Το "κούρεμα" δεν θεραπεύει τον... εφιάλτη της δραχμής

ΕΞΑΙΡΕΤΙΚH ΑΝΑΛΥΣΗ ΓΙΑ ΜΗ ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΥΣ

Toυ ΚΩΣΤΑ ΣΤΟΥΠΑ

Για να καταλάβουμε τι σημαίνει μια νέα συμφωνία στη βάση της προηγούμενης της 21 Ιουλίου με εθελοντικό «κούρεμα» που μειώνει το ύψος του χρέους ονομαστικά κατά 100 δισ. ευρώ περίπου, πρέπει να ακολουθήσουμε τον παρακάτω υπολογισμό.

Ένα χρέος 350 δισ. ευρώ με επιτόκιο 5,5% όπως προβλεπόταν στην αρχή του μνημονίου, μας δημιουργεί μια υποχρέωση καταβολής τόκων ύψους 19,2 δισ. ευρώ το χρόνο.

Ένα χρέος 250 δισ. ευρώ το χρόνο με επιτόκιο σαν αυτό που προέβλεπε η συμφωνία της 21 Ιουλίου μας δημιουργεί μια υποχρέωση καταβολής τόκων 8,75 δισ. το χρόνο.

Η διαφορά είναι μεγάλη αλλά δεν επηρεάζει καθόλου δυο πράγματα: Το πρωτογενές έλλειμμα και το εμπορικό έλλειμμα.

Το πρωτογενές έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού το 2010 ήταν πάνω από 8 δισ. ευρώ και φέτος στο 7μηνο έτρεχε με αυξητικούς ρυθμούς...

Το εμπορικό έλλειμμα το χρόνο που πέρασε ήταν 28 δισ. ευρώ και κατά λίγο έχει μεταβληθεί.

Τα δυο τελευταία δεν θα υποστούν καμιά μεταβολή λόγω «κουρέματος» του χρέους.

Τα δυο ελλείμματα συνιστούν τον πυρήνα του ελληνικού προβλήματος. Σημαντικό πρόβλημα αποτελεί και η παρασιτική αριστερή φλυαρία που έχει γίνει κυρίαρχη ιδεολογία καθώς και η ανοχή της ανομίας από κάθε αυθαιρετούσαν πολιτική και επαγγελματική συντεχνία.

Το «κούρεμα» του ελληνικού χρέους μοιάζει με φθειροκτονία κάποιου που εκτός από ψείρες στο κεφάλι, πάσχει και από δυο τρεις άλλες βαριές ασθένειες...

Θα περιγράψω πρώτα μέσα από μια ιστορία...

To ελληνικό πρόβλημα μοιάζει με το πρόβλημα μιας οικογένειας στην οποία ζούνε μαζί π.χ., οι γονείς με τα δυο παιδιά και ένας παππούς με δυο γιαγιάδες.

Στην οικογένεια αυτή μητέρα και δυο γιαγιάδες ασχολούνται με τα οικιακά, τα παιδιά με τα μαθήματα και ο παππούς με την πρόωρη σύνταξή του.

Το μοναδικό εισόδημα στο σπίτι το φέρνει ο πατέρας, από τις κρατήσεις του οποίου πληρώνονται οι συντάξεις του παππού και των γιαγιάδων.

Η οικογένεια της ιστορίας μας έχει εισόδημα 50 χιλιάδες το χρόνο και έξοδα 80 χιλιάδες το χρόνο. Από τις οποίες οι 20 χιλιάδες αφορούν τις δόσεις για τα δάνεια 350.000 ευρώ που έχει συσσωρεύσει...

Οι συγγενείς και οι τράπεζες επειδή βλέπουν το αδιέξοδο και επειδή φοβούνται πως αν οι τράπεζες χάσουν τα πάντα θα βγουν στο σφυρί και κάποια εξ αδιαιρέτου ακίνητα, πέτυχαν ένα συμβιβασμό...

Να μειώσουν το χρέος από 350 χιλιάδες σε 250 χιλιάδες και τους ετήσιους τόκους από 20 σε 8-9 χιλιάδες ευρώ.

Πάλι όμως τα έξοδα παραμένουν 70 χιλιάδες από τις οποίες οι 60 είναι έξοδα χωρίς τόκους. Δηλαδή όπως λένε και οι οικονομολόγοι πρωτογενείς δαπάνες...

Οι συγγενείς και οι τράπεζες προτείνουν οι δυο από τις τρεις οικιακές βοηθούς να σταματήσουν να ασχολούνται με τα οικιακά και να βγουν να εργαστούν και να φέρουν επιπλέον εισόδημα στο σπίτι...

Αν το σπίτι για το οποίο μιλάμε ήταν αγροικία και το εισόδημα προερχόταν από την παραγωγή του κτήματος, τότε θα είχε εισόδημα 17 χιλ. ευρώ το χρόνο και έξοδα 44 χιλ. ευρώ το χρόνο. Δηλαδή, όπως θα έλεγαν οι οικονομολόγοι, εμπορικό έλλειμμα 28 χιλ. ευρώ το χρόνο...

Δεν χρειάζεται να είναι κάποιος οικονομολόγος, ούτε αστροφυσικός για να καταλάβει πως οι παραπάνω οικογένειες είναι θέμα χρόνου να πεινάσουν.

