Η Πόλη «αναστηλώνει» το παρελθόν

BENJAMIN HARVEY / THE BLOOMBERG

Η συνοικία του Μπαλάτ (εκ του ελληνικού «Παλάτι») στέγαζε επί δεκαετίες τούρκους εποίκους από τα βάθη της Ανατολίας. Ωστόσο, το τελευταίο διάστημα, αυτή όπως και άλλες γειτονιές της Κωνσταντινούπολης όπου κατοικούσαν άλλοτε οικογένειες Ελλήνων, Αρμενίων και Εβραίων επανακτούν σήμερα λίγη από τη χαμένη λάμψη της αυτοκρατορικής εποχής. Κτίσματα του 19ου αιώνα αναστηλώνονται από τούρκους επενδυτές οι οποίοι προσβλέπουν σε ραγδαία αύξηση των τιμών των ακινήτων στο άμεσο μέλλον. 

Ο Εμράχ Γκιουλτεκίν είναι ένας από αυτούς. Ο 37χρονος επιχειρηματίας σκοπεύει να επενδύσει τουλάχιστον 120 εκατ. ευρώ για την αναπαλαίωση 60 κτιρίων του 19ου αιώνα κυρίως στην περιοχή του Μπαλάτ. Ο ίδιος εκτιμά ότι μέσα στην επόμενη πενταετία οι τιμές των ακινήτων θα επταπλασιαστούν φτάνοντας τα 4.000 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο. Η εταιρεία του Γκιουλτεκίν, Βalat SΑ, σχεδιάζει μεταξύ άλλων να μετατρέψει μια παλιά πολυώροφη κατοικία σε ιδιωτική σχολή Τεχνών, στην οποία όμως θα συστεγάζονται γραφεία και εμπορικά καταστήματα.

Τα περίπου 1.000 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο που θα απαιτηθούν για το έργο θα αποσβεστούν ταχύτατα αποφέροντας μάλιστα υψηλό κέρδος.

«Υπάρχει πολύς κόσμος από την Ανατολία με συσσωρευμένο πλούτο λόγω της οικονομικής ανάκαμψης των τελευταίων ετών, που έρχεται να εγκατασταθεί στο κέντρο της πόλης. Σύντομα θα δούμε να υλοποιούνται έργα τα οποία θα αλλάξουν εντελώς το αστικό τοπίο σε αυτές τις περιοχές» εκτιμά ο Μουράτ Ιγκνεμπεκσιλί, αναλυτής της αγοράς κατοικίας στην ΕFG Ιstanbul Securities. Από το 2003, όταν ο ανέλαβε την πρωθυπουργία της Τουρκίας ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ διπλασιάστηκε αγγίζοντας τα 6.167 ευρώ, παρά την πρόσκαιρη ύφεση της τουρκικής οικονομίας το 2009.

Μία άλλη κατασκευαστική, η Ιpera, δαπάνησε σχεδόν 4,5 εκατ. ευρώ τα προηγούμενα πέντε χρόνια για την αναστήλωση κατοικιών στην περιοχή γύρω από τον πύργο του Γαλατά. Οπως δηλώνει ο ένας από τους δύο ιδιοκτήτες, ο Εμρέ Μπαράν, η εταιρεία αγόρασε το 2005 ένα σχεδόν ετοιμόρροπο κτίριο προς 575 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο. Τρία χρόνια αργότερα είχε μετατρέψει το κτίσμα του 1903 σε μια πολυτελή, σύγχρονη πολυκατοικία και πούλησε τα διαμερίσματά της προς 2.800 ευρώ το τ.μ. Μάλιστα πριν από λίγους μήνες πουλήθηκε και το τελευταίο εμπορικό κατάστημα του ίδιου κτιρίου προς 7.000 ευρώ το τ.μ. Αντίστοιχες είναι οι τιμές για τις περισσότερες περιοχές του «ιστορικού κέντρου» της Κωνσταντινούπολης στον Κεράτιο κόλπο, στην Αγία Σοφία και στο Μπλε Τζαμί. Ολόκληρη η περιοχή που περιβάλλεται από μνημεία του ένδοξου παρελθόντος (Βυζαντινή και Οθωμανική περίοδος) μετατρέπεται στο πιο λαμπερό σημείο της πόλης που συγκεντρώνει το ενδιαφέρον όχι μόνο των τουριστών αλλά και των νέων κατοίκων. Και ασφαλώς των επενδυτών.

«Υπάρχουν ακόμη πολύ μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης της περιοχής. Οσο συνεχίζουν να αυξάνονται τα εισοδήματα όλο και περισσότεροι νέοι θα έρχονται να κατοικήσουν στην περιοχή» σημειώνει ο Νεσλιχάν Καραγκιόζ, αναλυτής αγοράς ακινήτων στη εταιρεία Οyak.

Σύμφωνα με στοιχεία της ίδιας εταιρείας, το ποσό που οφείλουν οι τούρκοι καταναλωτές που έχουν λάβει στεγαστικό δάνειο ανέρχεται μόλις στο 5% του εγχώριου ΑΕΠ. Το ποσοστό αυτό απέχει μακράν από τον αντίστοιχο μέσο όρο στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης που βρίσκεται κοντά στο 50% (στοιχεία του 2008).

Από την άλλη πλευρά η αναβίωση της αίγλης του (σχετικά πρόσφατου) παρελθόντος της Πόλης συναντά και κάποια εμπόδια. Οχι τεχνικής φύσεως, ούτε γραφειοκρατικά αφού οι Αρχές στηρίζουν με κάθε τρόπο τις αναστηλώσεις. Οι αντιδράσεις προέρχονται από τους «παλιούς» κατοίκους της Κωνσταντινούπολης οι οποίοι βλέπουν τις άλλοτε αριστοκρατικές γειτονιές να μετατρέπονται σε αχανή εμπορικά κέντρα.

Ορισμένοι από αυτούς ισχυρίζονται ότι οι αποζημιώσεις που δίνονται από το κράτος δεν ανταποκρίνονται στην πραγματική αξία των ακινήτων. Και στην πραγματικότητα δεν πρόκειται για εθελούσια μεταπώληση αλλά για αναγκαστική έξωση. Τουλάχιστον οι σημερινοί ιδιοκτήτες, ακόμη και αν δεν φεύγουν εκουσίως από τα σπίτια τους, αποζημιώνονται.