Η αντιμεταρρύθμιση

Toυ Αριστείδη Χατζή

Αναπληρωτή καθηγητή Φιλοσοφίας Δικαίου και Θεωρίας Θεσμών στο Τμήμα ΜΙΘΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών

Γίνεται ολοφάνερο μέρα με τη μέρα το αδιέξοδο στο οποίο έχουμε περιέλθει και η ουσιαστική παραίτηση όλων όσοι προσπάθησαν, έστω με μισή καρδιά, να αλλάξουν κάτι σ' αυτή τη χώρα. Ηταν τόσο αναμενόμενη αυτή η αποτυχία (βλ. Α. Χατζής, «Γιατί θα αποτύχουν τα μέτρα», «Newstime», 14/3/2010) που αναρωτιέμαι αν οι εμπνευστές τους και οι εφαρμοστές τους ήταν υπεραισιόδοξοι ή έπαιξαν απλώς σε μια θεατρική παράσταση που ήξεραν εκ των προτέρων ότι θα πάει άπατη.

Η αποτυχία τους όμως αυτή δεν είναι δυστυχώς προσωποπαγής αλλά εξωτερικεύτηκε απαξιώνοντας, για ακόμη μία φορά, όλες σχεδόν τις μεταρρυθμιστικές δυνάμεις στην Ελλάδα. Οι δυνάμεις αυτές είναι ελάχιστες και λιποβαρείς. Κινητοποιήθηκαν όλη αυτή την περίοδο, αγωνίστηκαν, απογοητεύθηκαν, είχαν ελάχιστες μικρές επιτυχίες και πολλές και θλιβερές αποτυχίες, αποψιλώθηκαν, στοχοποιήθηκαν και σε πολλές περιπτώσεις αποσύρθηκαν οριστικά.

Για την αποτυχία αυτή υπάρχουν βέβαια ευθύνες: Από την αρχή η συνταγή ήταν προβληματική. Ο συνδυασμός λιτότητας και μεταρρυθμίσεων θα οδηγούσε αναπόφευκτα σε ύφεση. Ομως δεν ήταν καταδικασμένη να αποτύχει. Αν η λιτότητα εφαρμοζόταν με δίκαιο και ταυτόχρονα οικονομικά αποτελεσματικό τρόπο, θα γινόταν ευκολότερα αποδεκτή. Αν οι μεταρρυθμίσεις είχαν πραγματοποιηθεί, θα βλέπαμε ήδη τα πρώτα θετικά αποτελέσματα μιας οικονομίας απελευθερωμένης από τον παρασιτισμό. Ωστόσο η λιτότητα εφαρμόστηκε με τον πλέον άδικο, ισοπεδωτικό, ανήθικο τρόπο, οι δε μεταρρυθμίσεις δεν έγιναν ποτέ. Για όποιον δεν γνωρίζει τους μηχανισμούς αποτελεί παράδοξο γιατί εφαρμόστηκαν με τόσο ιεραποστολική αποφασιστικότητα τα πιο αντιδημοφιλή εισπρακτικά μέτρα από τους ίδιους που λιποψύχησαν να μας απελευθερώσουν από τους εγχώριους συντεχνιακούς στρατούς κατοχής που μας εκβιάζουν κατάμουτρα και αναίσχυντα.

Τα χειρότερα όμως δεν ήρθαν ακόμα. Βλέπετε, όλο αυτό το διάστημα οι εκπρόσωποι της αντιμεταρρύθμισης ανασυντάχθηκαν. Είναι δυστυχώς πολλοί και ισχυροί. Μπορεί να έχουν τεράστιες διαφορές μεταξύ τους, να ξεκινούν από διαφορετικές αφετηρίες, μπορεί να μην είναι όλοι κακόπιστοι και σίγουρα δεν χρησιμοποιούν τα ίδια μέσα. Αλλά έχουν όλοι έναν κοινό στόχο: την αποτυχία της μεταρρύθμισης. Ο κοινός στόχος τούς κάνει πανίσχυρους.

