Του Αλέξανδρου Αυλωνίτη
Μπροστά στον κίνδυνο να υποχρεωθεί να καταβάλει υπέρογκη αποζημίωση βρίσκεται το ελληνικό Δημόσιο ύστερα από «ευρωκαταδίκη» του για την παράνομη στέρηση της ακίνητης περιουσίας οικοδομικού συνεταιρισμού, που συντελέστηκε με τους διαρκείς περιορισμούς που επιβλήθηκαν για μεγάλο διάστημα στη δυνατότητα αξιοποίησής της για περισσότερο από 50 χρόνια.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρώπινων Δικαιωμάτων καταδίκασε την Ελλάδα διαπιστώνοντας ότι παραβιάστηκε το 1ο Πρόσθετο Πρωτόκολλο της ΕΣΔΑ (Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου) που προστατεύει τα περιουσιακά δικαιώματα, σε βάρος του συνεταιρισμού λόγω της μακρόχρονης στέρησης της περιουσίας του.
Επιφυλάχθηκε δε να καθορίσει το ύψος της αποζημίωσης που πρέπει να καταβληθεί στον οικοδομικό συνεταιρισμό που ζητά 2,2 δισ. ευρώ για την υλική ζημία (και 100.000 ευρώ για ηθική βλάβη) στηριζόμενος σε εκτίμηση διεθνούς οίκου που προσδιορίζει σε 2,7 δισ. ευρώ την αξία του κτήματος.
Η «ευρωκαταδίκη» αναμένεται να ανοίξει τον ασκό του Αιόλου για την καταβολή από το Δημόσιο και άλλων αποζημιώσεων σε συνεταιρισμούς -και όχι μόνο- με αδρανοποιημένη για μεγάλο διάστημα ακίνητη περιουσία, εφόσον οφείλεται σε εμπόδια κρατικών οργάνων. Το Ευρωδικαστήριο δέχθηκε ότι ο νόμιμος σκοπός της προστασίας της φυσικής - πολιτιστικής κληρονομιάς, όσο σημαντική και αν είναι, δεν απαλλάσσει το κράτος από την υποχρέωσή του να αποζημιώνει τους ενδιαφερόμενους, όταν είναι υπερβολική η προσβολή του δικαιώματος ιδιοκτησίας τους.
Αποκρούοντας ουσιαστικά την ιδιαίτερα προστατευτική νομολογία του ΣτΕ (που στηρίζεται, πάντως, στο άρθρο 24 του Συντάγματος), το Ευρωδικαστήριο του Στρασβούργου έκρινε ότι η ελληνική δικαιοσύνη, απορρίπτοντας την προσφυγή του συνεταιρισμού χρησιμοποίησε ιδιαίτερα αυστηρά κριτήρια, καθώς εξομοίωσε κάθε οικόπεδο που βρίσκεται εκτός αστικής ζώνης, με οικόπεδο που προορίζεται για γεωργική, πτηνοτροφική, δασοπονική εκμετάλλευση ή για αναψυχή του κοινού.
Το κομβικό αυτό σημείο της «ευρωκαταδίκης», αφήνει ανοικτή τη δυνατότητα διεκδίκησης αποζημίωσης των ιδιοκτητών που υφίστανται πολύ σοβαρούς περιορισμούς και σε περιοχές εκτός σχεδίου, ιδίως όταν το ίδιο το κράτος έχει επιδείξει κατά καιρούς αντιφατική συμπεριφορά, επιτρέποντας την αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας.
Το Ευρωδικαστήριο υπογραμμίζει τη μεγάλη σημασία της προστασίας του περιβάλλοντος και ότι δεν θα έπρεπε να δίνεται απέναντί του προτεραιότητα στις οικονομικές επιταγές και έστω και σε ορισμένα θεμελιώδη δικαιώματα, όπως της ιδιοκτησίας, ιδίως όταν το κράτος έχει νομοθετήσει σχετικά.
Ωστόσο περιορισμοί του δικαιώματος ιδιοκτησίας -συνεχίζει- μπορούν να είναι ανεκτοί μόνο υπό την προϋπόθεση σεβασμού μίας δίκαιης ισορροπίας μεταξύ των συμφερόντων (ατομικών και συλλογικών). Στη συγκεκριμένη υπόθεση το Ευρωδικαστήριο δέχθηκε ότι παραβιάστηκε σε βάρος του συνεταιρισμού η δίκαιη ισορροπία που πρέπει να υπάρχει ανάμεσα στο δημόσιο και το ιδιωτικό συμφέρον και επιφυλάχθηκε να καθορίσει αποζημίωση και για υπερβολική διάρκεια των σχετικών δικών.
Η υπόθεση αφορά έκταση 7.353 στρεμμάτων γης καλλιεργούμενης, χέρσας και με δασικές ζώνες που απέκτησε το 1966 ο παραθεριστικός συνεταιρισμός υπαλλήλων της Τράπεζας της Ελλάδας στην Παλαιά Φώκαια Αττικής, με σκοπό την κατασκευή παραθεριστικών κατοικιών.
Ο νομάρχης έδωσε τότε σχετική έγκριση, ακολούθησε 2 χρόνια αργότερα έγκριση πολεοδομικής μελέτης από τον υπουργό Δημοσίων Εργων, αλλά εναντιώθηκε αργότερα ο υπουργός Γεωργίας προβάλλοντας ιδιοκτησιακά δικαιώματα του Δημοσίου.
Υστερα από 16ετή δικαστικό αγώνα ο συνεταιρισμός δικαιώθηκε για το ιδιοκτησιακό και το 1995 το υπουργείο Οικονομικών επέβαλε υψηλότατους φόρους 14,5 εκατ. ευρώ για το διάστημα 1982 - 92, γεγονός που προκάλεσε νέα δικαστική διαμάχη, που εκκρεμεί ακόμα.
Ομως το Ευρωδικαστήριο δέχθηκε ότι τα αυστηρά κριτήρια του ΣτΕ και η συμπεριφορά των ελληνικών αρχών επί δεκαετίες μετά την αγορά της γης, διατάραξαν τη δίκαιη ισορροπία, μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικού συμφέροντος, λόγω στέρησης της ακίνητης περιουσίας. Και αναμένεται η αποζημίωση...
ΗΜΕΡΗΣΙΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου