Tου Θανου Π. Ντοκου
Τον επόμενο μήνα, οι ηγέτες των χωρών-μελών του ΝΑΤΟ θα συναντηθούν στην Πορτογαλία για να υιοθετήσουν τη νέα Στρατηγική Αντίληψη της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας.
Αναπόφευκτα, επανέρχονται στη συζήτηση δύο ερωτήματα:
(α) Είναι πλέον απαραίτητο το ΝΑΤΟ; και
(β) Αν ναι, ποιος θα είναι ο μελλοντικός ρόλος του;
Για να απαντηθεί το πρώτο ερώτημα, ας θυμηθούμε μια ρήση για τους λόγους δημιουργίας της Συμμαχίας: «Για να κρατήσει τους Αμερικανούς μέσα, τους Σοβιετικούς έξω και τους Γερμανούς κάτω». Ασφαλώς, πολλά έχουν αλλάξει μέσα σε 61 χρόνια. Ωστόσο, το ΝΑΤΟ παραμένει το σημαντικότερο διατλαντικό φόρουμ σε θέματα ασφαλείας, ενώ αρκετές χώρες θεωρούν ότι πρέπει να διατηρηθεί έστω και υπό τη μορφή ασφαλιστηρίου υγείας: το πληρώνεις, ελπίζοντας ότι δεν θα σου χρειαστεί ποτέ.
Αν δεχθούμε, λοιπόν, ότι το ΝΑΤΟ είναι κάτι που θα συνεχίσει να υπάρχει διότι τα κράτη-μέλη του -πιθανώς για διαφορετικούς λόγους το καθένα- το θεωρούν χρήσιμο, ποιος θα είναι ο ρόλος που θα σκιαγραφείται στη νέα στρατηγική αντίληψη;
Ορισμένα κράτη-μέλη, κυρίως από την πρώην Ανατολική Ευρώπη, πιέζουν για την επαναδιατύπωση, με εμφατικό τρόπο, του παραδοσιακού ρόλου της Συμμαχίας, δηλαδή της υπεράσπισης της εδαφικής ακεραιότητας των μελών της, έχοντας προφανώς κατά νου τη Ρωσία. Παράλληλα, άλλα κράτη υποστηρίζουν ότι το ΝΑΤΟ πρέπει να προσπαθήσει να βελτιώσει τις σχέσεις του με τη Μόσχα, αναζητώντας τρόπους ενίσχυσης της στρατηγικής εταιρικής σχέσης. Πιθανότατα το νέο κείμενο θα κάνει θετική αναφορά και στα δύο ζητήματα.
Ενα άλλο ζήτημα διαφωνίας είναι η δραστηριοποίηση του ΝΑΤΟ εκτός περιοχής ευθύνης. Η εξέλιξη της σύγκρουσης στο Αφγανιστάν (όπου οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ αναζητούν στρατηγική εξόδου για να αποφύγουν την ήττα και την ταπείνωση) μάλλον θα λειτουργήσει αποτρεπτικά. Δεν θα αποκλειστεί η εμπλοκή του ΝΑΤΟ εκτός Ευρώπης, αλλά τα επιχειρήματα για μελλοντική εμπλοκή θα πρέπει να είναι εξαιρετικά πειστικά. Το ΝΑΤΟ θα συνεχίσει μια σειρά από δραστηριότητες για τις οποίες έχει την απαραίτητη τεχνογνωσία και εμπειρία, όπως οι ειρηνευτικές επιχειρήσεις (με εξουσιοδότηση του ΟΗΕ ή άλλων περιφερειακών οργανισμών), η μεταρρύθμιση του τομέα ασφαλείας μετά τον τερματισμό συγκρούσεων και πιθανώς η αντιμετώπιση της πειρατείας. Αλλα ζητήματα σκληρής διαπραγμάτευσης θα αποτελέσουν η διεύρυνση (εξαιρετικά απίθανη για το ορατό μέλλον), η αντιπυραυλική ασπίδα και ο καταμερισμός έργου με την Ε.Ε.
Και η Ελλάδα; Κάναμε για πολλά χρόνια το λάθος να θεωρήσουμε το ΝΑΤΟ υπεύθυνο για τη μη αντίδρασή του στην τουρκική εισβολή στην Κύπρο και την υιοθέτηση ουδέτερης στάσης στα ζητήματα τριβής ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία. Ωστόσο, εκ φύσεως το ΝΑΤΟ δεν έχει τη δυνατότητα οποιασδήποτε θεσμικής παρέμβασης σε διαφωνίες μεταξύ χωρών-μελών του. Η ενόχλησή μας μας οδήγησε στο να μην εκμεταλλευθούμε σε ικανοποιητικό βαθμό αυτό που το ΝΑΤΟ μπορεί να προσφέρει: την εκπαίδευση των στελεχών των ενόπλων δυνάμεων.
Με δεδομένο ότι η Ε.Ε. δεν έχει δυστυχώς καταφέρει να αναπτύξει μια αυτόνομη αμυντική ικανότητα και το ΝΑΤΟ θα συνεχίσει να διαδραματίζει λίαν κεντρικό ρόλο σε θέματα ευρωπαϊκής ασφάλειας, η Ελλάδα θα πρέπει να είναι παρούσα στις εξελίξεις. Κάτι που δεν έκανε με ιδιαίτερη επιτυχία μέχρι σήμερα.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου