Του Ηλια Μαγκλινη
Η πιο ηρωική εικόνα του Ελληνα μετανάστη είναι αυτή που αποτύπωσε στα βιβλία του ο πεζογράφος Θανάσης Βαλτινός: αγρότες και εργάτες που έφτασαν στην Αμερική έπειτα από απίστευτες κακουχίες, εργάστηκαν σκληρά στους σιδηροδρόμους – για να τα εγκαταλείψουν όλα πολλοί από αυτούς, προκειμένου να υπηρετήσουν εθελοντικά στους Βαλκανικούς Πολέμους.
Πασίγνωστα πράγματα – όχι όμως και η ιστορία των πρώτων επτά Ελλήνων στην Αυστραλία, σχεδόν εκατό χρόνια πριν, το 1829: ήταν επτά και ήταν όλοι τους ναυτικοί, τους οποίους βρετανικό ναυτοδικείο καταδίκασε σε εξορία στους Αντίποδες, αφού βρέθηκαν ένοχοι για πειρατεία.
Προφανώς και οι σύγχρονες αυστραλιανές αρχές δεν είχαν κατά νουν αυτούς τους επτά ξεχασμένους Ελληνες ναυτικούς/πειρατές όταν αποφάσισαν να ανοίξουν την αγορά τους στους σημερινούς Ελληνες πτυχιούχους, αλλά τους μετανάστες του 20ού αιώνα που διέπρεψαν στη χώρα.
Αποδημία, μετανάστευση, όποιον όρο κι αν επιλέξει κανείς, η ουσία είναι ότι η μετακίνηση και η περιπλάνηση είναι συνυφασμένες με την ιστορία του Eλληνισμού, είτε ως αποικισμός στην αρχαιότητα είτε ως επιλεκτική μετανάστευση μετά την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως.
Ωστόσο, το μεγάλο μεταναστευτικό ρεύμα ήρθε στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα. Τότε παρατηρήθηκε ένα μεγάλο κύμα μεταναστών από κάθε γωνιά της Eυρώπης προς την Αμερική. Ηταν κυρίως φυγάδες εξαιτίας της κρίσης και της ανεργίας, της πείνας, της καταστολής, της βίαιης στράτευσης. Ειδικά από την Eλλάδα, μετανάστευσαν, μεταξύ 1880 - 1920, σχεδόν 400.000 άνθρωποι, από τους οποίους οι 370.000, δηλαδή το ένα τέταρτο του ενεργού πληθυσμού της χώρας, στις HΠΑ. Δεν είναι τυχαίο ότι μέσα στη δεκαετία του ’20, σε διάφορα σημεία της «βαθιάς» Αμερικής, μεταξύ των στόχων της ισχυρής τότε Κου-Κλουξ-Κλαν ήταν και Ελληνες μετανάστες.
Σε ό, τι αφορά την Αυστραλία, η απογραφή του 1901 έδειξε ότι υπήρχαν 878 Αυστραλοί πολίτες γεννημένοι στην Ελλάδα, αλλά οι μεγάλες μάζες αναζήτησαν τις τύχες τους στο Σίδνεϊ, στη Νέα Νότια Ουαλλία και σε άλλες περιοχές της ηπείρου αμέσως μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή. Νωρίτερα, πάντως, στα 1897, είχε ιδρυθεί η Ελληνική Ορθόδοξη Κοινότητα Μελβούρνης και Βικτώριας, στην οποία είχαν καταφτάσει Ελληνες ήδη από τα μέσα του 19ου αιώνα, στο πλαίσιο του «πυρετού του χρυσού». Ειδικά η Μελβούρνη, στα κατοπινά χρόνια χαρακτηρίστηκε «μία από τις μεγαλύτερες ελληνικές πόλεις στον κόσμο».
Δεκαετίες ’50 και ’60
Ως γνωστόν, το άλλο μεγάλο ελληνικό μεταναστευτικό κύμα παρατηρήθηκε αμέσως μετά τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, τόσο στις ΗΠΑ και την Αυστραλία (το 1971 ζούσαν πλέον 160.200 Αυστραλοί ελληνικής καταγωγής σε διάφορα μέρη της ηπείρου), αλλά αυτή τη φορά και σε ευρωπαϊκές χώρες όπως η Γερμανία και το Βέλγιο, καθώς και στην Αφρική, φαινόμενο που πήρε ακόμα μεγαλύτερες διαστάσεις κατά τις δεκαετίες του ’50 και του ’60. Εχει περάσει στη λαϊκή αφήγηση η εικόνα του Ελληνα ανθρακωρύχου του Βελγίου. Οι συνθήκες εργασίας ήταν τέτοιες, που πολλοί Ελληνες εργάτες βρήκαν πρόωρο θάνατο από ασθένειες ή ατυχήματα.
Κάτι που επίσης παρουσιάζει ενδιαφέρον και αναφέρθηκε πρόσφατα σε σχετική εκδήλωση στο Ινστιτούτο Γκαίτε είναι ότι στο πλαίσιο του γερμανικού οικονομικού θαύματος επί Αντενάουερ, τη δεκαετία του ’50, είχε πέσει η πρόταση να πραγματοποιηθούν γερμανικές επενδύσεις στην Eλλάδα και να απορροφηθούν άνεργοι, κάτι που δεν έγινε αποδεκτό από την ελληνική πολιτεία, η οποία προτιμούσε να στείλει τους ανθρώπους της στο εξωτερικό.
Σήμερα, πολλά έχουν αλλάξει και οι Ελληνες που φεύγουν για το εξωτερικό δεν είναι ανειδίκευτοι εργάτες, αλλά νέοι με διδακτορικά. Αυτό που ίσως να μην έχει αλλάξει είναι ότι η επίσημη Ελλάδα συνεχίζει να διώχνει τα παιδιά της.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου