Παραµύθια µε νεράιδες

Του ΡΟΥΣΣΟΥ ΒΡΑΝΑ

Το καναρίνι µέσα στο «ανθρακωρυχείο» αρχίζει να πνίγεται από τις τοξικές αναθυµιάσεις. Για την ακρίβεια, τα καναρίνια. Γιατί οι αγορές έδειξαν χθες ότι δεν είναι πια ένα αλλά πολλά, ανεβάζοντας το κόστος δανεισµού της Πορτογαλίας, της Ιρλανδίας, της Ισπανίας, ακόµη και της Ιταλίας. Τα καναρίνια πνίγονται, αλλά οι µόνοι που δείχνουν να µην το αντιλαµβάνονται είναι οι «ανθρακωρύχοι».

Ενα παραµύθι µε νεράιδες διηγήθηκε προχθές ο νοµπελίστας οικονοµολόγος Πολ Κρούγκµαν στους «Τάιµς της Νέας Υόρκης». Εγραψε για τη νεράιδα της εµπιστοσύνης των αγορών, που οι Ευρωπαίοι περιµένουν ότι θα επιστρέψει και θα δηµιουργήσει θέσεις εργασίας, µόνοαν παραµείνουν πιστοί στη λιτότητα. Εγραψε για την εποχή που οι πλούσιες χώρες της ευρωζώνης και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δάνειζαν αφειδώς τις φτωχότερες χώρες της µε επιτόκια σχεδόν τόσο φθηνά όσο και τα γερµανικά. Και έγραψε για τη φούσκα του χρέους τους, που έσκασε αργότερα, φορτώνοντας τους λαούς αυτών των χωρών µε πανάκριβα επιτόκια και βουνά από χρέη. 

Τι κάνουν σήµερα οι Ευρωπαίοι; Ξαναδανείζουν αυτές τις χώρες που βρίσκονται σε κρίση, δεσµεύοντάς τις σε άγρια λιτότητα και περικοπές δαπανών. Η λιτότητα, λένε, θα οδηγήσει σε ανάπτυξη, επειδή θα επαναφέρει την εµπιστοσύνη.

Το «ελιξίριο» που υπαγορεύει η ευρωπαϊκή πολιτική για την κρίση χρέους είναι αυτό, λέει ένας άλλος οικονοµολόγος, ο Μάικλ Χάντσον: Να σώσουν οι µισθωτοί και οι συνταξιούχοι τους τραπεζίτες από τα άστοχα δάνειά τους, που όµως δεν µπορούν να αποπληρωθούν χωρίς να βυθιστούν οι χρεωµένες χώρες στη φτώχεια. Η «εσωτερική υποτίµηση» (λιτότητα στους µισθούς) δεν είναι παρά ένα ακόµη παραµύθι µε νεράιδες. Ο πραγµατικός της στόχος δεν είναι η ανάπτυξη, αλλά η εξόφληση των τραπεζιτών και των δανειστών µέχρι δεκάρας. «Ο παραδοσιακός δρόµος για την ανάπτυξη είναι οι δηµόσιες επενδύσεις», λέει ο Μάικλ Χάντσον. «Οταν όµως οι κυβερνήσεις θέλουν να βγουν από το χρέος ξεπουλώντας τις δηµόσιες υποδοµές σε αγοραστές που θα στήνουν “διόδια” για τις υπηρεσίεςπου θα παρέχουν, οι χώρες θα βουλιάζουν ακόµη πιο βαθιά σταχρέη». 

Για τον Πολ Κρούγκµαν είναι πια προφανές ότι οι χρεωµένες περιφερειακές χώρες δεν θα µπορέσουν να αποπληρώσουν στο ακέραιο τα χρέη τους,µε την εξαίρεση ίσως της Ισπανίας. Αντί όµως να το αποδεχτούν αυτό µε ρεαλισµό οι δανείστριες χώρες και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα απειλούν κάθε τόσο να τραβήξουν την πρίζα από τις χρεωµένες χώρες, όποτε αυτές παρεκκλίνουν από τη συνταγή της λιτότητας.

Σαν εισβολείς που επιβάλλουν φόρο υποτέλειας, απειλούν να µετατρέψουν ένα µεγάλο µέρος του ευρωπαϊκού πληθυσµού σε δουλοπάροικους. Αυτό προσδοκούσαν οι ευρωπαίοι πολίτες, όταν έµπαιναν στο ευρώ; Αυτός είναι ο δρόµος που θέλει πραγµατικά να ακολουθήσει η Ευρώπη; Θα µπορέσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να συγκρατήσει τα ντόµινο, όταν οι χρεωµένες χώρες αρχίσουν να καταρρέουν; Οι λαοί τους δεν πιστεύουν πια σε παραµύθια µε νεράιδες.