Μεγάλα βήματα που έγιναν για τα ανθρώπινα δικαιώματα το 2011

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ

Καθημερινά στα περισσότερα μέρη του κόσμου τα ανθρώπινα δικαιώματα παραβιάζονται και οι σελίδες των εφημερίδων γεμίζουν με ιστορίες για εκτελέσεις, δικαστικές πλάνες, βασανιστήρια. Υπάρχουν όμως και καλές ειδήσεις, καρποί των μαχών που δίνουν ακούραστοι άνδρες και γυναίκες οι οποίοι υπερασπίζονται καθημερινά, όπως μπορούν, τις αρχές της ελευθερίας και της δημοκρατίας. 

Η Διεθνής Αμνηστία έδωσε στη δημοσιότητα «τις καλύτερες καλές ειδήσεις του 2011», ένα χρονολόγιο από μικρές και μεγάλες νίκες - «το αποτέλεσμα», όπως υπογραμμίζει η οργάνωση, «της δέσμευσής μας για απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων, μετατροπή των θανατικών ποινών, τερματισμό των εκτοπισμών». Πρόκειται για σημάδια που δημιουργούν ελπίδες ότι το 2012 θα συνεχιστεί η δέσμευση στην υπηρεσία του πολιτισμού από την Αφρική ώς το Ιράν, από την Κίνα ώς την Ευρώπη, επειδή τα δικαιώματα δεν έχουν σύνορα.

ΣΤΗΝ ΑΡΓΕΝΤΙΝΗ. Στις 28 Νοεμβρίου, η ανάγνωση της ετυμηγορίας στην πρώτη δίκη που έγινε στην Αργεντινή για τους ανθρώπους που βασανίστηκαν και εξαφανίστηκαν στην περιβόητη ESMA, τη Σχολή Μηχανικών του Ναυτικού που στη διάρκεια της χούντας (1976-1983) είχε μετατραπεί σε κέντρο βασανιστηρίων, έγινε δεκτή μ' ένα ξέσπασμα δακρύων και με αγκαλιές ανάμεσα στο ακροατήριο. Εκατοντάδες άνθρωποι είχαν συγκεντρωθεί επίσης στον δρόμο, πολλοί κρατώντας φωτογραφίες των θυμάτων, και ξέσπασαν σε χειροκροτήματα όταν ανακοινώθηκαν οι ποινές. Τριάντα χρόνια μετά την τραγωδία των desaparecidos («εξαφανισμένοι»), καταδικάσθηκαν σε ισόβια για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας 12 από τους 17 στρατιωτικούς οι οποίοι κατηγορούνταν για 85 εγκλήματα που είχαν διαπραχθεί στην ESMA. Στη διάρκεια της δικτατορίας, πάνω από 5.000 άνθρωποι βασανίστηκαν στη Σχολή Μηχανικών του Ναυτικού, που ήταν το μεγαλύτερο μυστικό κέντρο κράτησης αντιπολιτευομένων στο Μπουένος Αϊρες.

Ανάμεσα στους 12 που καταδικάσθηκαν ήταν ο πρώην αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού Αλφρέντο Αστίς, ο επονομαζόμενος «άγγελος του θανάτου», ο οποίος διείσδυε στους κύκλους των αντιπάλων της δικτατορίας για να οργανώνει απαγωγές και φόνους. Ο Αστίς συνήθιζε να υποδεικνύει στους βασανιστές συνεργάτες του αυτούς που έπρεπε να απαχθούν, αγκαλιάζοντάς τους. Η ακροαματική διαδικασία διήρκεσε 22 μήνες κατά τους οποίους κατέθεσαν 79 επιζώντες. Εκτός των 12 που καταδικάσθηκαν σε ισόβια, άλλοι τέσσερις από τους κατηγορουμένους καταδικάσθηκαν σε ποινές κάθειρξης από 18 ώς 25 χρόνια. Από τους 5.000 ανθρώπους που πέρασαν από τα κελιά της ESMA, υπολογίζεται ότι επέζησαν μόνο 200. Κάθε εβδομάδα, πολλοί από τους κρατούμενους μεταφέρονταν ναρκωμένοι σε αεροπλάνα, από τα οποία τους έριχναν σ' έναν γειτονικό ποταμό. Ο νόμος περί αμνήστευσης των εγκλημάτων της δικτατορίας που είχε ψηφιστεί μετά την πτώση της, το 1983, ακυρώθηκε το 2005 από το Ανώτατο Δικαστήριο της Αργεντινής, κατόπιν αιτήματος του τότε προέδρου Νέστορ Κίρτσνερ. 

