ΗΠΑ - ΚΙΝΑ: Προτροπές Ομπάμα προς Πεκίνο για τα ανθρώπινα δικαιώματα

Των STEVEN LEE MYERS και ANDREW JACOBS The New York Times

Διστακτικές προτροπές, ώστε αυτή να βελτιώσει την προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων, απηύθυνε τη Δευτέρα ο Αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα στην κινεζική ηγεσία, αποφεύγοντας να θίξει το ζήτημα του καταζητούμενου αντιφρονούντος τυφλού Κινέζου δικηγόρου Τσεν Γκουανγκτσέν, ο οποίος φέρεται να βρίσκεται υπό αμερικανική διπλωματική προστασία στο Πεκίνο. Και οι δύο χώρες εμφανίζονται πρόθυμες να αποφύγουν τη διπλωματική αντιπαράθεση, σε μια προσπάθεια να μη δημιουργηθούν προβλήματα ενόψει των ετήσιων σινο-αμερικανικών συνομιλιών αυτή την εβδομάδα στο Πεκίνο. Η απόφαση του κ. Τσεν, όμως, να παραμείνει στην Κίνα ίσως οδηγήσει σε μακρόσυρτο αδιέξοδο, απειλώντας τη διμερή συνεργασία σε άλλα κρίσιμα ζητήματα.

Η παράτολμη απόδραση του Τσεν την περασμένη εβδομάδα από κατ’ οίκον περιορισμό έχει δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στην κυβέρνηση των ΗΠΑ. Η τύχη του Τσεν θεωρείται τόσο ευαίσθητο ζήτημα, που Αμερικανοί αξιωματούχοι και διπλωμάτες αρνούνται να επιβεβαιώσουν την παρουσία του αντιφρονούντος στην πρεσβεία. Σε μαγνητοσκοπημένο του μήνυμα προς τον Κινέζο πρωθυπουργό Γουέν Τζιαμπάο, ο Τσεν προτείνει συμφωνία, που θα του εξασφαλίζει την ελευθερία του και θα εγγυάται ότι ο ίδιος και τα μέλη της οικογένειάς του δεν θα υποστούν διώξεις. Οι υποστηρικτές του τυφλού δικηγόρου λένε ότι το μόνο που δεν πρόκειται να δεχθεί είναι πολιτικό άσυλο στις ΗΠΑ, γνωρίζοντας ότι σε τέτοια περίπτωση η επιρροή του στην Κίνα θα εκμηδενισθεί. 

Για τον Λευκό Οίκο, ενδεχόμενη παράδοση του Τσεν στις κινεζικές αρχές θα μπορούσε να καταστήσει ευάλωτο τον πρόεδρο Ομπάμα σε επικρίσεις από Ρεπουμπλικανούς αντιπάλους του. Με την Αμερικανίδα ΥΠΕΞ, Χίλαρι Κλίντον, και άλλους ανώτατους αξιωματούχους των ΗΠΑ να αναμένονται  στο Πεκίνο, Κίνα και ΗΠΑ αντιμετωπίζουν μεγάλη πίεση, ώστε να εξευρεθεί κοινώς αποδεκτή λύση. Την Κυριακή, ο αναπληρωτής ΥΠΕΞ Κερτ Κάμπελ έφθασε στο Πεκίνο για να συζητήσει το ακανθώδες ζήτημα του Τσεν με Κινέζους ομολόγους του, ενώ στη διαπραγματευτική ομάδα προσετέθη τη Δευτέρα και ο υφυπουργός Εξωτερικών Ουίλιαμ Μπερνς.  

Ελάχιστα είναι τα ιστορικά προηγούμενα που θα μπορούσαν να βοηθήσουν την Ουάσιγκτον στην απόφασή της. Ο τελευταίος Κινέζος που ζήτησε πολιτικό άσυλο στην πρεσβεία των ΗΠΑ υπήρξε ο αστροφυσικός Φανγκ Λιζί, το 1989. Υστερα από ένα χρόνο παραμονής του στην πρεσβεία, ο Φανγκ έλαβε βίζα και ταξίδεψε στις ΗΠΑ με την οικογένειά του.

Στο μεταξύ, διευκρινίσεις έδωσε χθες η κόρη του πρώην πρέσβη των ΗΠΑ στο Πεκίνο, Τζον Χάντσμαν, σχετικά με τη βραδινή έξοδο της περασμένης άνοιξης, με τον γιο του έκπτωτου ισχυρού άνδρα του Πολιτικού Γραφείου, Μπο Σιλάι. Σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες, ο 24χρονος Μπο Γκουαγκουά είχε προσκαλέσει τις δύο κόρες του Χάντσμαν σε νυχτερινή έξοδο στο Πεκίνο, όπου τις οδήγησε με κόκκινη Ferrari. Σύμφωνα, όμως, με την Αμπι Χάντσμαν–Λίβιγκστον, τη μεγαλύτερη κόρη του πρέσβη, ο Μπο συναντήθηκε μαζί τους στο ιαπωνικό εστιατόριο Nobu, όπου έφθασε με μαύρο Audi, το οποίο οδηγούσε υπάλληλος του πατέρα του. Παρά τη διάψευση αυτή από αυτόπτη μάρτυρα της βραδιάς, η εφημερίδα Wall Street Journal, που αποκάλυψε την υπόθεση, αρνήθηκε χθες να επανορθώσει, με τον διευθυντή του φύλλου να επιμένει στην ακρίβεια του ρεπορτάζ. Ο πολυτελής βίος του Μπο Γκουαγκουά χρησιμοποιείται από τους αντιπάλους του πατέρα του ως απόδειξη της διαφθοράς του πρώην μέλους του Πολιτικού Γραφείου.