H μάχη κατά της εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ απέχει πολύ από το να
κερδηθεί. Υποθέστε ότι οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης αποφασίζουν
να εκταμιεύσουν την επόμενη δόση του δανείου, ύψους 44 δισ. ευρώ, και
κάποια περαιτέρω απομείωση του χρέους. Ακόμη και τότε, οι τράπεζες θα
εξακολουθούν να χωλαίνουν, ενώ ένας ακόμη γύρος λιτότητας είναι στα
σκαριά και τα κατεστημένα συμφέροντα εξακολουθούν να υπάρχουν.
Θα είναι δύσκολο να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη, και χωρίς αυτή δεν θα
υπάρξει ανάπτυξη.
Στο μεταξύ, χωρίς ανάπτυξη η εύθραυστη κυβέρνηση
συνασπισμού του Αντώνη Σαμαρά θα πέσει. Τότε πιθανότατα θα αναλάβει η
ριζοσπαστική Αριστερά του Αλέξη Τσίπρα, φέρνοντας τη χώρα σε μια νέα
καυτή φάση της κρίσης. Ακόμη περισσότερο, αν οι επενδυτές και οι
καταναλωτές φοβούνται ότι θα γίνει πραγματικότητα ένα τέτοιο σενάριο,
δεν θα αρχίσουν να δαπανούν, καθιστώντας τη συνέχιση της ύφεσης
αυτοεκπληρούμενη προφητεία.
Ο Σαμαράς αποδείχτηκε καλύτερος απ’ ό,τι
φοβούνταν πολλοί. Η στρατηγική που εφάρμοσε ήταν να κάνει ό,τι απαιτούσε
η τρόικα από την Ελλάδα με στόχο ν’ αλλάξει την αντίληψη πως η Αθήνα
δεν είναι άξια εμπιστοσύνης. Ο πρωθυπουργός είχε να καλύψει πολύ χαμένο
έδαφος: εν μέρει εξαιτίας λαθών που είχε κάνει η κυβέρνηση Παπανδρέου
και εν μέρει επειδή ο ίδιος ήταν απρόθυμος να υποστηρίξει το πρόγραμμα
μεταρρυθμίσεων όταν ήταν στην αντιπολίτευση και στη συνέχεια οδήγησε την
τεχνοκρατική κυβέρνηση Παπαδήμου σε πρόωρο τέλος.
Τα περυσινά τεχνάσματα –το εγκαταλειφθέν δημοψήφισμα του Παπανδρέου και
οι δύο αποσταθεροποιητικές εκλογικές αναμετρήσεις– καταρράκωσαν την
ελληνική αξιοπιστία. Τούτων λεχθέντων, η πρόσφατη «καλή συμπεριφορά» της
Ελλάδας φαίνεται να ανταμείβεται με μια ένεση ρευστότητας και κάποιου
είδους ελάφρυνση του χρέους. Δίχως αμφιβολία πρόκειται για καλά νέα,
πιθανότατα όμως δεν αρκούν.
Μεγάλη προσοχή δίνεται στο γεγονός ότι το ελληνικό χρέος θα
εξακολουθήσει να είναι μη βιώσιμο διότι η Αγκελα Μέρκελ είναι απρόθυμη
να εξετάσει το ενδεχόμενο απομείωσης των δανείων που έχουν δοθεί στην
Ελλάδα πριν από τις γερμανικές εκλογές του επόμενου χρόνου, γεγονός που
θα πλήξει την εμπιστοσύνη και τις επενδύσεις. Ωστόσο, η αποτυχία ν’
αποκατασταθεί η βιωσιμότητα του τραπεζικού συστήματος είναι δυνητικά
ακόμη μεγαλύτερο πρόβλημα. Τα περισσότερα από τα 44 δισ. της νέας δόσης
θα χρησιμοποιηθούν για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Ωστόσο,
πιθανότατα δεν επαρκούν για ν’ αντιμετωπιστούν δύο μεγάλα προβλήματα:
Το
τεράστιο χαρτοφυλάκιο ελληνικών ομολόγων που κατέχουν οι τράπεζες, τα
οποία έχουν ήδη «κουρευτεί και θα πρέπει να απομειωθούν ξανά.
Και μια
χιονοστιβάδα μη εξυπηρετούμενων δανείων του ιδιωτικού τομέα που
οφείλεται στη μεγάλη ύφεση.
Εν τω μεταξύ, η Ελλάδα ακόμη πρέπει ν’ αποκαταστήσει την
ανταγωνιστικότητά της. Το καλό νέο είναι ότι το κόστος εργασίας έχει
καταρρεύσει και το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών
συρρικνώνεται. Το κακό νέο είναι ότι οι τιμές δεν έχουν υποχωρήσει ακόμη
επειδή τα κατεστημένα συμφέροντα της χώρας εκμεταλλεύονται τη θέση τους
για να διατηρήσουν το κέρδος τους. Η κυβέρνηση θα πρέπει να είναι σε
θέση ν’ αντέξει την ύφεση του 2013. Το πραγματικό πρόβλημα θα εμφανιστεί
αν η ύφεση συνεχιστεί το 2014. Σε κάποιο βαθμό το αποτέλεσμα δεν
εξαρτάται από τον Σαμαρά. Η καλύτερη πιθανότητα να γίνει αρεστός στην
τρόικα είναι μέσω της αποφασισμένης επίθεσης κατά της διαφθοράς, των
καρτέλ και της φοροδιαφυγής. Τότε μπορεί η Ελλάδα να ανταμειφθεί με
μεγαλύτερη απομείωση του χρέους, περισσότερο ρευστό για την
επανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και πιο αποδοτική οικονομία. Θα
περιοριστεί η απειλή ν’ απαιτηθεί ένας νέος γύρος λιτότητας από την
Ελλάδα.
Δεν είναι σαφές αν ο Σαμαράς έχει το θάρρος ν’ αντιμετωπίσει τα
επιχειρηματικά λόμπι της Ελλάδας, πολλά από τα οποία υποστηρίζουν τη Νέα
Δημοκρατία. Αν το κάνει θα μπορέσει να διεκδικήσει μια θέση στα βιβλία
της ιστορίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου