ΑΛΒΑΝΙΑ: Ναός για την Ανάσταση της Ορθοδοξίας στα Τιρανα

Του ΣΤΑΥΡΟΥ ΤΖΙΜΑ

Τέσσερις μεγάλες ατσάλινες λαμπάδες και ένας επιβλητικός σταυρός φωτίζουν από την Κυριακή τον ουρανό πάνω από τα Τίρανα, εκπέμποντας στους ταλαιπωρημένους από τους πολέμους και τις εθνοτικές εντάσεις βαλκανικούς λαούς μήνυμα ελπίδας, κοινωνικής καταλλαγής και ειρηνικής διαθρησκευτικής συνύπαρξης, όραμα στο οποίο ανάλωσε μεγάλο μέρος της ζωής του ο ανορθωτής της Αυτοκέφαλης Ορθόδοξης Εκκλησίας της Αλβανίας Αρχιεπίσκοπος κ. Αναστάσιος.

Ηταν για τους ορθοδόξους χριστιανούς της Αλβανίας, αλλά και για τον ηγέτη τους, κορυφαία στιγμή τα Θυρανοίξια του καθεδρικού ναού της Αναστάσεως του Κυρίου που έγιναν με μεγαλοπρέπεια στο κέντρο της αλβανικής πρωτεύουσας και συνέπεσαν με τη συμπλήρωση 20 χρόνων παρουσίας του κ. Αναστασίου στον αρχιεπισκοπικό θρόνο. Δύο δεκαετίες άοκνων προσπαθειών του, κάτω από αντίξοες συνθήκες, για την αναστήλωση της κατεδαφισμένης εκ βάθρων από το καθεστώς Χότζα ορθόδοξης εκκλησίας επισφραγίστηκαν με την επαναλειτουργία του καθεδρικού ναού, στις παρυφές της πλατείας Σκεντέρμπεη, πλάι ακριβώς στο ιστορικό μουσουλμανικό τέμενος Ετφέμ Μπέη. 

Δεν ξενίζει, πολύ περισσότερο δεν τρομάζει, η παρουσία μιας ορθόδοξης χριστιανικής εκκλησίας δίπλα σ’ ένα μουσουλμανικό τζαμί σε μια χώρα πολυθρησκευτική όπως η Αλβανία και βεβαίως δεν ανεγέρθη ο ναός για να «ισοφαρίσει» την παρουσία του τεμένους. «Οι θρησκευτικές κοινότητες, οι μουσουλμάνοι (σουνίτες ή μπεκτασήδες), οι χριστιανοί (ορθόδοξοι ή ρωμαιοκαθολικοί) όχι απλώς έχουμε υποστηρίξει την ειρηνική συνύπαρξη, αλλά και έχουμε από κοινού καταβάλει προσπάθειες όπου είναι δυνατόν, για μια θετική συνεργασία», ανέφερε  ο κ. Αναστάσιος.

Ορθόδοξος χριστιανικός ναός, του Αγίου Γεωργίου, υπήρχε στο κέντρο των Τιράνων έως τις αρχές του ’60 οπότε το καθεστώς Χότζα τον κατεδάφισε και στη θέση του έχτισε ξενοδοχείο. Με την εγκατάστασή του στην Αρχιεπισκοπή, τον Ιούνιο του 1992, ο κ. Αναστάσιος ήγειρε, μεταξύ άλλων, αίτημα επιστροφής του οικοπέδου, που είχε παράνομα καταληφθεί, για την ανέγερση ναού, το οποίο ικανοποιήθηκε από την κυβέρνηση με την παραχώρηση το 2002 έκτασης σε άλλο σημείο της πλατείας.

Δεν ήταν μια εύκολη διαδικασία, καθώς ακραίοι κύκλοι δεν έβλεπαν με καλό μάτι την προσπάθεια του Αρχιεπισκόπου, όμως η καλή συνεργασία με την πολιτική ηγεσία είχε αίσιο αποτέλεσμα. Αρχιτεκτονικό γραφείο Ελλήνων ομογενών από τις ΗΠΑ ανέλαβε τον σχεδιασμό και το 2004 άρχισαν οι εργασίες ανέγερσης. Πρόκειται για αρχιτεκτονικό επίτευγμα, που έχει ως βάση την Αγία Σοφία της Κωνσταντινούπολης, αλλά και «πινελιές» από σύγχρονα αρχιτεκτονήματα του Χιούστον, του Μαϊάμι και του Παρισιού. Το κωδωνοστάσιο, ύψους, μαζί με τον σταυρό, 76 μ., φέρει στην κορυφή του τέσσερις λαμπάδες, που συμβολίζουν τους τέσσερις Ευαγγελιστές και καθιστά τον ναό ορατό από κάθε σημείο των Τιράνων.

Πλήθος πιστών παρέστη στα Θυρανοίξια, που υπήρξαν κορυφαίο γεγονός των ημερών για την Αλβανία, καθώς παρευρέθησαν, μεταξύ άλλων, ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Μπαμίρ Τόπι, η πρόεδρος της Βουλής Γιοζεφίνα Τοπάλι, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης Εντι Ράμα, υπουργοί, βουλευτές, εκπρόσωποι των άλλων θρησκευτικών κοινοτήτων, εκ μέρους της ελληνικής κυβέρνησης ο πρέσβης στα Τίρανα Νίκος Πάζιος, ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής κ. Δημήτριος, ενώ το Οικουμενικό Πατριαρχείο εκπροσώπησε ο μητροπολίτης Φιλαδελφείας κ. Μελίτων, που μετέφερε μήνυμα του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως κ. Βαρθολομαίου.

Αν με τα εγκαίνια του καθεδρικού ναού της Αναστάσεως έλαμψε ξανά στα Τίρανα «το φως του Σταυρού και της Αναστάσεως», περισσότεροι από 150 ναοί ανεγέρθησαν εκ θεμελίων, άλλοι 250 αναστηλώθηκαν και γύρω στα 70 μοναστηριακά συγκροτήματα αποκαταστάθηκαν, με κόπο και αυταπάρνηση του Αρχιεπισκόπου αλλά και των «εν Κυρίω συνεργών» του από το 1994. Κλινικές, σχολεία, ορφανοτροφεία, πολιτιστικά κέντρα, συμπεριλαμβάνονται στο κοινωνικό έργο της Αρχιεπισκοπής.

Η σταθερή και επώδυνη πολλές φορές προσπάθεια του ηγέτη των ορθοδόξων για καταλλαγή των θρησκευτικών και εθνοτικών παθών τον καταξίωσαν στον ταραγμένο βαλκανικό περίγυρο και οδήγησαν προσωπικότητες από την Αλβανία και την Ελλάδα να τον προτείνουν για το Νομπέλ Eιρήνης.