Αποκαλύπτουν όσα γνωρίζουμε

Tου Σεραφειμ Κωνσταντινιδη

serkon@otenet.gr

Το δράμα με την κρίση της ελληνικής οικονομίας συνεχίζεται και ορισμένοι καλλιεργούν ελπίδες, επειδή η λύση θα αφορά κι άλλες χώρες και συνεπώς δεν θα πλήξει μόνον εμάς. Αυτή είναι μια συνηθισμένη ψευδαίσθηση, καταφύγιο πολλών. Δεν είναι όμως η μοναδική. Τι «αποκαλύπτεται» στις συσκέψεις με βουλευτές και άλλους παράγοντες, για την επόμενη φάση; Ποιες είναι οι προβλέψεις του προγράμματος των επόμενων ετών για τις αποκρατικοποιήσεις; Θα τιμωρηθούν όσοι ευθύνονται για την σημερινή δημοσιονομική κατάσταση; Υπάρχει σωτηρία, χωρίς αναδιάρθρωση του χρέους; Είναι άγνωστο κάτι απ’ όλα αυτά; Αλλη μια διαδεδομένη ψευδαίσθηση είναι η αποκάλυψη της αλήθειας που όλοι γνωρίζουν. Μπορεί να έχει συνέπειες;

Υπάρχει ένα πολύ γνωστό (με πολλές παραλλαγές) αίνιγμα από τη Θεωρία Παιγνίων, το οποίο αφορά τους κατοίκους απομονωμένου νησιού που έχουν γαλανά μάτια: Μια φυλή με περίεργα έθιμα κατοικεί στο νησί αυτό. Αποτελείται από 1.000 άτομα και η αυστηρή θρησκεία τους απαγορεύει να γνωρίζουν το χρώμα των ματιών τους και να συζητάνε το θέμα αυτό. Κάθε κάτοικος γνωρίζει το χρώμα των ματιών των άλλων, αλλά δεν έχει τρόπο να δει τα δικά του μάτια, ούτε και να ρωτήσει για το χρώμα τους. Αν κάποιος από τη φυλή ανακαλύψει το χρώμα των ματιών του είναι υποχρεωμένος να αυτοκτονήσει το μεσημέρι της επόμενης μέρας στην πλατεία του χωριού. Από τους χίλιους κατοίκους οι εκατό έχουν γαλανά μάτια, και οι 900 καφέ, αλλά κανείς δεν τολμά να συζητήσει γι’ αυτό.

Μία μέρα εμφανίζεται ένας ξένος ναυαγός με γαλανά μάτια και φιλοξενείται με φιλικά αισθήματα. Ο ξένος τους ευχαριστεί για τη φιλοξενία και καθώς δεν γνωρίζει τα αυστηρά έθιμά τους, αναφέρει στην ομιλία του «πόσο ασυνήθιστο είναι να βλέπει κι άλλους ανθρώπους με γαλανά μάτια στην περιοχή αυτή».  

Ποιες συνέπειες θα είχε η απρέπεια αυτή, στη ζωή της φυλής;

Το αίνιγμα έχει πολλές απαντήσεις. Σύμφωνα με μια, θα αυτοκτονήσουν οι γαλανομάτηδες την μεθεπόμενη μέρα. Την επομένη, έως το μεσημέρι θα περιμένουν να αυτοκτονήσουν κάποιοι, αλλά θα διαπιστώσουν ότι δεν αυτοκτόνησε κανείς. Θα συνειδητοποιήσουν με τον τρόπο αυτό ότι οι ίδιοι έχουν γαλανά μάτια και θα σκοτωθούν. Βέβαια, στη συνέχεια κινδυνεύουν και οι υπόλοιποι αφού θα καταλάβουν το χρώμα των ματιών τους, παρότι δεν αποκλείεται να νομίσουν ότι είναι πράσινα. Ενδεχομένως όμως και οι γαλανομάτηδες αποφύγουν την αυτοκτονία, νομίζοντας ότι έχουν μάτια με άλλο χρώμα...

Υπάρχει και μια διαφορετική λύση: Η αποκάλυψη του ξένου δεν θα έχει επιπτώσεις. Η φυλή δεν έχει μάθει κάτι άγνωστο. Οι περισσότεροι γνώριζαν ότι κάποιοι έχουν γαλανά μάτια.

Πόσο σημαντικό είναι να μάθουμε όσα γνωρίζουμε; Το χρέος δεν μπορεί να μειωθεί όσο κι αν μειωθεί το επιτόκιο, αν δεν έχει πλεόνασμα ο κρατικός προϋπολογισμός. Δεν υπάρχει περίπτωση να δανειστεί το ελληνικό Δημόσιο από τις αγορές όσο δεν έχει το ανάλογο πλεόνασμα ο προϋπολογισμός, για να εξυπηρετήσει τα δάνεια.