Παιχνίδι με τη φωτιά

Tης Τασουλας Kαραϊσκακη

Πόσο η πυρηνική τραγωδία στην Ιαπωνία θα επηρεάσει τους επιταχυνόμενους ρυθμούς κατασκευής πυρηνικών σταθμών ανά την υφήλιο; Κατά το παρελθόν πάντως (μετά τα ατυχήματα σε Θρι Μάιλ Αϊλαντ 1979 και Τσερνόμπιλ 1986) πρόσκαιρη ήταν η τάση κατάργησης πυρηνικών εργοστασίων (με δημοψήφισμα στην Ιταλία το 1987 είχαν κλείσει τέσσερις πυρηνικοί σταθμοί, ενώ είχε ψηφιστεί σχέδιο στη Γερμανία για κλείσιμο των μονάδων ώς το 2023). Ωστόσο, μετά μια 10ετία ύφεσης, αναβίωσε πλήρως η χρήση πυρηνικής ενέργειας για ηλεκτροπαραγωγή, με εγκαταστάσεις να ανανεώνονται και νέες να προγραμματίζονται κυρίως σε αναπτυσσόμενα κράτη (15 στα Βαλκάνια). Η αύξηση της τιμής του πετρελαίου, η ανησυχία για ενεργειακή επάρκεια σε εποχή οικονομικής κρίσης, παράλληλα με την υποχρέωση για δραστικό περιορισμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, προήγαγαν την πυρηνική ενέργεια σε πανάκεια. 

Στην πραγματικότητα, σ’ ένα παιχνίδι με τη φωτιά, πιο εκτυφλωτική και πιο καταστροφική από χίλιους ήλιους, όπως έλεγε ο πατέρας της, Ρ. Οπενχάιμερ, το οποίο καταδικάζει όσους πλήττονται από την απώλεια του ελέγχου της ισοβίως. Αφού άπαξ και «ραγίσει» ένας πυρηνικός σταθμός, παραμένει ραδιενεργός επί εκατονταετίες!

Δεν είναι η πυρηνική ενέργεια η πιο φθηνή, η πιο καθαρή, η πιο ασφαλής όλων.Βασίζεται σε μια πολύπλοκη τεχνολογία, όπως εξηγούν οι πολέμιοί της, που κάνει σχεδόν αδύνατη την ακριβή πρόβλεψη της εξέλιξης μιας αστοχίας. Ενας πυρηνικός σταθμός έχει υψηλό κόστος κατασκευής (4.500 ευρώ ανά KW), απαιτεί μεγάλη ποσότητα νερού για την ψύξη του συστήματος, με αποτέλεσμα την υπερθέρμανση των γύρω υδάτων, μεγάλο μέρος της παραγόμενης ενέργειας διαφεύγει στην ατμόσφαιρα υπερθερμαίνοντάς την, ενώ από την εξόρυξη, τον εμπλουτισμό, τη χρήση του ουρανίου δημιουργούνται ραδιενεργά απόβλητα που θα πρέπει να μείνουν αποθηκευμένα χιλιάδες χρόνια (κυρίως το πλέον επικίνδυνο, τεχνητά παραγόμενο πλουτώνιο). Τέλος, η ειρηνική χρήση της δεν μπορεί να διαχωριστεί από την πολεμική, αφού π. χ. το απεμπλουτισμένο ουράνιο, παραπροϊόν του εμπλουτισμού του ουρανίου για τη χρήση του στον αντιδραστήρα, αποτελεί πρώτη ύλη για την κατασκευή πυρηνικών όπλων (όπως έκαναν Πακιστάν και Ινδία). Ομως είναι αστρονομικά τα κέρδη από την εξαγωγή πυρηνικής τεχνολογίας, που θα συνεχιστεί απρόσκοπτη από ΗΠΑ, Ρωσία, Ιαπωνία, Γαλλία, Ν. Κορέα, Καναδά, Γερμανία...

Αυτή τη στιγμή λειτουργούν στον κόσμο 450 πυρηνικοί σταθμοί (104 στις ΗΠΑ και 58 στη Γαλλία), κατασκευάζονται 25 (σε Ρωσία, Ινδία, Κίνα κ. α.) και προγραμματίζονται δεκάδες σε Ιράν, Αίγυπτο, Β. Κορέα, Τουρκία (Ακούγιου, όπου το 1998 έχασαν τη ζωή τους 140 άνθρωποι σε σεισμό, και Σινώπη), Ρουμανία, Βουλγαρία (Μπελέν, όπου το 1997 σεισμός σκότωσε 120 άτομα), Σλοβενία, Κροατία, Σκόπια... Η Ελβετία προτίθεται να μην ανανεώσει τους τέσσερις σταθμούς της και η Γερμανία κλείνει για τρεις μήνες επτά παλαιούς. Και λοιπόν; Η Ρωσία κατασκευάζει 42 και η Β. Κορέα «έκλεισε» την εξαγωγή 80...  

Αήττητο το κυνήγι του κέρδους, αλλά και η προαιώνια ανθρώπινη στόχευση στον νεωτερισμό, τις υπερεπιδόσεις, τον λιγότερο μόχθο. Ακόμη κι όταν μια Φουκουσίμα αποκαλύπτει, φρικιαστικά ωμά, την ανεπάρκεια των δικλίδων ασφαλείας στη λειτουργία ενός «υπερόπλου» μέσα σ’ ένα σύμπαν με πολλούς παράγοντες αστάθμητου μεγέθους.