ΤΟΥΡΚΙΑ: Το παρακράτος της Τανσού Τσιλέρ

Του Σταυρου Λυγερου

Οταν στη δεκαετία του 1990 ξέσπασε μία σειρά από μεγάλες πυρκαγιές σε νησιά του ανατολικού Αιγαίου είχε κυκλοφορήσει η πληροφορία ότι επρόκειτο για εμπρησμούς με δράστες Τούρκους πράκτορες. Εκτός αυτού, μετά την κρίση στα Ιμια, η κυβέρνηση Σημίτη φοβόταν να εγείρει ένα τέτοιο θέμα, ειδικά όταν διέθετε αποχρώσες ενδείξεις, αλλά όχι αποδείξεις.

Το μετακεμαλικό καθεστώς είχε παράδοση σε δραστηριότητες ειδικού πολέμου. Το βαθύ κράτος γιγαντώθηκε στις δεκαετίες του 1980 και του 1990, προκειμένου να αντιμετωπίσει τους Κούρδους αντάρτες του ΡΚΚ. Για τον σκοπό αυτόν δεν χρησιμοποίησε μόνο την ακραία εθνικιστική οργάνωση Γκρίζοι Λύκοι. Εκείνη την εποχή επεκτάθηκε δυναμικά στον χώρο του οργανωμένου εγκλήματος.

Το σκάνδαλο ξέσπασε στις 3 Νοεμβρίου 1996, όταν στην περιοχή Σουσουρλούκ μία θωρακισμένη Μερσεντές καρφώθηκε σε ένα φορτηγό. Από τα συντρίμμια ανασύρθηκαν νεκροί ο υποδιευθυντής ασφαλείας και πρώην διευθυντής ειδικών επιχειρήσεων στις κουρδικές επαρχίες Χουσεΐν Κοτσαντάγκ, η ερωμένη του και ο καταζητούμενος για πολλές δολοφονίες Αμπντουλάχ Τσατλί. Ο Τσατλί ήταν στέλεχος των Γκρίζων Λύκων, μαφιόζος και συνεργάτης των μυστικών υπηρεσιών. Ας σημειωθεί ότι κηδεύθηκε με την τουρκική σημαία. Παρέστησαν ανώτατα στελέχη των μυστικών υπηρεσιών και η τότε αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Τανσού Τσιλέρ, η οποία φέρεται να δήλωσε τα εξής αποκαλυπτικά: «Εμείς τιμάμε με σεβασμό αυτούς που πυροβολούν εν ονόματι του κράτους»!

Στο Σουσουρλούκ υπήρξε και επιβάτης που επέζησε. Ηταν ο Εντίπ Σεντάτ Μπουτσάκ, βουλευτής του κόμματος της Τσιλέρ, αρχηγός παρακρατικής ομάδας στις κουρδικές επαρχίες και υπεύθυνος για πλήθος δολοφονιών. Σε μία προσπάθεια να υπερασπιστεί τον νεκρό Τσατλί, ο Μπουτσάκ δήλωσε σε τηλεοπτική συνέντευξή του ότι, μεταξύ των άλλων που είχε κάνει για την Τουρκία, είχε κάψει ελληνικά νησιά. Η ακροδεξιά εφημερίδα «Γενί Σαφάκ», μάλιστα, το έκανε πρώτο θέμα με τίτλο «Εμείς κάψαμε τη Ρόδο».

Την εμπλοκή του σε εμπρησμούς ελληνικών δασών ομολόγησε και το στέλεχος των Γκρίζων Λύκων Χαλούκ Κιρτσί, που ήταν συνεργάτης και κουμπάρος του γενικού διευθυντή ασφαλείας και αργότερα υπουργού Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Μεχμέτ Αγκάρ. Οταν κατηγορήθηκε για εγκλήματα, για να αποδείξει ότι ενεργούσε για λογαριασμό του τουρκικού κράτους, ο Κιρτσί δήλωσε μεταξύ άλλων: «Εμείς κάψαμε και τα ελληνικά δάση».

Λίγο αργότερα, είχαμε και μία τρίτη ομολογία. Μετά τη σύλληψή του, ο κατηγορούμενος Τούρκος έμπορος ναρκωτικών Αλατίν Τσακιντζί αποκάλυψε ότι ως αντάλλαγμα για τις διευκολύνσεις που του έκαναν τουρκικές υπηρεσίες στη μεταφορά ναρκωτικών, αυτός και οι συνεργάτες έκαιγαν δάση στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου.

Η επίμαχη δήλωση Γιλμάζ δεν οφείλεται, βεβαίως, στις παραπάνω παλιές ομολογίες. Οφείλεται στην πρόσφατη ομολογία του Αϊχάν Τσαρκίν, που, ως στέλεχος των μυστικών υπηρεσιών, είχε οργανώσει πλήθος δολοφονιών. Τον περασμένο Μάρτιο, ο Τσαρκίν εμφανίστηκε δημοσίως μετανιωμένος για τη δράση του και αποκάλυψε στη Δικαιοσύνη τα σημεία όπου είχαν εκτελεστεί και ταφεί Κούρδοι και αριστεροί Τούρκοι. Κατέθεσε, μάλιστα, ότι όλα αυτά τα γνώριζαν οι τότε πρωθυπουργοί Τσιλέρ και Γιλμάζ.

Ο πρόεδρος της κοινοβουλευτικής επιτροπής που ερεύνησε το σκάνδαλο Σουσουρλούκ αποκάλυψε ότι από την έκθεση, που είχε συνταχθεί με εντολή του τότε πρωθυπουργού, αφαιρέθηκαν μερικές σελίδες. Είναι μέσα σ’ αυτό πλαίσιο που ο Γιλμάζ αποκάλυψε ότι σ’ αυτές τις σελίδες καταγράφονται στοιχεία για μυστικές επιχειρήσεις, μεταξύ των οποίων ήταν και οι εμπρησμοί ελληνικών δασών.

Αναμφίβολα, ρόλο έπαιξε και η χρόνια πολιτική βεντέτα που ο Γιλμάζ έχει από εκείνα τα χρόνια με την Τσιλέρ για την ηγεμονία στον δεξιό χώρο. Υπενθυμίζουμε ότι ο Γιλμάζ ήταν ο διάδοχος του Τουργκούτ Οζάλ στην ηγεσία του Κόμματος της Μητέρας Πατρίδας και η Τσιλέρ η διάδοχος του Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ στην ηγεσία του Κόμματος του Ορθού Δρόμου. Ρόλο έπαιξε ακόμα και το γεγονός ότι η κυβέρνηση Ερντογάν έχει για τους δικούς της λόγους ανοικτό μέτωπο με το κεμαλικό βαθύ κράτος, γεγονός που έχει διαμορφώσει ένα κλίμα το οποίο ευνοεί αποκαλύψεις σε βάρος του. 

Η δήλωση Γιλμάζ, όμως, υπερέβη τα όρια και εξέθεσε την Τουρκία. Οι ελληνικές αντιδράσεις, που μεταφέρθηκαν και στο Ευρωκοινοβούλιο, τον υποχρέωσαν να οπισθοδρομήσει και μάλιστα με τρόπο που δεν πείθει κανέναν.