Φως στο μυστήριο του προσανατολισμού της Καρετα - Καρετα

Λύθηκε το μυστήριο που απασχολούσε εδώ και πολλά χρόνια τους επιστήμονες: πώς κατάφερναν οι χελώνες Καρέτα-Καρέτα να διασχίζουν χιλιάδες χιλιόμετρα στους ανοιχτούς ωκεανούς, κατά τις μεταναστεύσεις τους, και να βρίσκουν το δρόμο τους χωρίς τη βοήθεια οπτικών βοηθημάτων.

Για πρώτη φορά, αμερικανοί επιστήμονες ανακάλυψαν ότι ένα μεταναστευτικό ζώο μπορεί, με τη βοήθεια του μαγνητικού πεδίου της Γης, όχι μόνο να «ξέρει» το γεωγραφικό πλάτος, κάτι που θεωρείτο πιο εύκολο και το κάνουν και άλλα ζώα, αλλά επίσης το γεωγραφικό μήκος, κάτι που θεωρείτο μέχρι τώρα σχεδόν αδύνατο. 

Οι άνθρωποι χρειάστηκαν πολλούς αιώνες μέχρι να μάθουν να προσδιορίζουν το γεωγραφικό μήκος στη ναυσιπλοΐα. Οι ερευνητές του πανεπιστημίου της Βόρειας Καρολίνας, με επικεφαλής τον Νέιθαν Πάτμαν, που δημοσίευσαν τη σχετική μελέτη στο έγκριτο περιοδικό βιολογίας «Current Biology», κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι χελώνες δεν αντιλαμβάνονται μόνο τις διαφορές του μαγνητικού πεδίου από βορρά προς νότο (γεωγραφικό πλάτος), αλλά και από ανατολή προς δύση (γεωγραφικό μήκος).

Οι ερευνητές πρόσδεσαν ειδικούς πομπούς σε χελωνάκια και τα έριξαν σε στρογγυλές τεχνητές μικρές λίμνες που περιβάλλονταν από μαγνητικά πηνία ελεγχόμενα από ηλεκτρονικό υπολογιστή. Αναπαρήγαγαν έτσι τα μαγνητικά πεδία σε δύο διαφορετικές περιοχές του Ατλαντικού, στο Πουέρτο Ρίκο στα ανατολικά και στο Πράσινο Ακρωτήριο στα δυτικά. Οι δύο αυτές περιοχές έχουν ίδιο γεωγραφικό πλάτος, αλλά διαφορετικό γεωγραφικό μήκος. Όμως τα χελωνάκια αμέσως κολύμπησαν σε αντίθετες κατευθύνσεις, τις σωστές και στις δύο περιπτώσεις (βορειοανατολικά και νοτιοδυτικά αντίστοιχα), ώστε να ακολουθήσουν την παραδοσιακή μεταναστευτική πορεία των προγόνων τους.

Οι επιστήμονες δεν είναι ακόμα σίγουροι με ποιο τρόπο οι χελώνες «διαβάζουν» τον μαγνητικό χάρτη της Γης, αλλά φαίνεται ότι από τη μια αντιλαμβάνονται την μεταβαλλόμενη ισχύ του μαγνητικού πεδίου, που είναι πιο ισχυρό κοντά στους πόλους και πιο ασθενές στον Ισημερινό (οπότε «ξέρουν» το γεωγραφικό πλάτος) και, από την άλλη, αντιλαμβάνονται τη διαφορετική κλίση του πεδίου σε σχέση με την επιφάνεια της Γης, δηλαδή τη συνεχώς μεταβαλλόμενη γωνία υπό την οποία οι γραμμές του μαγνητικού πεδίου διασχίζουν την γήινη επιφάνεια (πράγμα που τους επιτρέπει να «ξέρουν» το γεωγραφικό μήκος).

Σύμφωνα με τους ερευνητές, κάθε σημείο του ωκεανού έχει μια δική του ελαφρώς ξεχωριστή μαγνητική «υπογραφή». Έτσι, η χελώνα Καρέτα-Καρέτα είναι σαν να ακολουθεί μαγνητικές «συντεταγμένες» στην πορεία της διαμέσου των ωκεανών, κάτι ανάλογο με το GPS των ανθρώπων, μόνο που το δικό της είναι βιολογικό! Οι αμερικανοί ερευνητές δήλωσαν ότι η ανακάλυψή τους μπορεί να αξιοποιηθεί για την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών ναυσιπλοΐας, ιδίως σε περιπτώσεις που οι δορυφόροι δεν είναι διαθέσιμοι, άρα ούτε το GPS.

ΒΗΜΑ