Ο ΣΥΡΙΖΑ ως γενόσημο του ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου

Του Δημήτρη Γ. Σουλιώτη

Μετά την κατάρρευση των δύο μεγάλων κομμάτων στις εθνικές εκλογές της 6ης Μαΐου 2012 και τη νίκη του «αντιμνημονιακού» μετώπου με επικεφαλής το ΣΥΡΙΖΑ, παρακολουθώ με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τη μετεκλογική πολιτική συμπεριφορά του συγκεκριμένου πολιτικού φορέα.

Βλέποντας το υψηλό ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ και τα στελέχη του να περιδιαβαίνουν τα κανάλια με τον αέρα του νικητή, η μνήμη μου ξαναγύρισε πολλά χρόνια πίσω, στα χρόνια της νιότης μου. Ξαναγύρισε στο 1976, όταν έγινα μέλος του ΠΑΣΟΚ και μετά στο 1983, όταν εκλέχτηκα γραμματέας της Οργάνωσης του Κόμματος στην Τράπεζα της Ελλάδος, Οργάνωση Χώρου Δουλειάς (ΟΧΔ) λεγόταν τότε. Θυμήθηκα τους παλιούς συντρόφους να συγκρούονται με ιδεολογικό πάθος μέσα στις μπαρουτοκαπνισμένες αίθουσες της Κωλέτη.

Θυμήθηκα τον εαυτό μου με το «Κεφάλαιο» του Μαρξ στο σπίτι και το Μπάραν και το Σουίζι παραμάσχαλα για την ιδεολογική καθοδήγηση στην Οργάνωση, θυμήθηκα το όραμα του σοσιαλισμού, την αυτοδιαχείριση και τις ατέλειωτες ώρες μελέτης του γιουγκοσλαβικού πειράματος, θυμήθηκα την κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής και το περίφημο συνέδριο στην Πάντειο -κρατώ ακόμα τα πρακτικά του- και σκέφθηκα, ρε μπας και κάποιοι Ελληνες θέλουν να δημιουργήσουν ένα γενόσημο του ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου; 

Μήπως επιθυμούν να αναστήσουν το ΠΑΣΟΚ της νιότης μου, με το όνομα ΣΥΡΙΖΑ αυτή τη φορά;

Μήπως θέλουν να ζήσουν το ίδιο επαναστατικό όνειρο, στέλνοντας στο διάβολο, Μνημόνια, Ευρώπη και Ευρωπαίους και όπου πάει; 

Και για τα ανώτερα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ πιο πρακτικές σκέψεις: «Ας πάρουμε την εξουσία και μετά βλέπουμε». 

Μετά θυμήθηκα τη μαζική εισβολή στην Οργάνωση, μετά την άνοδο του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία, ατόμων της εαμογενούς Αριστεράς και του μετριοπαθούς Κέντρου, οι οποίοι δεν ήταν αιθεροβάμονες σαν εμένα, αναζητούσαν πιο πρακτικά πράγματα: Μια θεσούλα, μια προαγωγή, ένα επιδοματάκι, ένα δάνειο, όλα αυτά που είχαν στερηθεί και απολάμβαναν οι νικητές του εμφυλίου.

Και ύστερα απ' αυτό το νοσταλγικό ταξίδι της μνήμης, η λογική με επανέφερε στο σήμερα, στη σκληρή πραγματικότητα και άρχισα με εργαλεία τον ορθολογισμό και την κριτική σκέψη να αναλύω την πολιτική στάση του ΣΥΡΙΖΑ στο πλαίσιο της εθνικής, ευρωπαϊκής και παγκόσμιας κοινωνικο-οικονομικής κατάστασης, όπως μας είχε μάθει ο δάσκαλός μας ο Ανδρέας Παπανδρέου. Αρχισα να εξετάζω τις πιθανότητες να επαναληφθεί η ιστορία. Τώρα, αν η επανάληψή της θα είναι φάρσα ή όχι θα αποδειχθεί πολύ σύντομα. 