ΑΜΝΗΣΤΙΑ ΣΤΗ ΒΙΡΜΑΝΙΑ Στις 12 Οκτωβρίου απελευθερώθηκαν 200 πολιτικοί κρατούμενοι και κρατούμενοι συνείδησης στη Βιρμανία (Μιανμάρ) μετά την αμνηστία που χορήγησε η πολιτική κυβέρνηση που αντικατέστησε τον Μάρτιο, τουλάχιστον τυπικά, τη στρατιωτική χούντα. Μεταξύ των απελευθερωθέντων, αρκετοί από τους οποίους είναι μέλη του Εθνικού Συνδέσμου για τη Δημοκρατία της ηγέτιδας της αντιπολίτευσης Αούνγκ Σαν Σούου Κι (φωτογραφία), ήταν ο δημοφιλής σατιρικός ηθοποιός και σφοδρός επικριτής του στρατιωτικού καθεστώτος, Ζαργκανάρ. Ωστόσο 1.800 πολιτικοί κρατούμενοι εξακολουθούν να σαπίζουν στις βιρμανικές φυλακές. 

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΝΙΚΗ ΤΩΝ ΙΝΔΙΑΝΩΝ Επειτα από 18 χρόνια νομικών μαχών, δικαστήριο του Ισημερινού καταδίκασε τη γιγάντια πετρελαϊκή εταιρεία Chevron να πληρώσει ένα περιβαλλοντικό πρόστιμο - ρεκόρ 8,5 δισεκατομμυρίων ευρώ για τις καταστροφές που προκάλεσε στο τροπικό δάσος Σουκουμπίος της Αμαζονίας (Βορειοανατολικός Ισημερινός). Η ηθοποιός Ντάριλ Χάνα (φωτογραφία) ήταν μεταξύ των διασήμων που υποστήριξαν δυναμικά την υπόθεση των Ινδιάνων. Από το 1964 ώς το 1990, η Texaco (το 2001 εξαγοράσθηκε από τη Chevron) απέρριψε σε ποταμούς της περιοχής πάνω από 68 δισ. λίτρα τοξικών αποβλήτων.

ΣΥΛΛΗΨΗ ΜΠΛΑΝΤΙΤΣ Την αυγή της 26ης Μαΐου σ' ένα χωριό σε απόσταση περίπου 100 χλμ. από το Βελιγράδι, προς τα σύνορα με τη Ρουμανία, συνελήφθη ο στρατηγός Ράτκο Μλάντιτς (φωτογραφία), ο δήμιος του Σαράγεβο, ο άνθρωπος που στη Σρεμπρένιτσα σκότωσε 8.000 Μουσουλμάνους, γελοιοποιώντας τους κυανόκρανους του ΟΗΕ. Κρυβόταν σ' ένα αγρόκτημα, το οποίο είχε ερευνηθεί πολλές φορές στα 16 χρόνια που διέφευγε. Αυτή τη φορά όμως η κυβέρνηση δεν τον προστάτευσε, καθώς η σύλληψή του ήταν προϋπόθεση για τη συνέχιση της πορείας της Σερβίας προς την Ευρωπαϊκή Ενωση.

Ο ΜΟΥΜΙΑ ΓΛΙΤΩΣΕ ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΗΜΙΟ Στις 7 Δεκεμβρίου η Εισαγγελία της Φιλαδέλφειας ανακοίνωσε πως δεν θα ζητήσει εκ νέου την επιβολή της θανατικής ποινής στον αφροαμερικανό πρώην δημοσιογράφο και ακτιβιστή Μουμία Αμπού Τζαμάλ (φωτογραφία). Τριάντα χρόνια μετά την καταδίκη του σε θάνατο για τον φόνο ενός λευκού αστυνομικού στις 9 Δεκεμβρίου 1981 στη Φιλαδέλφεια, για τον οποίο εξακολουθεί να δηλώνει αθώος, η απόφαση αυτή σημαίνει πως ο 58χρονος σήμερα Μουμία, διεθνές σύμβολο του αγώνα κατά της θανατικής ποινής, θα παραμείνει ώς το τέλος της ζωής του στη φυλακή αλλά δεν θα εκτελεστεί.

ΤΑ ΝΕΑ