Μετά τη διάσωση, περισσότερα χρέη

Του Hugo Dixon

Αρχισυντάκτη στο Reuters Breakingviews.

Ακούγοντας κανείς τους πολιτικούς θα νόμιζε ότι το δημόσιο χρέος της Ελλάδας θα μειωθεί, μετά τις αποφάσεις που ελήφθησαν την περασμένη εβδομάδα, για νέο πακέτο διάσωσης της χώρας, με τη συμμετοχή δημοσίου και ιδιωτικού τομέα. Η αλήθεια είναι όμως ότι το ελληνικό χρέος θα αυξηθεί κατά 32 δισεκατομμύρια εάν εφαρμοστούν τα συμφωνηθέντα, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Reuters Breakingviews. Η αύξηση αυτή μεταφράζεται σε περίπου 14% του ΑΕΠ, γεγονός που συνεπάγεται ότι το ελληνικό χρέος θα φτάσει το 179% του ΑΕΠ.

Το περίεργο αυτό αποτέλεσμα προκύπτει λόγω της αλληλεπίδρασης που θα έχουν μεταξύ τους τα διάφορα στοιχεία του πολύπλοκου σχεδίου που συμφωνήθηκε. Ειδικότερα, η Ελλάδα θα χρειαστεί να δανειστεί κεφάλαια για να ενισχύσει την αξιοπιστία των νέων ομολόγων που θα πουλήσει στον ιδιωτικό τομέα για τη μετακύλιση του χρέους της. Θα πρέπει επίσης να ενισχύσει κεφαλαιακά τις τράπεζές της. Το συνολικό ποσό που θα απαιτηθεί για τις δύο αυτές δράσεις φτάνει τα 55 δισεκατομμύρια και είναι πολύ μεγαλύτερο από το όφελος που θα προκύψει, συνεπεία του κουρέματος που συμφωνήθηκε για τα ομόλογα που κατέχει ο ιδιωτικός τομέας και από την επαναγορά ομολόγων στη δευτερογενή αγορά, σε τιμές μικρότερες της ονομαστικής τους αξίας.

Η ανάλυση του Reuters Breakingviews έρχεται σε αντίθεση με όσα υποστήριξε ο πρόεδρος της Γαλλίας, Νικολά Σαρκοζί, περί μείωσης του ελληνικού χρέους κατά 24% του ΑΕΠ. Οι δικοί του υπολογισμοί δεν έλαβαν υπόψη την ενίσχυση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος και τον δανεισμό για την έκδοση νέων ομολόγων. Στο ποσοστό που ανέφερε περιλαμβάνεται επίσης το όφελος από τη μείωση του επιτοκίου δανεισμού για τα κεφάλαια που λαμβάνει η Ελλάδα από τους εταίρους της (12% του ΑΕΠ). Μολονότι η μείωση του επιτοκίου πράγματι θα συμβάλει καθοριστικά στην εξυπηρέτηση του χρέους, το όφελος θα μοιραστεί σε διάστημα δέκα ετών και δεν θα είναι άμεσο.

