Αστάθεια στα δυτικά Βαλκάνια

Tης Δωρας Aντωνιου

Τα επεισόδια των τελευταίων ημερών στα σύνορα του Κοσόβου με τη Σερβία άφησαν πίσω τους έναν νεκρό και ενεργοποίησαν τη νατοϊκή δύναμη KFOR, που κήρυξε την περιοχή στρατιωτική ζώνη. Παρά την επιφανειακή ηρεμία και τις μεγάλες περιόδους ησυχίας, όχι μόνο το Κόσοβο, αλλά ευρύτερα τα δυτικά Βαλκάνια, δείχνουν να διατηρούν χαρακτηριστικά αστάθειας. Τρία χρόνια μετά τη μονομερή κήρυξη ανεξαρτησίας και δώδεκα χρόνια αφότου τελείωσε ο πόλεμος και το Κόσοβο ετέθη υπό τη διοίκηση του ΟΗΕ και τη στρατιωτική προστασία του ΝΑΤΟ, τα πρόσφατα γεγονότα δείχνουν ότι είναι πολύ εύκολο να αναζωπυρωθούν εστίες έντασης.

Μια ματιά στην ευρύτερη περιοχή, επιβεβαιώνει ότι τα δυτικά Βαλκάνια δικαίως εξακολουθούν να αποτελούν πηγή προβληματισμού, με τον υποβόσκοντα εθνικισμό να απειλεί ανά πάσα στιγμή με αστάθεια. Η εύθραυστη κατάσταση στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη είναι δεδομένη. Στην ΠΓΔΜ, δέκα χρόνια μετά τις εθνοτικές συγκρούσεις, ένα διαρκές παζάρι διαμοιρασμού της εξουσίας μεταξύ Σλαβομακεδόνων και Αλβανών, εξασφαλίζει σταθερότητα. Ακόμα και η Αλβανία, που εθεωρείτο η πιο σταθερή χώρα της περιοχής, εισήλθε τους τελευταίους μήνες σε πλήρες πολιτικό αδιέξοδο, που εκδηλώνεται με ενίσχυση των ακραίων εθνικιστικών ρευμάτων.

Η πορεία των χωρών της περιοχής προς την ένταξή τους σε Ε.Ε. και ΝΑΤΟ θα έλυνε πολλά από τα προβλήματα και θα αποτελούσε εγγύηση για μετάβαση σε μακρά περίοδο σταθερότητας. Ωστόσο, η προοπτική αυτή δεν προχώρησε με την ταχύτητα και τους ρυθμούς που είχαν προβλεφθεί. Κροατία και Σερβία προχώρησαν με καλούς ρυθμούς τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις. Οι υπόλοιπες χώρες δείχνουν να βρίσκονται σε τέλμα από το οποίο δεν μπορούν να ξεκολλήσουν. Με αδύναμες οικονομίες, με υψηλά ποσοστά ανεργίας, με χαμηλή προσέλκυση επενδύσεων, πλήττονται από διαφθορά και οργανωμένο έγκλημα και ουσιαστικά συντηρούνται από τη διεθνή οικονομική βοήθεια και την εισροή συναλλάγματος από πολίτες τους που έχουν μεταναστεύσει.

Την ίδια στιγμή στην Ευρώπη ενισχύεται ο σκεπτικισμός έναντι της διεύρυνσης, τάση που τροφοδοτείται και από τον προβληματισμό που εξακολουθεί να προκαλεί η τελευταία μεγάλη διεύρυνση της Ε.Ε., όσον αφορά την ετοιμότητα και την ωριμότητα πολλών από τις χώρες που εντάχθηκαν. Τα δυτικά Βαλκάνια παραμένουν το μαλακό υπογάστριο της Ευρώπης, δεν αποτελούν, όμως, ευρωπαϊκή προτεραιότητα τη δεδομένη στιγμή.