ΚΟΙΝΩΝΙΑ και ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Ενός νόμου χρεία

Του Ι. Μ. Κονιδάρη 

Καθηγητή της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.

 

Είναι γνωστή και πολυσυζητημένη η ρήση ότι στη χώρα μας «ενός νόμου εστί χρεία», του νόμου που θα ορίζει ότι εφαρμόζονται οι ισχύοντες νόμοι!.. Η καθημερινότητα και η επικαιρότητα επιτρέπουν τη διατύπωση κάποιων σκέψεων συναφώς.

 

Η καθημερινότητα πείθει για του λόγου το ασφαλές, με χίλια δύο παραδείγματα. 

 

Από τον γονιό, που δεν θέλει ή δεν μπορεί να πείσει το παιδί του ότι υπάρχουν ώρες κοινής ησυχίας, πράγμα που σημαίνει έλλειμμα διαπαιδαγωγήσεως στον σεβασμό του άλλου, ως τον μοτοποδηλάτη, αλλά, όλο και συχνότερα, και τον οδηγό αυτοκινήτου, που έρχεται αντίθετα στον μονόδρομο και σε τυχόν παρατήρηση απαντά, στην καλύτερη περίπτωση, με το αμίμητο: «Και τι σε νοιάζει εσένα»!

Ηδη, στη διάχυτη αυτή τάση για παραβίαση κάθε κανονιστικής διατάξεως προστίθεται και η επικαιρότητα, που εμφανίζει, θα έλεγα, αδόκιμα ίσως, μια οιονεί «θεσμική παρανομία». Τελευταίως, εκλεγμένοι τοπικοί «άρχοντες» κρίνουν ότι τυχόν διαφωνία τους με όποια απόφαση ενός άλλου οργάνου του κράτους τους δικαιολογεί να προβαίνουν, εκτός από «πολεμικά ανακοινωθέντα», ακόμη και στη διακοπή του νερού ή του ηλεκτρικού ρεύματος σε δημόσιες εγκαταστάσεις.

Για να μην πολυλογούμε, βρισκόμαστε μπροστά σε ένα γενικευμένο πλέον φαινόμενο διαχύσεως της παραβατικότητας σε όλα τα κοινωνικά στρώματα και αρνήσεως εφαρμογής των κείμενων νόμων και κάθε κανονιστικής διατάξεως που δεν μας συμφέρει...

Αυτή η κατάσταση δεν δημιουργήθηκε βεβαίως από τη μια μέρα στην άλλη . Είναι προϊόν μιας μακράς πορείας και στη δημιουργία της όλοι συμβάλαμε και συμβάλλουμε, άλλοι με την αδιαφορία και τον «ωχαδερφισμό», που μας χαρακτηρίζει ως λαό, άλλοι με την πονηρή δεύτερη σκέψη ότι έτσι διευκολύνονται και οι δικές τους αταξίες...

 

Γνωστό όμως είναι επίσης πως το ψάρι βρωμάει από το κεφάλι... Το παράδειγμα δίνει η ίδια η πολιτεία όταν νομοθετεί, αλλά δεν εφαρμόζει τους νόμους:

 

Οταν κλείνει το μάτι στον πολίτη, πράγμα που πολλές φορές επαληθεύεται, ότι η επόμενη κυβέρνηση θα αλλάξει τον νόμο που ψήφισε η προηγούμενη.

 

Οταν νόμοι που ψηφίστηκαν δεν εφαρμόστηκαν ποτέ στην πράξη, αλλά, παρά ταύτα, εξακολουθούν τυπικώς να ισχύουν.

Οταν η πολυνομία εξακολουθεί, σε πείσμα κάθε λογικής, να βασιλεύει, και οι (ν)τροπολογίες, παρά τις τόσες μεγαλόστομες εξαγγελίες για «οριστική» κατάργησή τους, εξακολουθούν να αποτελούν την καθημερινή πρακτική του Κοινοβουλίου.

