Η Μαρισέλα Aλβαρες περνάει πολλές ώρες την ημέρα σκυμμένη πάνω από ένα ηλεκτρικό μάτι στη μικρή, υπαίθρια κουζίνα της. Τα γόνατά της πονούν, τα κόκκινα μαλλιά της μυρίζουν λάδι μαγειρέματος. Είχε χρόνια να νιώσει τόσο τυχερή. «Νιώθω χρήσιμη και ανεξάρτητη», παραδέχεται. Το μικρό καφέ της το άνοιξε τον Νοέμβριο σε μια μικρή πόλη μερικά χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα Αβάνα. «Oταν σκέφτομαι κάθε βράδυ πόσα κατάφερα, νιώθω ικανοποιημένη».
Πρόθυμα ή καχύποπτα, οι Κουβανοί αποδέχονται την προσφορά της κυβέρνησης να εργαστούν ανεξάρτητα, πωλώντας καφέ στις αυλές τους, νοικιάζοντας τα σπίτια τους, κατασκευάζοντας έπιπλα από ρατάν και προωθώντας τα πάντα, από πειρατικά DVD ώς χειροποίητο κρασί. Με την ελπίδα να τονώσει την κατεστραμμένη οικονομία της Κούβας, ο πρόεδρος Ραούλ Κάστρο άνοιξε πέρυσι την πόρτα σε μια νέα, έστω και περιορισμένη, γενιά επιχειρηματιών, προειδοποιώντας ότι οι «διογκωμένες» τάξεις των δημοσίων υπαλλήλων θα καταλήξουν να «υπονομεύσουν την ίδια την επιβίωση της Επανάστασης».
Η εργατική ομοσπονδία της Κούβας αποκάλυψε ότι η κυβέρνηση θα απολύσει μισό εκατομμύριο από τα περίπου 4,3 εκατ. δημοσίους υπαλλήλους ώς τον Μάρτιο και θα εκδώσει εκατοντάδες χιλιάδες νέες άδειες για άτομα που επιθυμούν να ενταχθούν στον μικροσκοπικό ιδιωτικό τομέα της χώρας, σε μια εξέλιξη που θα μπορούσε να εξελιχθεί στη μεγαλύτερη αναδιάρθρωση της κρατικής οικονομίας από το 1968, όταν ο Φιντέλ Κάστρο εθνικοποίησε όλες τις επιχειρήσεις.
Ως τα τέλη του 2010, η κυβέρνηση είχε εκχωρήσει 75.000 νέες άδειες, σύμφωνα με την Granma, την επίσημη εφημερίδα του Κομμουνιστικού Κόμματος, διογκώνοντας τις επίσημες τάξεις των αυτοαπασχολουμένων κατά 50%. Αυτό απέχει πολύ από τον αριθμό που απαιτείται για να δημιουργηθούν εναλλακτικές λύσεις για όλους τους εργαζομένους που εν τέλει θα απολυθούν. Δεν υπάρχει, δε, εγγύηση ότι η αγορά θα στηρίξει εκατοντάδες χιλιάδες ελεύθερους επαγγελματίες. Oμως, οι άδειες εκχωρήθηκαν γρήγορα και η κυβέρνηση ενθαρρύνει τη γραφειοκρατία της χώρας ώστε να διατηρήσει αυτούς τους ρυθμούς.
Eτσι, σε δρόμους χωρίς καμιά εμπορική δραστηριότητα άλλοτε, η ζωή επιστρέφει όσο οι άνθρωποι κρεμούν πολύχρωμες ταμπέλες και φωτεινές τέντες έξω από τα σπίτια τους. Τώρα πια, ηλεκτρονικοί που επί σειράν ετών λειτουργούσαν στη σκιά μπορούν να διαφημίσουν ότι επισκευάζουν κάθε συσκευή. Και ιέρειες της σαντερία πωλούν στην αυλή τους πολύχρωμα κολιέ, ψητές σαρδέλες και καλαμπόκι από αυτά που χρησιμοποιούν στις τελετές.
Περί το 85% των εργαζόμενων Κουβανών απασχολείται στο κράτος, κερδίζοντας περίπου 20 δολάρια τον μήνα ως αντάλλαγμα για δωρεάν υπηρεσίες, όπως η περίθαλψη και η παιδεία, καθώς και επιδοτούμενα τρόφιμα με δελτίο. Ο Φιντέλ Κάστρο επέτρεψε πολύ απρόθυμα τη δημιουργία ιδιωτικού τομέα στις αρχές της δεκαετίας του ’90, όταν η κατάρρευση της ΕΣΣΔ «γονάτισε» την Κούβα. Με το πέρασμα των χρόνων, ωστόσο, η κυβέρνηση έπαψε να εκδίδει νέες άδειες και «έπνιξε» πολλές επιχειρήσεις με φόρους και περιορισμούς. Αυτή τη φορά, ο Ραούλ Κάστρο, που ανέλαβε τα ηνία της χώρας από τον αδελφό του το 2006, υποστηρίζει πως τα πράγματα άλλαξαν.
«Ο κόσμος δεν έχει ό, τι χρειάζεται για ν’ ανοίξει επιχείρηση», υποστηρίζουν. «Οι ξυλουργοί δεν έχουν ξύλα, οι ηλεκτρολόγοι δεν έχουν καλώδια, οι υδραυλικοί δεν έχουν σωλήνες. Σήμερα δεν υπάρχει ούτε αλεύρι στα μαγαζιά. Τι κάνουν, λοιπόν, οι πιτσαρίες; Αγοράζουν υλικά κλεμμένα από τους φούρνους».
Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι θα ανοίξει και τη χονδρική αγορά – αν κι αυτό μπορεί να πάρει χρόνια. Φέτος, προβλέπεται ότι θα εισαγάγει αγαθά και εξοπλισμό αξίας 130 εκατ. δολαρίων για τον ιδιωτικό τομέα. Σχεδιάζει, επίσης, τη χορήγηση μικροδανείων και την ίδρυση συνεταιρισμών, ενώ αφήνει να εννοηθεί ότι θα επιτρέψει αγοραπωλησίες σπιτιών και αυτοκινήτων, μέτρα που εκτιμάται ότι μπορεί να ανακοινωθούν τον Απρίλιο, πριν από το Συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου