Δέκα κρίσιμα ζητήματα για το μέλλον της Ελλάδος

Του Βασιλη Zηρα

Σε μια μάχη με αντίπαλο τον χρόνο, τις αποκλίνουσες πολιτικές προτεραιότητες των κομμάτων που τη στηρίζουν και τη διεθνή αβεβαιότητα, η κυβέρνηση Παπαδήμου έχει να υλοποιήσει στις επόμενες 100-130 ημέρες, ένα βαρύ και κρίσιμο για το μέλλον της χώρας πρόγραμμα.

Τα δέκα βασικά θέματα που έχει να διαχειριστεί η κυβέρνηση στο διάστημα μέχρι τις εκλογές (εάν αυτές γίνουν τον Απρίλιο και δεν προκληθούν το αμέσως επόμενο διάστημα) και τα οποία με τον ένα ή τον άλλο τρόπο συνδέονται μεταξύ τους, είναι:

1. Η συμφωνία με τους επενδυτές για το «κούρεμα» του χρέους (PSI) και η υλοποίησή του. Καλά πληροφορημένες πηγές, που συμμετέχουν στη διαπραγμάτευση, υποστηρίζουν ότι αυτό που επί της ουσίας χωρίζει πλέον τις δύο πλευρές (το Ελληνικό Δημόσιο και την Επιτροπή Διαπραγμάτευσης που έχουν συστήσει οι τράπεζες) είναι το επιτόκιο των νέων ομολόγων, από το οποίο θα κριθεί εν πολλοίς το ύψος των απωλειών σε όρους καθαρής παρούσας αξίας, που θα εγγράψουν οι τράπεζες. Οι ίδιες πηγές εκτιμούν ότι ένας συμβιβασμός σε τεχνικό επίπεδο μπορεί να βρεθεί εντός των επομένων 15 ημερών. Ωστόσο, σημειώνουν ότι από εκείνο το σημείο μέχρι την υλοποίηση της συμφωνίας, η απόσταση είναι μεγάλη. Η έκβαση του εγχειρήματος θα εξαρτηθεί από τις εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις, από την εξέλιξη της κρίσης χρέους στην Ευρώπη και από τη συμμετοχή των ιδιωτών. Ως προς το τελευταίο, η τεχνική λύση υπάρχει και είναι η υποχρεωτική συμμετοχή της μειοψηφίας στο «κούρεμα» μέσω της θεσμοθέτησης Collective ActioClauses (CACs). Η πρόθεση θεσμοθέτησής τους υπάρχει, ωστόσο η τελική πολιτική απόφαση θα ληφθεί όταν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ξεκαθαρίσει ότι θα συνεχίσει άμεσα ή έμμεσα να χρηματοδοτεί τις ελληνικές τράπεζες, παρά το γεγονός ότι το «κούρεμα» θα έχει χάσει τον εθελοντικό χαρακτήρα του. Ενας ακόμη παράγοντας αβεβαιότητας είναι το ΔΝΤ, το οποίο «απειλεί» με μια νέα ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους. Αυτή με τη σειρά της ενδέχεται να οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι απαιτείται πλέον ακόμη μεγαλύτερο «κούρεμα» από το 50% που είχε αποφασίσει τον Οκτώβριο η Σύνοδος Κορυφής.

2. Νέο Μνημόνιο και νέα δανειακή σύμβαση. Η τρόικα επιστρέφει στην Αθήνα στις 16 Ιανουαρίου για να προχωρήσει στη σύναψη του νέου δανείου και των μέτρων οικονομικής πολιτικής που θα το συνοδεύουν. Σύμφωνα με πηγές της Κομισιόν, η εντολή που έχουν είναι να καταλήξουν σε μια οριστική λύση για την Ελλάδα. Οι δημοσιονομικοί στόχοι είναι δεδομένοι από το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα, και έμφαση θα δοθεί πλέον στα μέτρα διαρθρωτικού χαρακτήρα και στο νέο σύστημα αυστηρότερης εποπτείας, με τη μόνιμη εγκατάσταση στην Αθήνα στελεχών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Μεταξύ των ονομάτων που ακούγονται είναι και αυτό του κ. Τάσου Μπελεσιώτη, ενός από τα πλέον υψηλόβαθμα στελέχη της Κομισιόν και μέλος της ομάδας των συμβούλων του Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο.

