ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΑ και ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Η δημοσιότητα ως πολιτικός λόγος

ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ

Του Αριστείδη Χατζή 

Αναπληρωτή καθηγητή Φιλοσοφίας Δικαίου και Θεωρίας Θεσμών στο Τμήμα ΜΙΘΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών. 

Η δημοσίευση της λίστας Λαγκάρντ θέτει άλλη μία φορά το ζήτημα της σύγκρουσης του ατομικού δικαιώματος για την προστασία ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων με την ελευθερία του Τύπου. 

Προφανώς, η δημοσίευση θέτει σοβαρά νομικά ζητήματα και είναι αρκετά πιθανό να έχει παραβιάσει και την ειδική νομοθεσία για την προστασία προσωπικών δεδομένων αλλά και εκείνη για τη δημοσιοποίηση υλικού της προδικασίας. Αλλά εδώ πρόκειται για κλασική περίπτωση, που μία νομικίστικη απάντηση χάνει οπωσδήποτε το δάσος.  

Το ερώτημα που πρέπει να απαντήσουμε είναι διαφορετικό: πρέπει να περιορίζεται η ελευθερία του Τύπου από ένα τέτοιο πλέγμα νομικών ρυθμίσεων που, με πρόσχημα την προστασία διαδικασιών, προσώπων ή ακόμα και του «εθνικού συμφέροντος», να απαγορεύει ουσιαστικά στους δημοσιογράφους να ερευνήσουν και να αποκαλύψουν; 

Η απάντησή μου είναι κατηγορηματική: 

«Οχι»!

Η ελευθερία του Τύπου έχει πολλές φορές μεγάλο κόστος και γι' αυτό τον λόγο η ενστικτώδης αντίδραση οδηγεί σε απαγορεύσεις. Ομως το όφελος από έναν ελεύθερο Τύπο είναι μακροπρόθεσμα δυσανάλογα μεγάλο διότι εξασφαλίζει τον έλεγχο μιας κρατικής εξουσίας που είναι πανίσχυρη και, δυστυχώς στην Ελλάδα, αδιαίρετη, ενώ ταυτόχρονα αποτελεί το μόνο εμπόδιο απέναντι σε πανίσχυρες πολιτικές και οικονομικές ομάδες πίεσης που διαπλέκονται με το κράτος και προστατεύονται από αυτό. Το κόστος όμως είναι υπαρκτό και για τον λόγο αυτό η στάθμιση πρέπει να το λαμβάνει σοβαρά υπόψη, ακόμα και όταν το τεκμήριο υπέρ της ελευθερίας του Τύπου είναι σχεδόν αμάχητο - όπως προτείνω. Ετσι, το κόστος για τις οροθετικές γυναίκες τα ονόματα των οποίων δημοσιεύθηκαν και μάλιστα από κρατικές υπηρεσίες είναι δυσβάστακτο, ενώ το όφελος ιδιαίτερα αμφίβολο. Αντίθετα, στην περίπτωση της λίστας Λαγκάρντ, ο αμφιλεγόμενος πολιτικός χειρισμός της αλλά επίσης η σπουδή και η αποτελεσματικότητα που επέδειξαν οι Αρχές στη δίωξη του δημοσιογράφου αποτελούν ικανοποιητικές ενδείξεις για τη χρησιμότητα της δημοσίευσής της.

Ομως, τελικά, όλα αυτά δεν έχουν τόση σημασία όσο έχει κάτι άλλο: ο δημοσιογράφος που διακινδυνεύει και την ελευθερία του ακόμα για να δημοσιεύσει αυτή τη λίστα το κάνει επιπλέον και για πολιτικούς λόγους. Στη δημοσίευση τον υποχρεώνει όχι μόνο ο κοινωνικός του ρόλος αλλά και οι πολιτικές του πεποιθήσεις, που είναι διπλά υποχρεωμένος να τις εκφράσει. 

 Με τις πολιτικές απόψεις του κ. Βαξεβάνη συχνά διαφωνώ. Αυτός είναι ένας επιπλέον λόγος να υποστηρίξω την ελεύθερη έκφραση του πολιτικού του λόγου και να απαιτήσω από το ελληνικό κράτος να του επιτρέψει να εκφραστεί ελεύθερα με όποιον τρόπο θεωρεί αυτός, ως δημοσιογράφος, πρόσφορο. Το δικαίωμά του στην ελεύθερη έκφραση προηγείται οιουδήποτε άλλου.