Το ατόπημα Πάγκαλου με τα Σκόπια

Tου Αθανασιου Ελλις

Για να είναι αποτελεσματικός ο χειρισμός των εθνικών θεμάτων απαιτείται διαχρονική και διακομματική σοβαρότητα, αλλά και συνέπεια από τους ηγέτες και τους κορυφαίους πολιτικούς μιας χώρας. Ο γράφων θέλει να πιστεύει, ίσως αφελώς, ότι κάθε πρωθυπουργός και οι κορυφαίοι συνεργάτες του ανησυχούν ειλικρινά για τα εθνικά θέματα και μάχονται για την προώθηση των ελληνικών θέσεων.

Δυστυχώς, από τα απόρρητα αμερικανικά τηλεγραφήματα που έφερε πρόσφατα στη δημοσιότητα η «Κ» αναδεικνύεται, με τρόπο ενίοτε επώδυνο, η έλλειψη σοβαρότητας και η ανακολουθία κάποιων σημαντικών Ελλήνων πολιτικών, οι οποίοι με την απαράδεκτη στάση τους και τις ατυχείς ιδιωτικές τοποθετήσεις τους δυσχεραίνουν την επίτευξη των εθνικών στόχων που θα έπρεπε να είναι διακομματικοί. Ιδιαίτερα ενοχλητική είναι η περίπτωση του Θόδωρου Πάγκαλου στο θέμα των Σκοπίων.

Ο νυν αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και πρώην υπουργός Εξωτερικών, δεν βοήθησε την εθνική υπόθεση όταν στις 15 Φεβρουαρίου του 2008, ενάμιση μήνα πριν από την κρίσιμη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι, τη στιγμή που ο πρωθυπουργός και η υπουργός Εξωτερικών της χώρας έδιναν μια δύσκολη μάχη σε ένα αφιλόξενο διεθνές περιβάλλον και είχαν μάλιστα απέναντί τους την Ουάσιγκτον, έλεγε στον Αμερικανό πρέσβη στην Αθήνα, Ντάνιελ Σπέκχαρντ, ότι η γειτονική χώρα θα πρέπει να χρησιμοποιεί όποιο όνομα επιλέξει. Ο κ. Πάγκαλος χαρακτήρισε «γελοία» την υπόθεση της ονομασίας και εκτίμησε ότι από τη στιγμή που δημιουργήθηκε η ΠΓΔΜ, οι κάτοικοί της θα πρέπει να μπορούν να αποκαλούνται όπως θέλουν.

Η τοποθέτηση αυτή προσβάλλει και κάποιους δημοσιογράφους που σε πολλές συζητήσεις με ανθρώπους επιρροής σε σημαντικά κέντρα εξουσίας εκείνη την περίοδο προσπαθούσαν να πείσουν τους συνομιλητές τους για τη λογική της ελληνικής θέσης και το γεγονός ότι τον Σεπτέμβριο του ’07 η Αθήνα είχε προχωρήσει σε μια τολμηρή δημόσια παραχώρηση και ειλικρινά επιχειρούσε να συναντήσει τα Σκόπια στο μέσο της διαδρομής. Στο πλαίσιο αυτό κορυφαίοι παράγοντες του κατεστημένου της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής -Μπρζεζίνσκι, Τάλμποτ, Σκόουκροφτ, Ιγκλμπέργκερ- έδειξαν να πείθονται, και με συνεντεύξεις τους στην «Κ» τάσσονταν δημόσια υπέρ μιας σύνθετης ονομασίας και καλούσαν την ηγεσία της ΠΓΔΜ να την αποδεχθεί.

Σε αυτή την κρίσιμη χρονική περίοδο και στην ίδια συζήτηση, ο κ. Πάγκαλος είχε επίσης περιγράψει ως «γελοίες» τις αναφορές σε επεκτατικές βλέψεις της ΠΓΔΜ, παρότι αυτές προκύπτουν από συστηματικές ενέργειες των τελευταίων ετών και αποτελούν την ουσία του ελληνικού επιχειρήματος, καθώς οι ενστάσεις περί παραχάραξης της αρχαίας ιστορίας δεν έπεισαν τη διεθνή κοινότητα. Οι αποκαλύψεις για τις θέσεις που εξέφρασε ο κ. Πάγκαλος δεν βοηθούν επίσης τη νομική προσπάθεια που καταβάλλει η Ελλάδα αυτές τις ημέρες στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης όπου εκδικάζεται η προσφυγή της ΠΓΔΜ. 

Ακόμη και οι πολιτικοί αντίπαλοι του κ. Καραμανλή θα πρέπει να του αναγνωρίσουν ευθύτητα και, σε ό,τι αφορά τουλάχιστον το Σκοπιανό, τόλμη. Αγνόησε το πολιτικό κόστος και αποδέχθηκε σύνθετη ονομασία («Νέα, Βόρεια, Ανω, οτιδήποτε Μακεδονία», όπως είχε πει χαρακτηριστικά στον Αμερικανό πρέσβη). Στην πρώτη του συνάντηση με τον Τζορτζ Μπους στον Λευκό Οίκο, τον Μάιο του ’04, ο τότε πρωθυπουργός ανέδειξε πιεστικά τη σημασία του θέματος για τους Ελληνες. Κι, όμως, ο Θόδωρος Πάγκαλος, κορυφαίο στέλεχος της αξιωματικής αντιπολίτευσης και πρώην υπουργός Εξωτερικών, που έμελλε στη συνέχεια να γίνει αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, έλεγε στους Αμερικανούς το ακριβώς αντίθετο, αποδυναμώνοντας όχι τον Καραμανλή, αλλά την Ελλάδα.