Η διαστροφή του πουριτανισμού στη χώρα της ελευθερίας

Της Έλενας Μπέλλη

Το Μάρτιο του 2011, ο όγδοος πρόεδρος του Ισραήλ, Μόσε Κατσάβ, καταδικαζόταν σε οκταετή κάθειρξη για βιασμό. Είχε προηγηθεί μία πολύμηνη δίκη, κεκλεισμένων των θυρών και μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας. Ούτε πριν από τη δίκη ούτε μετά είδε κανείς τον Κατσάβ με χειροπέδες... Που εδράζεται, λοιπόν, αυτό το αδηφάγο πνεύμα των Αμερικανών, που αρέσκεται στο διασυρμό και τον εξευτελισμό των υπόπτων; 

Η εικόνα του Ντομινίκ Στρος Καν να σύρεται μπροστά στις κάμερες δεμένος πισθάγκωνα έκανε το γύρο του κόσμου, εγείροντας σοβαρά ερωτήματα όχι μόνον για το δικαστικό σύστημα στις ΗΠΑ, αλλά και για την ίδια την κοινωνία που αποδέχεται την «παράσταση ενοχής» πριν ακόμη υπάρξει δίκη: είναι το επονομαζόμενο «perp walk» ή «περίπατος του δράστη», μία σκόπιμη επίδειξη ισχύος των αστυνομικών δυνάμεων για τον εξευτελισμό των -συνήθως επωνύμων- υπόπτων. Στο παρελθόν, εξαναγκάστηκαν σε αυτόν τον τύπο διασυρμού ο ύποπτος για τη δολοφονία του προέδρου Κένεντι, Λι Χάρβεϊ Οσβαλντ (στον τρίτο τέτοιο «περίπατο», ο Οσβαλντ δολοφονήθηκε από τον Τζακ Ρούμπι), ο «βομβιστής της Οκλαχόμα», Τίμοθι Μακβί, ο επικεφαλής της WorldCom, Σκοτ Σάλιβαν, ακόμη και οι ηθοποιοί Ράσελ Κρόου και Τζόνι Ντεπ.

Οι τρεις άξονες του συστήματος

Υπάρχουν τρεις άξονες πάνω στους οποίους εδράζεται αυτή η «διαστροφή» του αμερικανικού συστήματος: 

Ο πρώτος αφορά την πολιτική, ο δεύτερος την κοινωνία και ο τρίτος το δικαστικό σύστημα. 

Η επίδειξη ισχύος των αστυνομικών δυνάμεων με τον «περίπατο του δράστη» γίνεται συνήθως με «παραγγελία» του εισαγγελέα, αξίωμα αιρετό αλλά και «σκαλοπάτι» προς τα ανώτατα αξιώματα, το Δημαρχείο, το Κυβερνείο ή και το Κογκρέσο. Όταν ο Ρούντολφ Τζουλιάνι ζήτησε να παρελάσουν τρεις τραπεζικοί της Wall Street μπροστά από τις κάμερες αλλά και αρκετοί μαφιόζοι και άλλοι εγκληματίες, κέρδισε τις «ψυχές» και τις ψήφους των Αμερικανών για να αναδειχθεί, λίγα χρόνια αργότερα, σε δήμαρχος της Ν. Υόρκης. Ο Τζουλιάνι αποχώρησε από το προσκήνιο ύστερα από εμπλοκή του σε οικονομικές απάτες, όπως την κατασπατάληση δημοσίου χρήματος αλλά και ροζ σκάνδαλα, όπως τα μυστικά ραντεβού με την εκπρόσωπο Τύπου του στο υπόγειο του Δημαρχείου της Νέας Υόρκης. Αλλά γλίτωσε το διασυρμό που ο ίδιος «επέβαλε» στην πολιτεία της Νέας Υόρκης: Οι Αμερικανοί συγχωρούν τα δικά τους παιδιά... Όπως συγχώρεσαν τον Μπιλ Κλίντον για το σκάνδαλο Λεβίνσκι, αλλά και τον Αρνολντ Σβαρτσενέγκερ για το παιδί που απέκτησε εκτός γάμου προ δεκαετίας με την οικιακή βοηθό του.

Λαϊκιστικά ερείσματα

Αυτή η «διάκριση» εις βάρος των «επωνύμων» -κυρίως χρηματιστών και ηθοποιών- έχει λαϊκιστικά ερείσματα, που βρίσκουν άμεση ανταπόκριση στο μέσο ψευτοσυντηρητικό Αμερικανό πολίτη, που ναι μεν ταυτίζεται με το «δράστη» λόγω της πολυποίκιλης «παράνομης δραστηριότητας» στην οποία εμπλέκεται, αλλά δεν έχει τη δική του τύχη: Ο μέσος Αμερικανός είναι πουριτανός, εργάζεται σκληρά και ως αργά, πηγαίνει στην Εκκλησία. Αλλά όταν αυτό το πρότυπο του πουριτανισμού καταρρίπτεται με αφορμή, για παράδειγμα, μία παράνομη σχέση, ο Αμερικανός αισθάνεται αφόρητη πίεση.

Πρώτον, διότι είναι μόνος: Δύσκολα ο μέσος Αμερικανός κάνει φιλίες που εμείς στην Ελλάδα χαρακτηρίζουμε «καρδιακές», δύσκολα μοιράζεται τη σκέψη του, ακόμη πιο δύσκολα μοιράζεται τα μυστικά του. 

Και δεύτερον, διότι γνωρίζει ότι θα απορριφθεί από το στενό οικογενειακό και τύποις φιλικό περιβάλλον, αντιλαμβάνεται ότι θα διασυρθεί, είναι βέβαιος ότι η ζωή του δεν θα είναι πια η ίδια. Και ζει υπό το βάρος της αφόρητης πίεσης, που εκτονώνεται μόνον με την εικόνα ενός χειρότερου εγκλήματος, ενός μεγαλύτερου διασυρμού, μίας σπουδαιότερης κοινωνικής απομόνωσης...

Αυτή η εκτόνωση είναι πολύ σημαντική, αφού επιτρέπει στο μέσο Αμερικανό να συνεχίζει να παίρνει γεύσεις από το Sex and the City, να χαίρεται για τις εξωσυζυγικές περιπέτειες και να εκμεταλλεύεται τα κενά του νόμου όσο καλύτερα μπορεί.

Διακρίσεις

Μη παραδεκτό άγγιγμα...

Πριν από λίγα χρόνια, το αστέρι του φούτμπολ, ο Ο. Τζ. Σίμπσον, σύρθηκε στα δικαστήρια για τη διπλή δολοφονία της 35χρονης πρώην συζύγου του και του εραστή της. Και αθωώθηκε, ως τρανή απόδειξη ότι τα «εγκλήματα τιμής» που μέχρι πρότινος έμεναν ατιμώρητα στην πολιτεία του Τέξας μπορούν ακόμα να «εξαιρούνται» από το νόμο.

Το δικαστικό σύστημα αποφάσισε, μάλιστα, να συγχωρήσει το Σίμπσον σε βαθμό που ακόμη και τα 33,5 εκατ. δολ. των αποζημιώσεων στις οικογένειες των θυμάτων (μετά από νέα προσφυγή τους) δεν έχουν καταβληθεί. Κι ας έχουν περάσει 15 χρόνια από το τελευταίο δικαστήριο... Κι όμως. Η μηνυτήρια αναφορά κατά του Ντ. Στρος Καν περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την κατηγορία του «μη εγκεκριμένου αγγίγματος»...

ΗΜΕΡΗΣΙΑ