Ποιοι είναι;

α) Το original βαθύ ΠΑΣΟΚ και το κακό αντίγραφό του (που φέρει το όνομα «Νέα Δημοκρατία» ποδοπατώντας την κληρονομιά του ιδρυτή του). Το βαθύ ΠΑΣΟΚ δεν αποτελείται μόνο από αυτούς τους γραφικούς τύπους που βλέποντάς τους σήμερα αναρωτιέσαι πώς είναι δυνατόν να είχαν οποιονδήποτε πολιτικό ρόλο σε μια χώρα που δεν κυβερνάται από τους Ταλιμπάν. Το πραγματικά βαθύ ΠΑΣΟΚ έχει προέλθει από τον κομματικό σωλήνα, έχει ντυθεί τη λεοντή τού μεταρρυθμιστή και παριστάνει αυτό που δεν ήταν ποτέ και που τα γονίδιά του δεν θα το επιτρέψουν ποτέ να γίνει. Οσο για το αντίγραφό του, για το ΠΑΣΟΚ ΙΙ, δεν χρειάζεται να προσθέσουμε τίποτε άλλο σ' αυτά που το ίδιο δεν διστάζει να παρουσιάσει. Εχοντας την άγνοια του κινδύνου φιλοδοξεί να κυβερνήσει μόνο και μόνο για να αποδείξει ότι υπάρχουν και χειρότερα.

β) Η κοινοβουλευτική Αριστερά παντός είδους (δυστυχώς και η λεγόμενη, καταχρηστικά πλέον, Ανανεωτική) έχει σπάσει κάθε ρεκόρ καιροσκοπισμού, αδιαφορώντας για το μέλλον αυτών που είναι η θέση της να προστατεύει καθώς έχει αναλάβει εργολαβικά τον ρόλο του προστάτη κάθε συμμορίας που λυμαίνεται την ελληνική κοινωνία.

γ) Η Ακροδεξιά και η Ακροαριστερά (μη μου ζητήσετε να τις ξεχωρίσω, δεν μπορώ) συμπληρώνουν το παζλ με εκείνες τις δόσεις βίας, παραφροσύνης και χάους που επιτρέπει το μικρό τους δέμας αλλά και το μεγάλο κενό που τους έχει επιτραπεί να καλύψουν.

δ) Προσθέστε σε όλους αυτούς και την Κοινωνία Πολιτών α λα γκρέκα: τους φιλόδοξους νεο-μαυραγορίτες που έχουν βγάλει τα «μαύρα» ευρώ τους εκτός Ελλάδας και προσεύχονται κάθε βράδυ να βγούμε από την ευρωζώνη για να μας αγοράσουν έπειτα όλους για ένα πινάκιο φακής• τους αποτυχημένους επιχειρηματίες που ελπίζουν να τους σώσει μια «ολική διαγραφή»• τους γιαλαντζί αναλυτές που συνδυάζοντας τις ιδιότητες του συνταγματολόγου και του οικονομολόγου τρυγούν με απελπισία τα πέντε λεπτά δημοσιότητάς τους οδυρόμενοι υπέρ της επιστροφής στη δραχμή ή, ακόμη χειρότερα, υπέρ της «αθωότητας» της Ελλάδας• και βέβαια τους «αδικημένους έλληνες πολίτες» που «δεν είχαν ιδέα για όλα αυτά» και τώρα έμπλεοι ιερής αγανάκτησης κραυγάζουν απειλώντας θεούς και δαίμονες αλλά κυρίως όσους τολμήσουν να πειράξουν τα θλιβερά μικροπρονόμια που τους δόθηκαν για να κρατούν το στόμα τους κλειστό.

Η ετερόκλητη αυτή συμμαχία έχει πλέον το πάνω χέρι. Της το έδωσε η αποτυχία όλων όσοι πιστέψαμε και ίσως αφελώς συνεχίζουμε να πιστεύουμε ότι η Ελλάδα μπορεί να αλλάξει. Μας πλησιάζουν όμως απειλητικοί και αποφασισμένοι, σαν τα ζόμπι σε ταινία τρόμου. Θα παραδοθούμε;