Ολα όσα συμφωνήθηκαν στη Σύνοδο της προηγούμενης Πέμπτης θα ήταν πολύ όμορφα, αν δεν υπήρχε η εκκρεμότητα των εγγυήσεων. Σύμφωνα με το σχήμα που προκρίθηκε για τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα, η Ελλάδα θα πρέπει να παράσχει εγγυήσεις σε όσους ιδιώτες συμφωνήσουν στη μετακύλιση του χρέους που κατέχουν. Ειδικότερα, προκειμένου να εγγυηθεί τα νέα ομόλογα των 30 ετών για τη μετακύλιση του χρέους της, η Ελλάδα θα πρέπει να αγοράσει ομόλογα μηδενικού επιτοκίου με αξιολόγηση ΑΑΑ και διάρκεια 30 ετών. Τα ομόλογα μηδενικού επιτοκίου δεν είναι τόσο ακριβά όσο τα ομόλογα που προσφέρουν επιτόκιο. Ωστόσο, και πάλι η Ελλάδα θα πρέπει να βρει 42 δισεκατομμύρια προκειμένου να αγοράσει εγγυητικά ομόλογα του τύπου που προαναφέρθηκε και τα οποία θα διασφαλίζουν στους ιδιώτες ότι ακόμη και αν η χώρα χρεοκοπήσει, θα πάρουν τα λεφτά τους πίσω, έστω και με μηδενικό επιτόκιο. Από αυτά τα 42 δισεκατομμύρια, τα 35 πρέπει να βρεθούν πριν από το 2014 και η Ελλάδα θα τα δανειστεί από το Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF). Εξ αυτού του λόγου, όμως, το δημόσιο χρέος της Ελλάδας θα αυξηθεί και δεν θα μειωθεί. Τα υπόλοιπα 7 δισεκατομμύρια θα πρέπει να βρεθούν έως τα μέσα του 2014, γιατί τότε λήγουν τα υπόλοιπα ομόλογα, τα οποία θα ανταλλαγούν.

Επιπλέον, επειδή θα μετακυλιστεί το χρέος της Ελλάδας, οι τράπεζες της χώρας, οι οποίες κατέχουν μεγάλο όγκο ομολόγων του Δημοσίου θα πρέπει να ενισχυθούν με νέα κεφάλαια. Σύμφωνα με το κείμενο που παρουσιάστηκε στη Σύνοδο Κορυφής, θα απαιτηθούν γι' αυτό τον σκοπό 20 δισεκατομμύρια, τα οποία επίσης η Ελλάδα θα δανειστεί από τον EFSF.

Υπάρχουν βέβαια και δύο πτυχές του σχεδίου που πραγματικά οδηγούν σε μείωση του ελληνικού δημοσίου χρέους. Η μία είναι η μετακύλιση μέσω της ανταλλαγής ομολόγων, όπως αναφέρθηκε και πριν. Εκτιμάται ότι οι μισοί ιδιώτες δανειστές θα διαλέξουν εκείνη από τις διαθέσιμες επιλογές που περιλαμβάνει κούρεμα της τάξης του 20%, ενώ οι άλλοι μισοί θα επιλέξουν εκείνες που δεν περιλαμβάνουν κούρεμα. Εάν 135 δισεκατομμύρια χρέους αναδιαρθρωθούν με αυτόν τον τρόπο, τότε το όφελος που θα προκύψει για τα ελληνικά δημόσια ταμεία θα φτάσει τα 13,5 δισεκατομμύρια ευρώ. Ομως, το όφελος δεν θα είναι άμεσο, όπως δεν θα είναι άμεση και η επιβάρυνση που θα προκύψει από την αγορά εγγυητικών ομολόγων. Αν υποθέσουμε ότι οι ρυθμοί θα είναι οι ίδιοι και για το όφελος και για την επιβάρυνση, τότε οι δανειακές ανάγκες της Ελλάδας θα μειωθούν κατά 11,5 δισεκατομμύρια μέχρι το μέσο του 2014.

Το άλλο κομμάτι του Προγράμματος που οδηγεί σε μείωση του χρέους είναι η επαναγορά ομολόγων. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες υπολόγισαν ότι η Ελλάδα θα μπορέσει να επαναγοράσει ομόλογα στο 61,4% της ονομαστικής τους αξίας. Εξ ου και θα της δανείσουν 20 δισεκατομμύρια από τον EFSF γι' αυτό τον σκοπό. Μολονότι όμως θα δανειστεί, το χρέος της θα μειωθεί κατά 12,6 δισεκατομμύρια, αφού με 20 δισεκατομμύρια, θα αγοράσει ομόλογα αξίας 32,6 δισεκατομμυρίων.

Σύμφωνα με τους υπολογισμούς που κάναμε, από τον συνυπολογισμό κόστους και οφέλους, προκύπτει το αποτέλεσμα ότι το χρέος της Ελλάδας θα φτάσει στο ανώτατο σημείο του 179% του ΑΕΠ.