Η Πολιτεία, που δεν σέβεται τις δικαστικές αποφάσεις όταν είναι εναντίον της, που δεν καταβάλλει τα χρέη της, που δεν τηρεί τον λόγο της και που παρέχει αφειδώς προνόμια , σε χαλεπούς καιρούς, σε εκείνους που εκάστοτε νέμονται την εξουσία, αλλά και σε εκείνους που την πολιορκούν και εφαρμόζουν, εν προκειμένω, τη λαϊκή ρήση «τράβα με κι ας κλαίω».

Τι παράδειγμα δίνει αλήθεια ο νομοθέτης στον απλό πολίτη, όταν οι επικεφαλής του νομοθετικού σώματος, της Βουλής, και όχι μόνον αυτοί, διορίζουν τους συγγενείς τους, διότι τους το επιτρέπει η νομοθεσία, που οι ίδιοι ψηφίζουν; Οι πρόσφατες πρωθυπουργικές εξαγγελίες, παρ' ότι προς τη σωστή κατεύθυνση, δεν επαρκούν... Οι μηχανισμοί θα αντισταθούν!

Τι παράδειγμα μπορεί να πάρει ο απλός πολίτης όταν οι παντός είδους και πάσης φύσεως «πρώην» απολαμβάνουν προνόμια, πέραν των παχυλών συντάξεων, για δημόσια λειτουργήματα, στα οποία, εμμέσως ή αμέσως, ο πενόμενος σήμερα λαός τους ανέδειξε;

 

Τι παράδειγμα έχει ο πολίτης όταν, παρά τα όσα τα τελευταία χρόνια συνέβησαν στη χώρα μας και παρά τον καθολικό ευτελισμό ανθρώπων και αξιών, εξακολουθούν, ακόμη και σήμερα, να άρχουν οι κολλητοί, οι βολικοί, οι (ίδιες!) παρέες, τα συμφέροντα και το αλισβερίσι, για να χρησιμοποιήσω μια λέξη που τα πρώτα δύο γράμματά της πάντως θυμίζουν εκείνην που θα κυριολεκτούσε...

 

Και οι υπόλοιποι, το... πλήθος, απλώς υπ-άρχουν, βαυκαλιζόμενοι ότι κάποτε θα επικρατήσει η αξιοκρατία, θα δικαιωθούν οι θυσίες τους και θα δουν μια καλύτερη μέρα για τα παιδιά τους... Φρούδες ελπίδες!

 

Ενός νόμου λοιπόν εστί χρεία... Νόμου όμως όχι της Πολιτείας, αλλά του ηθικού νόμου. Αλλά αυτό ούτε η γενιά μας, ούτε, φοβούμαι, και η επόμενη, είναι σε θέση, πλέον, να το πετύχουν. Χρειάζεται προπαιδεία... Μεθοδική προσπάθεια... Σκληρή πειθαρχία...

 

Και η προπαιδεία αυτή προϋποθέτει και τους κατάλληλους παιδαγωγούς. Προϋποθέτει δασκάλους-πρότυπα!.. Αφοσιωμένους!.. Ανιδιοτελείς!.. Οπως εκείνοι που, με πολύ λιγότερα οικονομικά μέσα, ανάστησαν γενιές Ελλήνων λίγες μόλις δεκαετίες πριν... Οταν το ήθος και η τσίπα, παρά την υλική πενία, μας χαρακτήριζαν ως λαό, ήταν στοιχεία του είναι μας...

 

Πού θα βρεθούν όμως σήμερα, σ' αυτούς τους αποκαλυπτικούς καιρούς που διανύουμε, τέτοιοι παιδαγωγοί; 

 

Σ' αυτό το ερώτημα, δεν είμαι έτοιμος να δώσω απάντηση.

 

Ισως μια μεγάλη καταστροφή φέρει μαζί της και την απάντηση... Ο μη γένοιτο!

 

Ισως η νέα ίνδικτος, που μόλις άρχισε, αλλάξει τα πράγματα προς το καλύτερο... Είθε!