Δεν ξέρω αν η κατάρρευση των δυο νοικοκυριών είναι αποτέλεσμα συνωμοσίας των τραπεζών ή των νεοφιλελευθέρων. Αυτό που καταλαβαίνω είναι πώς όσο πιο γρήγορα οι οικιακές βοηθοί μεταβληθούν σε εργαζόμενους στα χωράφια, τόσο πιο γρήγορα θα βγουν από το τούνελ της ανέχειας...

Πιστεύει κανείς πως αν οι οικιακές βοηθοί διαδηλώνουν κάθε μέρα στην κουζίνα ή στο σαλόνι, υπάρχει περίπτωση να αυξηθούν τα εισοδήματα του ταλαίπωρου συζύγου;...

Οι θεωρίες

Υπάρχει μια μερίδα ειδικών που υποστηρίζει πως τα παραπάνω νοικοκυριά δεν θα βγουν από την κρίση κάνοντας οικονομία, αλλά αυξάνοντας τα έξοδα. Τα έξοδα θα προκαλέσουν ζήτηση και αυτή με τη σειρά της θέσεις εργασίας...

Η οικονομική θεωρία της επέκτασης είχε σημαντικές επιτυχίες στο παρελθόν. Αν θέλουμε να απλοποιήσουμε λίγο την δομή που λειτουργεί, μοιάζει με το σπρώξιμο σε ένα αυτοκίνητο που δεν παίρνει μπροστά.

Βάζουμε το αυτοκίνητο στην κατηφόρα, γυρνάμε το κλειδί, βάζουμε μια μεγάλη ταχύτητα για να μην φέρνει αντίσταση και την ώρα που σπρώχνουμε πατάμε το γκάζι ελαφρά να μην το μπουκώσουμε...

Η διαδικασία αυτή δείχνει να πιάνει πολλές φορές αρκεί να μην γίνει μόνιμη κατάσταση. Μάλλον όμως είναι απίθανο να πάρει μπροστά αν το αυτοκίνητο δεν έχει, μπουζί, βενζίνη ή π.χ. και τον ένα τροχό...

Στην τελευταία περίπτωση μοιάζει να ανήκει η Ελλάδα.

Ο Πωλ Κρούγκμαν είναι πολύ δημοφιλής στην Ελλάδα γιατί είναι αριστερών πεποιθήσεων, όπως θα το ονομάζαμε στην Ευρώπη, ή φιλελεύθερων πεποιθήσεων όπως θα το ονομάζαμε στις ΗΠΑ...

Το 2010 στο άρθρο του με τίτλο «Greek End Game» είχε γράψει τα εξής:

«Ακόμη και με αναδιάρθρωση του χρέους, η Ελλάδα θα έχει μεγάλο πρόβλημα, αναγκασμένη να εφαρμόσει έντονη λιτότητα –προκαλώντας βαθειά ύφεση– μόνο και μόνο για να μειώσει το πρωτογενές έλλειμμα, χωρίς τους τόκους.

Το μοναδικό πράγμα που θα περιόριζε την ανάγκη για λιτότητα θα ήταν κάτι που να βοηθά την οικονομία να επεκταθεί, ή να μην συρρικνωθεί τόσο πολύ. Κάτι τέτοιο θα μείωνε την οικονομική δυσπραγία, ενώ θα αύξανε τα φορολογικά έσοδα, ελαττώνοντας την απαραίτητη δόση δημοσιονομικής λιτότητας.

Όμως, ο μόνος δρόμος για την ανάπτυξη είναι περισσότερες εξαγωγές, κάτι που μπορεί να επιτευχθεί μόνο εάν στην Ελλάδα πέσουν δραματικά τα κόστη και οι τιμές σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη.

Εάν η Ελλάδα ήταν μια εξαιρετικά συνεκτική κοινωνία, με συλλογικές διαπραγματεύσεις για τον καθορισμό των μισθών, ένα είδος Αυστρίας του Αιγαίου, ίσως να ήταν εφικτό να επιτευχθεί κάτι τέτοιο μέσω της συλλογικά συμφωνημένης οριζόντιας μείωσης των μισθών – δηλ. μέσω μιας ‘εσωτερικής υποτίμησης’. Αλλά, όπως δείχνουν τα σημερινά αποτρόπαια γεγονότα, δεν είναι.»

Η Ελλάδα λοιπόν δεν είναι Αυστρία και γι’ αυτό αυξάνονται οι πιθανότητες η μείωση του κόστους να γίνει μέσω μεγάλης ανεργίας και σημαντικής κοινωνικής αναστάτωσης και συγκρούσεων.

Αν αποτύχει η εσωτερική υποτίμηση τότε ένας δρόμος υπάρχει, αυτός της εξωτερικής. Δηλαδή της επιστροφής στη δραχμή...

Η επιστροφή στη δραχμή δεν θα είναι πανάκεια γιατί επί της ουσίας σημαίνει αυτόματη υποβάθμιση του βιοτικού επιπέδου και γι΄ αυτούς που δουλεύουν παραγωγικά και γι’ αυτούς που παριστάνουν πως δουλεύουν.

Η επιστροφή στη δραχμή θα αποκόψει την Ελλάδα από την Ευρώπη και θα την επαναφέρει αποδυναμωμένη σε μια περιοχή γεωπολιτικών τριβών με μια πολύ ισχυρή Τουρκία στο πλάι της.

Δυστυχώς το χρεοκοπημένο πολιτικό σκηνικό της χώρας και η ισχύς των διάφορων συντεχνιών που παραμένουν αλώβητες έχουν αυξήσει σημαντικά τις πιθανότητες μιας καταστροφικής επιστροφής στη δραχμή.