Του ΣΤΑΘΗ ΕΥΣΤΑΘΙΑΔΗ
Το μεσημέρι της περασμένης Δευτέρας οι υπουργοί Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ενωσης αποφάσισαν ομόφωνα, στις Βρυξέλλες, να επιβάλουν εμπάργκο στο πετρέλαιο του Ιράν και να παγώσουν πολλούς λογαριασμούς της κρατικής τράπεζάς του. «Εξασφαλίσαμε έναν άνευ προηγουμένου αριθμό κυρώσεων» για το Ιράν, θριαμβολόγησε ο βρετανός υπουργός Γουίλιαμ Χέιγκ. Ο γερμανός ομόλογός του Γκύντο Βεστερβέλε «εξήγησε» ότι τα μέτρα αποσκοπούν στο «να πεισθεί η Τεχεράνη (...) να εγκαταλείψει το πυρηνικό πρόγραμμά» της ενώ ο γάλλος υπουργός Αλέν Ζιπέ έδειξε να μην αισιοδοξεί για την αποτελεσματικότητα των κυρώσεων, εκφράζοντας και τη γενικότερη επιφυλακτικότητα της Γαλλίας όπου «μόλις το 23% των Γάλλων πιστεύει ότι θα αποδώσουν» τα μέτρα, σύμφωνα με δημοσκόπηση του «Figaro». Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού η κυρία Χίλαρι Κλίντον εξέφρασε την «ευγνωμοσύνη» της για την «απόφαση της Ευρώπης» χαρακτηρίζοντας τις κυρώσεις εναντίον του Ιράν «βαριά τραυματικές».
Οι νέες κυρώσεις δεν βρίσκουν σύμφωνους τους σοβαρούς αναλυτές και αρθρογράφους. Διότι είναι βέβαιο ότι θα συσπειρώσουν τους Ιρανούς γύρω από την «εθνική πυρηνική προσπάθεια» η οποία έχει γίνει «σύμβολο» του κύρους της χώρας και του κυβερνητικού ιερατείου της. Μιλώντας πρόσφατα σε σπουδαστές του Πανεπιστημίου της Τεχεράνης ο Σαΐντ Τζαλίλι, ο ιρανός συνομιλητής στις εξαμερείς συνομιλίες για τα πυρηνικά, τόνισε την «απήχηση που έχει σε όλο τον μουσουλμανικό κόσμο» το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και ιδιαίτερα στη Συρία, τη Λιβύη, τη Γάζα και την Ινδονησία.
Ακόμη και οι «Financial Times», μολονότι υποστηρίζουν την απόφαση για το εμπάργκο, αναγνωρίζουν ότι «αυτή τη στιγμή δεν γνωρίζουμε αν οι κυρώσεις θα αποτρέψουν ή θα ενθαρρύνουν μια στρατιωτική κλιμάκωση» στην περιοχή.
Ας θυμίσουμε ότι τις παραμονές των εκλογών του 2005 η Ουάσιγκτον και η ΕΕ έστειλαν τελεσίγραφο στην Τεχεράνη να διακόψει τον εμπλουτισμό του ουρανίου με αποτέλεσμα να επικρατήσει ο σκληροπυρηνικός πρόεδρος Αχμαντινετζάντ.
Σήμερα, γράφει η «Tageszeitung», «οι νέες κυρώσεις θα βοηθήσουν τους σκληρούς να κερδίσουν και στις επόμενες εκλογές».
Η ευρωπαϊκή απόφαση συνοδεύτηκε και από επίδειξη δύναμης. Ενα γαλλικό βαρύ καταδρομικό και μοίρα του Βρετανικού Στόλου μαζί με το αμερικανικό αεροπλανοφόρο «Abraham Lincoln» και τη συνοδεία του, διέσχισαν τα Στενά του Ορμούζ και περιπολούν στον Περσικό Κόλπο.
Η συντηρητική εφημερίδα «Frankfurter Allgemeine» διαπιστώνει την «ανησυχία της ευρύτερης γερμανικής κοινωνίας» για «ραγδαία επιδείνωση του ήδη φορτισμένου κλίματος» στην περιοχή.
«Η Ευρωπαϊκή Ενωση κήρυξε πόλεμο εναντίον του Ιράν» υποστηρίζει ο Μαρκ Χέλερ, του Εθνικού Ινστιτούτου Ασφαλείας του Τελ Αβίβ. Και σε άρθρο του στους «New York Times», δεν κρύβει την ανησυχία του μήπως το Ιράν «αντιδράσει ανάλογα» και τα μέτρα «οδηγήσουν σε στρατιωτικές συγκρούσεις, δηλαδή σε αυτό που οι κυρώσεις επιχειρούν να αποτρέψουν».
