Μαζοχιστικές καταστολές γεωπολιτικών δικαιωμάτων

Του ΑΝΘΟΥ ΛΥΚΑΥΓΗ

ΚΑΙ αν ακόμη θεωρήσουμε ότι απλώς διασπείρει ζιζάνια ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών, όταν μιλά για «ήδη συνεργασία με την Ελλάδα στο Αιγαίο», εντούτοις:

Ούτε από την Αθήνα υπήρξαν αρκούντως πειστικές διαψεύσεις. Ούτε και είναι δυνατόν η Άγκυρα να κάνει πολιτική με τόσο χοντροκομμένους ισχυρισμούς. Ο καπνός μάλιστα είναι αρκετός για να πείσει ότι όλο και κάποια φωτιά υπάρχει.

Αλλά το θέμα, όπως εξελίσσεται σήμερα, είναι πολύ σοβαρότερο για την Ελλάδα και δεν αφορά μόνο τα του Αιγαίου. Αφορά την ευρύτερη περιοχή, όπου συντελούνται κρίσιμοι γεωστρατηγικοί επαναπροσδιορισμοί. Καθώς η λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου διαμοιράζεται αυτήν τη στιγμή σε δυνάμει ενεργειακά μερίδια μεταξύ των χωρών που εφάπτονται σ' αυτήν.

Και όπου ήδη έχει επιβεβαιωθεί (πέραν κάθε αμφιβολίας) η ύπαρξη τεράστιων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, των οποίων οι ποσότητες διαφοροποιούν άρδην τον ενεργειακό χάρτη και συνεπώς τα ισοζύγια.

Εκείνο που εν προκειμένω παρατηρεί κανείς με δικαιολογημένη ανησυχία είναι ότι ενώ σχεδόν όλες οι χώρες της περιοχής υπογράφουν, η μια μετά την άλλη, σχετικές συμφωνίες διαχωρισμού των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών (ΑΟΖ), η Ελλάδα παραμένει αδρανής. Αναμένοντας. Ή καλύτερα μη τολμώντας τα προδήλως αυτονόητα.  

Γιατί μέχρι στιγμής δεν έχει πράξει τίποτα που να προσδιορίζει εθνικές στρατηγικές επί του θέματος. Τη στιγμή που ακόμη και η κατά το ήμισυ κατεχόμενη Κύπρος (και παρά τις απροκάλυπτες απειλές της Άγκυρας μέχρι και για βίαιη αντίδραση) προχώρησε στη συνομολόγηση σημαντικών συμφωνιών, τόσο με την Αίγυπτο και τον Λίβανο πρώτα, όσο και με το Ισραήλ προ μιας μόλις εβδομάδος.

Συμφωνίες που της επιτρέπουν να κινηθεί για την αξιοποίηση των κοιτασμάτων τα οποία έχουν επισημανθεί στις δικές της, οριοθετημένες πλέον, θαλάσσιες ζώνες.

Κανονικά η Λευκωσία θα έπρεπε ήδη να έχει προσέλθει σε ανάλογη συμφωνία με την Αθήνα για τις περιοχές μεταξύ των δυτικών κυπριακών ακτών και του Καστελλορίζου.Κανένας βεβαίως δεν είχε διαβλέψει αυτά που αναδύονται σήμερα σε σχέση με τις ΑΟΖ. Στις οποίες είναι τεκμαρτώς δεδομένα τα εκμεταλλεύσιμα αποθέματα φυσικού αερίου. Περιοχές που παρεμπιπτόντως εκαλύπτοντο από το (δυστυχώς κεκοιμημένον) Δόγμα του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου. Δηλαδή του στρατιωτικού συμφώνου που έδιδε κάλυψη στην περιοχή, επενεργώντας σε κάποιο βαθμό αντισταθμιστικά έναντι της συνεχούς τουρκικής απειλής.

Πέραν όμως των ελληνοκυπριακών συμφωνιών που δεν έχουν (ακόμη) προαχθεί ούτε και με άλλες ενδιαφερόμενες χώρες (όπως η Λιβύη και η Αίγυπτος) η Αθήνα προώθησε τις επιβαλλόμενες συνεννοήσεις, που θα της επιτρέψουν σε δεδομένη στιγμή να προχωρήσει σε αξιοποίηση των δικών της ΑΟΖ. Και είναι κατάδηλο –έστω και αν δεν ομολογείται– ότι δυστυχώς ο φόβος επαπειλουμένων τουρκικών αντιδράσεων επενεργεί αρνητικά. Και καθηλώνει τις εν προκειμένω ελληνικές στρατηγικές. Ιδιαίτερα αυτές που σχετίζονται με την περιοχή του Καστελλορίζου, όπου η Τουρκία συντηρεί πολιτικές κανονιοφόρων, προκειμένου αφενός να αποτρέψει Αθήνα και Λευκωσία να ενεργήσουν, έστω και αν καλύπτονται από το διεθνές δίκαιο, και αφετέρου να επιβάλει δικό της τετελεσμένο στην περιοχή. Όπως ακριβώς με τις αεροπορικές παραβιάσεις επιχειρεί (επί άλλου επιπέδου) το ίδιο και στο ανατολικό Αιγαίο.

Με το Ισραήλ και την Αίγυπτο να προχωρούν ήδη (και την Κύπρο να ακολουθεί) σε πρακτικές εκμεταλλεύσεως των δικών τους οριοθετημένων ΑΟΖ, η Ελλάδα κινδυνεύει να βρεθεί εκτός νυμφώνος. Θα έχει δηλαδή αποκλειστεί (αυτοαναιρούμενη) από περιοχές που κανένας –πλην της τουρκικής αδηφαγίας– δεν μπορεί λογικά να της αμφισβητήσει. Θέτοντας υπό αίρεση δηλαδή φυσικά γεωπολιτικά της δικαιώματα.

Άλλο τα αιγαιωτικά, στα οποία και πρέπει να αναζητηθούν λογικές ρυθμίσεις με την Άγκυρα (στα πλαίσια ιστορικών έστω συμβιβασμών), και άλλο τα επέκεινα του Αιγαίου ζητήματα. Στα οποία δεν είναι δυνατόν να υπάρξουν μαζοχιστικοί αυτοακρωτηριασμοί και ανεπίτρεπτες αποποιήσεις.