Κατ' αρχάς σε εθνικό επίπεδο το κίνημα, που γιγάντωσε το ΠΑΣΟΚ τη χρονική περίοδο 1974 - 1981 και προσπάθησε να βάλει τη «Δεξιά στο χρονοντούλαπο της ιστορίας», περιλάμβανε εργατικά και κυρίως μικροαστικά στρώματα του χωριού και της πόλης. Ηταν λαϊκά στρώματα που, με ιδεολογική φαρέτρα τις ιδέες της Αριστεράς περί σοσιαλισμού, δικαιοσύνης και ισότητας, αναζητούσαν στον ήλιο μοίρα, αναζητούσαν την ίδια μοίρα που είχε εξασφαλίσει μεγάλο τμήμα των αλληλεξαρτώμενων με τη συντηρητική παράταξη ψηφοφόρων.

Αντίθετα, το κίνημα που εκτίναξε το ΣΥΡΙΖΑ από το τέσσερα στο δέκα επτά τοις εκατό, σύμφωνα με ορισμένες ενδείξεις -υψηλά ποσοστά στα ακριβά προάστια, προσχώρηση συντεχνιών κ.τ.λ.- περιλαμβάνει μεγάλο ποσοστό παρασιτικών και κλεπτοκρατικών στρωμάτων, τα οποία δεν αναζητούν στον ήλιο μοίρα, σαν τα φτωχά λαϊκά στρώματα του πρώιμου ΠΑΣΟΚ, αλλά διατήρηση των άνομων προνομίων τους, αυτών των προνομίων που κατάφεραν να αποσπάσουν από το κράτος με διαμεσολαβητές τα κόμματα εξουσίας, μέσα από ένα αυτο-τροφοδοτούμενο σπιράλ αδιαφάνειας, ρουσφετολογίας, κακοδιαχείρισης, διαφθοράς και ατιμωρησίας. Δεν είναι τυχαίο πιστεύω που η εκλογική στρατηγική του ΣΥΡΙΖΑ δεν ενοχλεί αυτά τα στρώματα, διότι αναφέρεται γενικά μόνο στις περικοπές του Μνημονίου και στην άμεση επιστροφή τους και δεν τονίζει σαφώς το τεράστιο πρόβλημα αστικού εκσυγχρονισμού ... ορθολογισμού της χώρας.

Ενας άλλος παράγοντας που διαφοροποιεί την περίοδο του πρώιμου ΠΑΣΟΚ από τη σημερινή είναι η καταλυτική προσωπικότητα του Αντρέα Παπανδρέου, ο οποίος δεν έχει βεβαίως καμιά σχέση με τον Αλέξη Τσίπρα.

Δεύτερον, σε ευρωπαϊκό επίπεδο η κατάσταση ήταν τελείως διαφορετική από τη σημερινή. Η Ελλάδα δεν είχε ενταχθεί ακόμη οργανικά στην ΕΟΚ, αλλά και όταν εντάχθηκε, αυτή αποτελούσε μία χαλαρή οικονομική ένωση, που δεν είχε καμιά σχέση με τη σημερινή Ε.Ε. και κυρίως με την Ευρωζώνη, δεν υπήρχαν δεσμεύσεις, κανόνες, οδηγίες, δεν υπήρχαν συνθήκες Μάαστριχτ, Λισαβόνας, Σένγκεν κ.τ.λ. Επιπλέον, σε πολιτικό επίπεδο, στην Ευρώπη ζούσαμε την εποχή του Ευρω-κομμουνισμού, την εποχή του Ενρίκε Μπερλιγκουέρ, με το Κομμουνιστικό πρώτο κόμμα στην Ιταλία, και του Ζορζ Μαρσέ στη Γαλλία, την εποχή του Καρίγιο στην Ισπανία και του Καρβάλιο και της Επανάστασης των Γαρύφαλλων στην Πορτογαλία. Αντίθετα, στη σημερινή Ευρώπη, η Δεξιά, εμφανιζόμενη ως μόδα, ως τμήμα της σύγχρονης οικουμενικής νεωτερικότητας, έχει επικρατήσει πλήρως και ψάχνεις να βρεις σοσιαλδημοκρατικό κόμμα στην εξουσία με το φανάρι...

