ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: «ΕΥΡΗΚΑ» 30 εκατ. ευρώ σε 9 χρόνια για έρευνα στον... Κηφηνισμό!!!

Του Τασου Tελλογλου

Tον Ιούλιο του 1985, οι υπουργοί Ερευνας της τότε Ευρωπαϊκής Κοινότητας συναντήθηκαν στο Αννόβερο της Γερμανίας και αποφάσισαν να συντονίσουν τις ενέργειες 17 κρατών-μελών της ΕΟΚ, αλλά και χωρών που συνεργάζονταν μαζί της - για την πιο αποτελεσματική υποστήριξη της πολιτικής των εθνικών ερευνητικών ινστιτούτων. Γι' αυτό ίδρυσαν την πρωτοβουλία «ΕΥΡΗΚΑ». Αυτά, στη θεωρία.

Διότι στην πράξη, οι διοικήσεις κάποιων οργανισμών στην Ελλάδα φρόντισαν, σύμφωνα με έρευνα του Σώματος Eπιθεωρητών - Eλεγκτών Δημόσιας Διοίκησης, που διενεργήθηκε κατόπιν εντολής του αναπληρωτή υπουργού Ανάπτυξης κ. Σωκράτη Ξυνίδη, να επικαλούνται τη συνεργασία τους με την πρωτοβουλία «ΕΥΡΗΚΑ» και στο όνομά της να αποσπούν, επί τουλάχιστον 9 χρόνια, εκατομμύρια ευρώ από το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων στο όνομα δήθεν «καινοτόμων προγραμμάτων που υποστηρίζονταν από την Ε.Ε.». Τα ποσά που αποσπώνταν με την ευθύνη και της Γενικής Γραμματείας Ερευνας και Τεχνολογίας διετίθεντο στην πραγματικότητα για τις λειτουργικές δαπάνες των φορέων αυτών.

Πρόκειται για το Ελληνικό Κέντρο Τεχνολογίας και Σχεδιασμού Α.Ε. (ΕΛΚΕΔΕ), το Ελληνικό Κέντρο Αργιλομάζης (ΕΛΚΕΑ Α. Ε.), το Ελληνικό Κέντρο Αργυροχρυσοχοΐας (ΕΛΚΑ Α.Ε.) και το Κέντρο Ελληνικής Γούνας (ΚΕΓ Α. Ε.). Από το 2002 ώς σήμερα, οι τέσσερις αυτές εταιρείες του ΕΟΜΜΕΧ Α. Ε. ενέταξαν 88 μεμονωμένα έργα στην πρωτοβουλία «ΕΥΡΗΚΑ», σε μία κατηγορία που δεν συγχρηματοδοτείται από πόρους της Ε.Ε., σε αντίθεση με άλλα έργα του ίδιου προγράμματος.

Οι φορείς έπαιρναν ένα τετραψήφιο αριθμό από το «ΕΥΡΗΚΑ», που απλώς βεβαίωνε ότι έλαβε γνώση της κατάθεσης μιας πρότασης που θα αναπτυσσόταν στη συνέχεια αποκλειστικά με εθνικούς πόρους. Στη συνέχεια, οι φορείς απευθύνονταν στο υπουργείο Οικονομίας και ζητούσαν χρηματοδότηση από το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων (ΠΔΕ), λέγοντας ότι έχουν ετικέτα «ΕΥΡΗΚΑ». Ομως, η απόκτηση αυτής της ετικέτας προϋπέθετε έγκριση από μία ειδική ομάδα, ύστερα από αξιολόγηση, για το κατά πόσον η πρόταση θα προσέδιδε προστιθέμενη αξία σε κλάδους της υψηλής τεχνολογίας και της βιομηχανίας.

Το πρόβλημα είναι, όπως προκύπτει από πρακτικά του διοικητικού συμβουλίου του ΕΛΚΕΑ το 2007, ότι η διοίκηση του φορέα δημιουργούσε την εντύπωση πως τα έργα ήταν συγχρηματοδοτούμενα, εντύπωση που συνέχισαν να καλλιεργούν οι διοικήσεις των εμπλεκομένων φορέων ώς το 2011, οπότε ο κ. Ξυνίδης διέταξε τον σχετικό έλεγχο.

Οι Γενικές Γραμματείες Βιομηχανίας και Ερευνας ενέκριναν επί 10 χρόνια «τυφλά» τη χρηματοδότηση προγραμμάτων που ήταν στη φάση της... υποβολής αίτησης. Ορισμένα από αυτά είχαν ανακληθεί από το στάδιο της απλής πρότασης ή ενώ είχαν ολοκληρωθεί, συνέχιζαν να εμφανίζονται από τις εταιρείες ως έργα «ΕΥΡΗΚΑ» και χρηματοδοτούνταν από το ΠΔΕ ή παρουσιάζονταν ότι χρηματοδοτούνται για τη συμμετοχή τους σε πλαίσιο ευρωπαϊκών δράσεων όπου δεν συμμετέχει ο συγκεκριμένος φορέας.

Φαίνεται ότι οι επιθεωρητές Δημόσιας Διοίκησης έκαναν τον Μάιο του 2011 για πρώτη φορά εκείνο που για χρόνια έπρεπε να είχε κάνει η Γενική Γραμματεία Ερευνας και Τεχνολογίας, πήγαν δηλαδή σε αυτήν και έλεγξαν κατά πόσον τα συγκεκριμένα έργα δικαιολογούσαν την ετικέτα «ΕΥΡΗΚΑ». Ούτε ο εποπτεύων ΕΟΜΜΕΧ ήλεγχε την υλοποίηση των προγραμμάτων, απλώς μετέφερε αιτήματα προς τους φορείς του Δημοσίου που ανελάμβαναν να εκταμιεύουν χρήματα από το ΠΔΕ.

Μια πρώτη ματιά στις δαπάνες «μυρίζει», σύμφωνα με τον έλεγχο, κάλυψη λειτουργικών αναγκών των 4 εταιρειών με χρήματα ερευνητικών προγραμμάτων: δαπάνες φύλαξης, μισθώματα και κοινόχρηστες δαπάνες, σύνολο αμοιβών του προσωπικού, ασφαλιστική κάλυψη υπαλλήλων. Ακόμα και όταν το έργο δινόταν σε εξωτερικούς συνεργάτες (outsourcing) οι δαπάνες προσωπικού για την υλοποίησή του έφθαναν το 40%. Οι διοικήσεις των οργανισμών αυτών διαφήμιζαν στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου Ανάπτυξης ότι κάλυπτε τις δαπάνες λειτουργίας τους και έβγαζαν και κάποιο κέρδος. 

Οι 4 φορείς που υπολογίζεται ότι στο διάστημα των 9 ετών εισέπραξαν και ξόδεψαν χωρίς να το δικαιούνται περίπου 30 εκατ. ευρώ περιλαμβάνονται στους 151 που πρέπει να μειώσουν το προσωπικό τους στο πλαίσιο της εργασιακής εφεδρείας.