KOINΩΝΙΑ: Eιναι ΔΥΣΚΟΛΟ να γίνεις ΗΡΩΑΣ...

ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ
ΤΟΥ JOE NOCERA / THE NEW YORK TIMES

Μια κρύα μέρα του Ιανουαρίου του 2007, ένας 50χρονος οικοδόμος ονόματι Ουέσλεϊ Οτρεϊ έσωσε έναν άνδρα που έπεσε στις γραμμές του Μετρό. Κι έγινε ήρωας της Νέας Υόρκης. 

Το τρένο είχε μόλις αναχωρήσει από τον σταθμό, οπότε η αποβάθρα ήταν σχεδόν άδεια. Μόνο ο Οτρεϊ περίμενε, μαζί με τις δύο κόρες του και έναν νέο άνδρα που εκείνη την ώρα είχε ένα είδος επιληπτικού επεισοδίου. Ο τρόπος με τον οποίο ο άνδρας έπεσε στις γραμμές προεξοφλούσε ότι θα έχανε τα άκρα του. Καθώς το επόμενο τρένο ήταν καθ' οδόν, ο Οτρεϊ πήδηξε ενστικτωδώς στις γραμμές, τοποθέτησε το σώμα του άνδρα έτσι ώστε να είναι ασφαλές ανάμεσα στις γραμμές και ξάπλωσε επάνω του. Μέχρι να σταματήσει το τρένο, πέντε βαγόνια είχαν ήδη περάσει από πάνω τους.

Λίγες ημέρες πριν, ένας ακόμη άνδρας, ο Κίσακ Χαν από το Κουίνς, βρέθηκε στις γραμμές του Μετρό. Λένε πως τον έσπρωξε ο Ναΐμ Ντέιβις, ένας τύπος που περιφερόταν άσκοπα και με τον οποίο ο Χαν είχε κάποια φιλονικία. Αυτή τη φορά, στην αποβάθρα υπήρχε πολύς κόσμος. Ανάμεσά τους και ο Ουμάρ Αμπάσι, ένας φωτογράφος που τράβηξε τις φρικιαστικές φωτογραφίες την ώρα που το τρένο πλησίαζε τον Χαν. Τα 22 δευτερόλεπτα που μεσολάβησαν από τη στιγμή που έσπρωξαν τον Χαν μέχρι που τον πλησίασε το τρένο ήταν ο ίδιος ακριβώς χρόνος που είχε στη διάθεσή του ο Οτρεϊ πριν από έξι χρόνια. Παρ' όλ' αυτά, κανείς από το πλήθος δεν έκανε την παραμικρή κίνηση να βοηθήσει τον Χαν έως ότου ήταν πλέον πολύ αργά. 

«Ολοι είχαν πάθει σοκ. Κάποιοι έτρεξαν να φύγουν. Αλλοι έμειναν να κοιτούν αποσβολωμένοι», διηγήθηκε ένας αυτόπτης μάρτυρας στους δημοσιογράφους.

Μια φωτογραφία από αυτές που πρόλαβε να τραβήξει ο Αμπάσι έγινε πρωτοσέλιδο στη «Νιου Γιορκ Ποστ» - και ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων. Ο φωτογράφος υπερασπίστηκε τον εαυτό του. Ο λόγος που χρησιμοποίησε το φλας, είπε, ήταν για να ειδοποιήσει τον οδηγό. «Γιατί δεν τον βοήθησαν όσοι ήταν πολύ κοντά του; Εγώ, εάν είχα φθάσει εγκαίρως, θα τον είχα τραβήξει από τις γραμμές». 

Ολοι ελπίζουμε πως, εάν βρισκόμασταν στην ίδια θέση με τον Ουέσλεϊ Οτρεϊ - ή τον Ουμάρ Αμπάσι -, θα αντιδρούσαμε με θάρρος και όχι με δειλία.  

Η συμπεριφοριστική επιστήμη όμως διαφωνεί. Μελετώντας τη συμπεριφορά των παρευρισκομένων, δύο αμερικανοί κοινωνικοί ψυχολόγοι - ο Μπιμπ Λατανέ και ο Τζον Ντάρλεϊ - κατέληξαν σε δύο συμπεράσματα:

Το πρώτο το ονόμασαν συλλογική αδιαφορία, που σημαίνει πως όσο περισσότεροι γίνονται αυτόπτες μάρτυρες ενός εγκλήματος τόσο λιγότερο πιθανό είναι κάποιος από αυτούς να βοηθήσει το θύμα. Εν μέρει αυτό συμβαίνει επειδή όταν οι άνθρωποι βλέπουν τους άλλους να μένουν αδρανείς, μπερδεύονται, δεν ξέρουν αν όντως πρόκειται για κάτι επείγον. 

Το δεύτερο είναι η λεγόμενη διάχυση ευθύνης∙ η πεποίθηση, εξηγεί ο Λατανέ, ότι «υπάρχουν τόσοι άλλοι, οπότε δεν είναι αποκλειστικά δικό μου πρόβλημα».