Τέλος, σε παγκόσμιο επίπεδο, ζούσαμε στην εποχή της ισχυρής Σοβιετικής Ενωσης, των λαϊκο-απελευθερωτικών κινημάτων, του κινήματος των αδέσμευτων χωρών, του θαυμάσιου πειράματος της γιουγκοσλαβικής αυτοδιαχείρισης, ζούσαμε στον κόσμο των ιδεών, των οραμάτων για ένα καλύτερο κόσμο, που τον βλέπαμε -ίσως με τα μάτια της ψυχής μας- να ανατέλλει.  

Τι σχέση έχει, άραγε, ο σημερινός παγκοσμιοποιημένος κόσμος, η σημερινή Ευρώπη, η σημερινή Ελλάδα μ' εκείνο τον κόσμο του πρώιμου ΠΑΣΟΚ και της νιότης μου;  

Τώρα, όλα είναι εικόνα, προπαγάνδα, marketing, lifestyle, τώρα όλοι είναι apolitik και προσπαθούν να δείχνουν funny...

Ο ΣΥΡΙΖΑ και γενικά η Αριστερά, σε εθνικό, ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο, μπορεί να επενδύει στις αδυναμίες του καπιταλισμού, αλλά στερούμενη προοπτικής και μέλλοντος, εκτοπίζεται εκτός τόπου και χρόνου, απευθύνεται σε ψυχικές αγκυλώσεις και τελικά δημιουργεί μόνο αρνητισμό. Μια αχτίδα φωτός στέλνει μέσα στο σκοτεινό κελί μας ο Στέλιος Ράμφος, απευθυνόμενος στην ελληνική πολιτική τάξη και τους Ελληνες πολίτες: Αναζητήστε νόημα εθνικό και ατομικό... κοιτάξτε προς Εσπερία μεριά... 

Θα τελειώσω το παρόν άρθρο μου με την τελευταία παράγραφο προηγούμενου άρθρο μου για την ελληνική Αριστερά με τον τίτλο «Πόσο αριστερά είναι η ελληνική Αριστερά;»

Τι θα κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ με τα παρασιτικά και κλεπτοκρατικά στρώματα που, για να υπερασπίσουν τα άνομα συμφέροντά τους, έχουν σηκώσει «αντιμνημονιακή» σημαία και τον ψηφίζουν μαζικά; Θα τους δεχτεί άκριτα στους κόλπους του, για να ανεβάσει κι άλλο τα ποσοστά του στις επικείμενες εκλογές του Ιουνίου που ο ίδιος προκάλεσε (ο σκοπός αγιάζει τα μέσα), ή θα καταδικάσει τις πρακτικές τους και θα τους καταγγείλει, γιατί το αριστερό του ήθος δεν του επιτρέπει το συγχρωτισμό με τέτοια άτομα; 

Με άλλα λόγια τι θα κάνει με τους κάθε λογής... Τράγκες, Μάγκες, Ματσαράγκες, που σαν τα ποντίκια πηδάνε από τα «πλοία» των δύο κομμάτων εξουσίας, πριν από τη βύθισή τους; Πώς θα τους χειριστεί; 

Και τελικά τι είδους Αριστερά θα είναι και τι μέλλον θα έχει μία τέτοια Αριστερά, που θα περιλαμβάνει στους κόλπους της τη γκρίζα Ελλάδα του προσωπικού βολέματος -και τώρα ξεβολέματος- και της παρανομίας;