που βάζει όλους τους φορολογουμένους να πληρώσουν τη χρεοκοπία του τραπεζικού συστήματος, άλλη η πολιτική που βάζει στο παιγνίδι και τους καταθέτες, είναι και άλλη η πολιτική της κατανομής του βάρους αναλόγως του ύψους των καταθέσεων· όσοι έχουν λίγα να πληρώσουν ελάχιστα ή καθόλου κι όσοι έχουν πολλά να πληρώσουν αναλογικά τα περισσότερα. 

Υπάρχει βέβαια και η πολιτική της μη παρέμβασης, να αφήσεις, δηλαδή, την αγορά να ξεκαθαρίσει το τοπίο. Το τελευταίο, αμιγώς νεοφιλελεύθερο, προβλέπει χρεοκοπία των τραπεζών και διαμοιρασμό των ελάχιστων ιματίων τους στους καταθέτες, δηλαδή απώλεια καταθέσεων που μπορεί να ξεπεράσει και το 80%. 

Στην οικονομία δεν υπάρχουν αδιέξοδα. Ακόμη και η χρεοκοπία είναι μια οδυνηρή μεν, λύση δε. Το πρόβλημα στην Ελλάδα είναι ότι δεν συζητάμε πλέον για λύσεις. Ψάχνουμε για διεξόδους στη χώρα του ποτέ-ποτέ ή στον «άλλο κόσμο, ένθα απέδρα πάσα λύπη, οδύνη» και κόστος. Το πρόβλημα, όμως, παραμένει. Aκόμη κι αν κλείσουμε τα μάτια, το κόστος δεν εξαφανίζεται. Διαδηλώνοντας εναντίον της κρίσης, δεν την ξορκίζουμε. 

Οπως και στην Ελλάδα, έτσι και στην Κύπρο, το μόνο που τελικά επιτυγχάνουμε είναι να μεταφέρουμε το κόστος σε εκείνους που έχουν τη μικρότερη πολιτική και οικονομική ισχύ. Ο,τι ακριβώς κάνουμε οι Ελλαδίτες τρία χρόνια τώρα.