Εννοείται ότι δεν θα είναι εντελώς άσφαιρα πυρά τα μέτρα. Είναι γεγονός ότι δεν υπάρχουν ελλείψεις στην αγορά, αλλά το εθνικό ιρανικό νόμισμα έχασε σχεδόν 40% έναντι του δολαρίου σε έναν χρόνο, οι βιομηχανικές εγκαταστάσεις άρχισαν να παρουσιάζουν προβλήματα και η συγκοινωνία με το εξωτερικό έχει περάσει σχεδόν αποκλειστικά σε ξένες επιχειρήσεις - η ιρανική σημαία δεν γίνεται δεκτή σε πολλά λιμάνια και αεροδρόμια.
Η απόφαση της ΕΕ για τις «ολοκληρωτικές κυρώσεις» θα ισχύσει από τον ερχόμενο Ιούλιο. Η Ελλάδα είχε ζητήσει να τεθεί σε εφαρμογή τον Οκτώβριο αλλά δεν εισακούστηκε. Τυπικά η καθυστέρηση γίνεται για να δοθεί χρόνος στην Τεχεράνη να αποδεχτεί (!) τις δυτικές απαιτήσεις, στην πραγματικότητα όμως, όπως γράφει η «Wall Street Journal», το πεντάμηνο διάστημα θα χρησιμοποιηθεί - κυρίως από την Αμερική - για να πεισθούν οι χώρες που «δεν δείχνουν διάθεση να συμμορφωθούν» με την απόφαση. Ιδιαίτερα η Νότια Κορέα και η Ιαπωνία, οι οποίες εισάγουν το 20% και 25% αντίστοιχα του πετρελαίου τους από το Ιράν.
Με αμερικανική παρότρυνση η Σαουδική Αραβία ανακοίνωσε ότι θα αυξήσει σταδιακά την παραγωγή πετρελαίου αλλά όχι σε ποσότητες που θα μπορέσουν να καλύψουν το ιρανικό. Η ανακοίνωση δεν καθησύχασε τις αγορές. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο την περασμένη Πέμπτη έκανε γνωστό ότι «πρέπει να αναμένεται αύξηση της τιμής του πετρελαίου στα 140 δολάρια το βαρέλι» - μια αύξηση περίπου κατά 40% από τη σημερινή.
Οταν ο Σάχης έκλεισε τη στρόφιγγα…
Δεν είναι η πρώτη φορά που το πετρέλαιο χρησιμοποιείται ως όπλο εκφοβισμού και εκβιασμού. Για ειρωνεία της ιστορίας, στη δεκαετία του ‘70 πρώτοι το χρησιμοποίησαν οι αραβικές χώρες και το Ιράν του Σάχη εναντίον της Δύσης για την υποστήριξη που έδωσε στο Ισραήλ στον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ. Δεν απέδωσε τίποτε το διάτρητο εκείνο εμπάργκο. Οπως είναι αμφίβολο αν θα αποδώσει και αυτό της ΕΕ. Αλλωστε, από το 2006 εμπάργκο και κυρώσεις έχουν επιβληθεί στο Ιράν από την Αμερική αρχικά και τον ΟΗΕ αργότερα.
Οι κερδισμένοι
Μαύρη αγορά αγαθών με την Τουρκία
Υπάρχει και μια άλλη πλευρά στην υπόθεση του εμπάργκο. Κερδισμένοι θα βγουν οι Φρουροί της Επανάστασης, το στρατιωτικό επίλεκτο σώμα των Αγιατολάχ, η Τουρκία και τα Εμιράτα. Η μαύρη αγορά σε όλα τα είδη και σε συνάλλαγμα θα καλύψει τις ανάγκες που (ίσως) δημιουργηθούν από τα περιοριστικά μέτρα. Αλλά τη μαύρη αγορά ελέγχουν οι Φρουροί και οι τροφοδότες της είναι ξένες χώρες, η Τουρκία κατά κύριο λόγο.
Δεν πέρασε απαρατήρητο στις Βρυξέλλες ότι οι σχέσεις Αγκυρας - Τεχεράνης παρουσιάζουν ανάκαμψη τελευταία, ύστερα από μια πτώση που σημειώθηκε το περασμένο καλοκαίρι. Ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου είχε στην Τεχεράνη πριν από τρεις εβδομάδες συναντήσεις με την ιρανική πολιτική ηγεσία, δέχτηκε μάλιστα τις ευλογίες του θρησκευτικού ηγέτη Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ. Την επομένη η Αγκυρα ανήγγειλε ότι θα τηρήσει μόνο τις κυρώσεις που έχει επιβάλει ο ΟΗΕ στο Ιράν.
Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα εξάλλου ήταν και θα παραμείνουν ο «ενδιάμεσος κρίκος» ευρωπαϊκών και άλλων επιχειρήσεων οι οποίες δεν σκέπτονται να διακόψουν τις σχέσεις τους με το Ιράν.
Στο Ντουμπάι και στο Κουβέιτ κάνουν χρυσές δουλειές ξένες πιστωτικές εταιρείες που – όχι πάντοτε μυστικά – συνεργάζονται με ιρανικές τράπεζες καταχωρημένες στη μαύρη λίστα της ΕΕ και της Αμερικής.
ΒΗΜΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου