Υπάρχει?

Του ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΥ

Θα ξαναγεννηθεί αυριο όπως το 'χει συνήθειο 2.000 χρόνια τώρα. Η βιογραφία του θεωρείται το πιο πολυδιαβασμένο βιβλίο στον δυτικό κόσμο. Αυτό θα πει βιογραφικό.

Η μορφή του είναι η περισσότερο εικονογραφημένη, λαξεμένη, χαραγμένη, αναγνωρίσιμη. Και το όνομά του ίσως το πλέον εκφωνημένο, ειπωμένο, πρόχειρο τόσο για επικλήσεις όσο και για βωμολοχίες. Αυτό θα πει σελέμπριτι.

Οι φάσεις της ζωής του ήταν σημαδιακές, μία και μία. Και η ίδια του η γέννηση, το μικρό προσωπικό μπιγκ μπανγκ στη ζωή του καθενός, ήταν προαναγγελμένη. Οι επιστήμονες λένε ότι πριν από την μεγάλη έκρηξη δεν υπήρχε χρόνος, αυτός γεννήθηκε μαζί της. Το ίδιο ισχύει και για την γέννηση όλων μας, ο χρόνος μετράει από τότε που ερχόμαστε στον κόσμο. Οχι όμως και γι' αυτόν. Γι' αυτόν το χρονόμετρο ήδη έτρεχε από καιρό.

Η σχέση του με τον χρόνο πάντοτε ήταν ιδιότυπη. Το πιο διάσημο μωρό στον κόσμο, το πλέον «φωτογραφημένο», εξαφανίζεται από προσώπου γης. Αφήνοντας τη Θεολογία αμήχανη, την Ιστορία άφωνη και την ψυχανάλυση να οργιάζει. Δεν μας δώρισε την παιδική του ηλικία, τους σπασμούς της εφηβείας, τα ατίθασα χρόνια της νιότης. Τον ξέρουμε, τον φανταζόμαστε, τον αναγνωρίζουμε είτε ως μωρό, είτε ως άντρα. Τα ενδιάμεσα άνοιξε η γη και τα κατάπιε.

Γέννηση και δράση ήταν η ζωή του. Αλλά τι γέννηση ήταν αυτή! Οσο για τη δράση, μέσα σε ένα χρόνο πρόλαβε και έκανε ό,τι δεν φτάνουν δύο και τρεις ζωές για να κατορθωθούν. Η ιδιόμορφη σχέση με τον χρόνο συνεχίζεται. Βάδιζε στα χνάρια των προφητειών. Οι πράξεις του ήταν προειπωμένες, η ζωή του σκηνοθετημένη, το σκηνικό είχε στηθεί από τα βάθη των αιώνων. Γηραλέοι κύριοι, πεθαμένοι από καιρό, του υπαγόρευαν τι να κάνει. Το «ίνα πληρωθούν τα ρηθέντα εκ των προφητών» τον ακολουθεί σε κάθε βήμα. Και όμως, κατά έναν τρόπο μαγευτικά αντιφατικό, θεϊκό θα λέγαμε, αυτό δεν έκανε τη ζωή του ούτε τόσο δα λιγότερο απρόβλεπτη και τη δράση του ούτε τόσο δα λιγότερο συναρπαστική. Και τα λόγια του ούτε τόσο δα λιγότερο πρωτότυπα και, ώρες ώρες, συγκλονιστικά.

Στη σωστή ηλικία τα έκανε όλα και τα είπε όλα. Μίλησε, έδρασε, ερωτεύτηκε. Αβίαστα, άνετα. Εύκολα, θα λέγαμε, και αυτό ήταν το μεγαλύτερο θαύμα. Με τόσους καταναγκασμούς, τόσους προφήτες πάνω από το κεφάλι του και δεν έχασε ίχνος από τη σπίθα και τον αυθορμητισμό του. Με τέτοιο Πατέρα και δεν νοιάστηκε ποτέ για οιδιπόδεια. Χωρίς τύψεις, χωρίς ενοχές και συμπλέγματα, ο εφιάλτης του ψυχαναλυτή. Ο άνθρωπος, λέμε τώρα, που χωρίς ψυχή προς έρευνα και ανάλυση ο ίδιος, ανάσταινε νεκρούς και έστελνε τις ψυχές πίσω στα σώματα.

Που πάνω απ' όλα άλλαξε τον Πατέρα. Και τι Πατέρας ήταν αυτός, όχι κανένας τυχαίος. Τον πήρε σκληρό, άγριο και εκδικητικό και μας τον παρέδωσε άκακο, συμπονετικό και αγαπησιάρη. Θεολόγοι και επιστήμονες συμφωνούν ότι το «αγαπάτε αλλήλους» άλλαξε τον κόσμο. Κάτι σαν πρώιμος διαφωτισμός. Εμείς θα κρατήσουμε κάτι άλλο.

Ενα χαριτωμένο εβραϊκό έθιμο ήθελε ορισμένα εγκλήματα να τιμωρούνται με θάνατο διά λιθοβολισμού. Μάλιστα, ακόμη πιο χαριτωμένο ήταν το γεγονός ότι το μέγεθος του εγκλήματος έβαινε αντιστρόφως ανάλογα με το μέγεθος των λίθων. Για να γίνει πιο παρατεταμένος και επώδυνος ο θάνατος. Είχε μαζευτεί λοιπόν το πλήθος για να λιθοβολήσει μία κακομοίρα γυναίκα. Και πάνω που το διασκέδαζαν, διαλέγοντας τα πετραδάκια τους, σηκώνεται ο άνθρωπος, λέμε τώρα, και πετάει το ανεπανάληπτο: «Ο αναμάρτητος πρώτος τον λίθο βαλέτω». Και τους αφήνει όλους παγωτό. Και εδώ είναι που η έκφραση «δεν υπάρχει» αποκτά μεταφυσική διάσταση.

Πώς λέμε για μια πανέμορφη, ελκυστική γυναίκα, «θεά» πραγματική, ότι αυτή δεν υπάρχει;  

Ετσι και για αυτόν τον άνθρωπο μπορούμε με την ίδια ευκολία που μας δίδαξε και ο ίδιος να πούμε: «Ουκ έστιν ώδε». Δεν υπάρχει.