3. Πρόσθετα δημοσιονομικά μέτρα. Η τρόικα έχει θέσει ως προϋπόθεση για τη σύναψη της νέας δανειακής σύμβασης, να αποφασιστούν τον Ιανουάριο και να υλοποιηθούν εντός του πρώτου τριμήνου, τα μέτρα ύψους τουλάχιστον 2 δισ. ευρώ, που θα καλύψουν τις δημοσιονομικές αποκλίσεις του 2011. Το έλλειμμα θα ξεπεράσει πιθανόν το 10% του ΑΕΠ. Τα μέτρα θα αφορούν κυρίως τις δαπάνες και την περαιτέρω μείωση του μισθολογικού κόστους στον στενό και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα, όχι πλέον με μειώσεις αποδοχών, αλλά με απολύσεις, ειδικά μετά την παταγώδη αποτυχία της εφεδρείας.

4. Επικουρικές συντάξεις. Σύμφωνα με το Μνημόνιο, το νομοσχέδιο για την περικοπή των επικουρικών συντάξεων και του εφάπαξ, θα έπρεπε να έχει ψηφιστεί φέτος και να τεθεί σε εφαρμογή από την 1η Ιανουαρίου. Λόγω των αντιδράσεων της Ν.Δ. θα ξανασυζητηθεί έως τις 15 Ιανουαρίου. Στο Μεσοπρόθεσμο προβλέπεται μείωση της δαπάνης για συντάξεις κατά 300 εκατ. ευρώ.

5. Φορολογικό νομοσχέδιο. Σύμφωνα με το Μνημόνιο, η αναμόρφωση του φορολογικού συστήματος, που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων και περαιτέρω μείωση των φοροαπαλλαγών, πρέπει να έχει ολοκληρωθεί έως τα τέλη Μαρτίου.

6. Περικοπές προνοιακών επιδομάτων. Οι δαπάνες για τις προνοιακές μεταβιβάσεις ανέρχονται σε 14 δισ. ευρώ ετησίως και εκτιμάται ότι υπάρχουν περιθώρια μείωσής τους. Το σχέδιο που επεξεργάζονται τα αρμόδια υπουργεία προβλέπουν τη χορήγηση με εισοδηματικά κριτήρια.

7. Αμεσα συνδεδεμένο με το PSI είναι το θέμα της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών. Η ανακεφαλαιοποίηση σχεδιάζεται να γίνει πριν ή ταυτόχρονα με το «κούρεμα» του χρέους. Ωστόσο, αν και το Μνημόνιο προβλέπει ότι η ανακεφαλαιοποίηση θα γίνει με έκδοση κοινών μετοχών, το θέμα πιθανόν να αποτελέσει ένα ακόμη σημείο τριβής μεταξύ του ΠΑΣΟΚ και της Ν.Δ., η οποία αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο να ενισχυθούν κεφαλαιακά οι τράπεζες με προνομιούχες μετοχές.

8. Η τρόικα έχει ζητήσει να αρχίσει εντός του Ιανουαρίου και με πρωτοβουλία της κυβέρνησης ο διάλογος μεταξύ των κοινωνικών εταίρων για τις εργασιακές σχέσεις και κυρίως για τη μείωση του εργασιακού κόστους στον ιδιωτικό τομέα. Εκ των πραγμάτων θα τεθεί το θέμα της μείωσης των κατώτατων αμοιβών της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας.

9. Απελευθέρωση κλειστών επαγγελμάτων. Οι εκκρεμότητες είναι πολλές, όπως η κατάργηση της μεταβατικής περιόδου για το πλήρες άνοιγμα του επαγγέλματος των φορτηγών, η ρύθμιση για τα ταξί, η μείωση των αμοιβών σε δικηγόρους και συμβολαιογράφους, η λειτουργία υποκαταστημάτων δικηγορικών επιχειρήσεων κ.ά. Ολα αυτά περιέχονται σε πράξη νομοθετικού περιεχομένου που συζητήθηκε την Πέμπτη στο υπουργικό συμβούλιο, αλλά δεν εγκρίθηκαν γιατί δεν υπήρξε συμφωνία.

10. Ο καθορισμός των μέτρων για την περίοδο 2013 - 2014. Θεωρητικώς η Ελλάδα έχει προθεσμία έως τον Ιούνιο να προσδιορίσει τα μέτρα. Ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες, η τρόικα θα ζητήσει να υπάρξει από τώρα ένα περίγραμμα, που θα αποτελέσει τη βάση των συζητήσεων στις επόμενες αναθεωρήσεις.

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