Πώς ο Τζουλιάνι εξημέρωσε τη Νέα Υόρκη

Από τους κακόφημους δρόμους του ’70, που ενέπνευσαν το Χόλιγουντ, στην ανακήρυξή της ως η ασφαλέστερη μεγαλούπολη των ΗΠΑ

Του Δημητρη Ρηγοπουλου

Aς είναι καλά οι κλασικές ταινίες του Μάρτιν Σκορσέζε. Βλέποντας άλλη μια φορά τους «Κακόφημους δρόμους» ή τον «Ταξιτζή», μπορούμε ανά πάσα στιγμή να θυμηθούμε ότι στην ιστορία του 20ού αιώνα υπήρξαν πόλεις που βρέθηκαν ακόμα πιο χαμηλά από την Αθήνα. Κορυφαίο παράδειγμα, η Νέα Υόρκη στις δεκαετίες του '70 και του '80. Oσοι έζησαν στη Νέα Υόρκη αυτής της περιόδου είναι κατηγορηματικοί. Η Αθήνα ακόμα και σήμερα, όπου θεωρητικά διανύει τις χειρότερες στιγμές της στη μεταπολιτευτική περίοδο, δεν έχει φτάσει στο ναδίρ του Μανχάταν εκείνης της περιόδου.

«Ναι, νομίζω δεν υπάρχει σύγκριση ανάμεσα στις δύο περιπτώσεις, η κατάσταση ήταν ακόμα χειρότερη τότε», υπογραμμίζει η σκηνοθέτις Βάλερι Κοντάκος, που γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Νέα Υόρκη.

«Υπήρχε μια ζώνη στην καρδιά της πόλης που θεωρητικά ήταν απαγορευμένη για τις ώρες που έπεφτε το σκοτάδι. Συμμορίες λυμαίνονταν ολόκληρες περιοχές, ξεκαθαρίσματα λογαριασμών, μαφίες σκληρών ναρκωτικών, δεν ήταν για βόλτες. Μιλάμε για την Πέμπτη Λεωφόρο, από τους 14 μέχρι τους 23 δρόμους». 

Το φθινόπωρο του 1972, ένα τραγούδι που ακούγεται πολύ στα αμερικανικά ραδιόφωνα είναι το «AmericaCity Suite» των Cashmaκαι West, μια αλληγορία πάνω στην παρακμή της Νέας Υόρκης. Μια παρακμή που οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο κακό περιβάλλον που διαμορφώνεται στην αμερικανική οικονομία εκείνα τα χρόνια. Το 1975, ο Δήμος της Νέας Υόρκης έφτασε στο χείλος της χρεοκοπίας για να σωθεί τελικά χάρη σε ένα γενναιόδωρο ομοσπονδιακό δάνειο. Νωρίτερα, ο πρόεδρος Τζέραλντ Φορντ είχε αρνηθεί να εγγυηθεί τη σωτηρία της πόλης, εξαγριώνοντας πολλούς Νεοϋορκέζους. Την επόμενη ημέρα, η Νew York Daily News κυκλοφόρησε με τίτλο «Ford to City: Drop Dead» (Ο Φορντ: «Πέθανε Νέα Υόρκη»). Σας θυμίζουν κάτι όλα αυτά;

Η κατάπτωση της αμερικανικής μεγαλούπολης έφτασε σε τέτοιο σημείο που στις 13 Ιουλίου του 1977, κατά τη διάρκεια ενός θρυλικού, πια, μπλακ άουτ, σημειώθηκαν εκατοντάδες κρούσματα λεηλασιών. Οι συλλήψεις από την αστυνομία έφτασαν τις 3.000, αλλά οι ίδιες οι αρχές ομολογούσαν ότι δεν υπήρχε χώρος στις φυλακές. Επίσης κάτι εξαιρετικά οικείο. Στα τέλη της δεκαετίας του '70, η Νέα Υόρκη είχε αποκτήσει τη φήμη μιας δυσάρεστης και επικίνδυνης πόλης, με αποτέλεσμα πολλές οικογένειες λευκών της μεσαίας τάξης να αναζητήσουν «καταφύγιο» στα προάστια.

Οπου φύγει φύγει

Υπολογίζεται ότι ένα εκατομμύριο Nεοϋορκέζοι εγκατέλειψαν την πόλη τους εκείνο το διάστημα. Tη δεκαετία του '80, παρά την αναγέννηση της Wall Street και τη βελτίωση των οικονομικών, παρουσιάστηκαν νέα προβλήματα. Κρούσματα ρατσιστικής βίας και εξάπλωσης του φαινομένου των αστέγων. 

Η αντίστροφη μέτρηση για τη νέα εποχή αρχίζει από τις αρχές της δεκαετίας του '90, με αιχμή τις δύο θητείες του Ρούντολφ Τζουλιάνι στη θέση του δημάρχου. Κατά τη διάρκεια της δικής του διοίκησης, η εγκληματικότητα σημείωσε δραστική μείωση κατά 57%. Οι φόνοι περιορίστηκαν κατά 65%. Από τους 2.000 φόνους στην αρχή της θητείας του Τζουλιάνι φτάσαμε στους μόλις 466 το 2009. Το 2005, η Νέα Υόρκη ανακηρύχθηκε η ασφαλέστερη μεγαλούπολη των ΗΠΑ.

Εκτός από το δόγμα μηδενικής ανοχής με το οποίο ταυτίστηκε ο Ρεπουμπλικανός πολιτικός, του αναγνωρίζεται μια ιδιαίτερα επαγγελματική προσέγγιση απέναντι στο οργανωμένο έγκλημα. Εφάρμοσε από το 1996 το πρόγραμμα CompStat ένα στατιστικό εργαλείο που διευκόλυνε την εξέλιξη του δείκτη εγκληματικότητας ανά γειτονιά. Ανάλογα με το τι έδειχναν οι αριθμοί, υπήρχε προληπτική δράση εκ μέρους της Αστυνομίας προκειμένου να μην εξαπλωθούν φαινόμενα παραβατικότητας.

Θα μπορούσε ο Γιώργος Καμίνης και κάθε δήμαρχος Αθηναίων να εξελιχθεί σε Ελληνα Τζουλιάνι; Κατηγορηματικά όχι. Για δύο βασικούς λόγους. 

Πρώτον, ο Δήμος δεν ελέγχει την Aστυνομία (η αντίστοιχη Δημοτική Αστυνομία έχει περιορισμένες αρμοδιότητες). 

Δεύτερον, ο Γιώργος Καμίνης δεν έχει το οικονομικό περιβάλλον που απολάμβανε επί προεδρίας Κλίντον η Νέα Υόρκη, με αποτέλεσμα τη θεαματική μείωση της ανεργίας και των αστέγων στους δρόμους. Αυτό δεν σημαίνει ότι είμαστε καταδικασμένοι. Η ελαφρά βελτίωση που παρατηρείται στο κέντρο της Αθήνας τις τελευταίες δύο εβδομάδες αποδεικνύει πως αν υπάρχει πολιτική βούληση, τα πράγματα ίσως γίνουν καλύτερα.

ΑΓΡΥΠΝΟΣ ΦΡΟΥΡΟΣ

Τριτον: Τα πολυπολιτισμικά cartoons είναι ανίκανα να δώσουν λύσεις σε πρόβλημα που δημιούργησαν πολυπολιτισμικοί γραφικοί ομοϊδεάτες τους και υποστηριχτες τους...