Αρχαία «χρέη», νέοι εμπαιγμοί

Tης Τασουλας Kαραϊσκακη

«Οι Ελληνες δεν πληρώνουν τα χρέη τους από το 400 π. Χ., θα πληρώσουν τώρα;», φέρεται να είπε (βλ. Capital. gr) ο ιδρυτής της Better Capital, Jon Moulton, προ ημερών στο Λονδίνο, στο συνέδριο European Investing in Destressed Debt Forum.

Ηταν όντως δύσκολος για την αρχαία Ελλάδα ο 3ος αι. π. Χ., κοινωνικά, οικονομικά, πολιτικά (αν και παντού στον ελλαδικό χώρο συνέχιζε να ανθεί ένας μοναδικός πολιτισμός). Η πόλη-κράτος ήταν σε κρίση, το δουλοκτητικό σύστημα είχε εξαντλήσει τις δυνατότητές του, ο Πελοποννησιακός πόλεμος (431-404 π. Χ.) είχε ανατρέψει δομές και ισορροπίες. Είχαν ακολουθήσει κι άλλοι πολλοί πόλεμοι ώς τη μάχη της Μαντινείας (362 π. Χ.) και την άνοδο των Μακεδόνων. Ταξικές αναμετρήσεις, αδελφοκτόνες συγκρούσεις, εξοντωτικοί ανταγωνισμοί μεταξύ των ηγεμονίδων πόλεων (Αθήνα, Σπάρτη, Θήβα), βίαιες εναλλαγές στην εξουσία, πτώση της παραγωγής, δυσκολίες στο εμπόριο και τη ναυτιλία. Μεγάλη διπλωματική και οικονομική αστάθεια.

Ομως, ποια ήταν τα χρέη που δεν πλήρωναν οι Ελληνες; Δεν πλήρωναν φόρους στους Σπαρτιάτες τα παλιά μέλη της Αθηναϊκής Συμμαχίας; Δεν κατέβαλλαν οι Αθηναίοι τους μισθούς στους ιπποτοξότες, τους ναύτες, τους στρατιώτες τους; Δεν έδιναν οι μέτοικοι το μετοίκιον; Δεν πλήρωναν οι πλούσιοι την προεισφορά στην πόλη; Δεν κατέβαλλαν οι Χίοι ή οι Λέσβιοι τις συντάξεις στην Αθήνα;

Ποια ήταν, στη συνέχεια, τα 2.410 ετών ανεξόφλητα χρέη των Ελλήνων; Τα «χρέη» που δημιούργησαν αντιστεκόμενοι, επί 2,4 χιλιετίες, εναντίον επιδρομέων και κατακτητών; Ή μήπως εκείνα που προξένησαν οι εξουθενωτικές λεηλασίες της Ελλάδας, οι ανηλεείς ξένες παρεμβάσεις, η μετατροπή της χώρας σε κοινόχρηστη αποικία των δυνάμεων;

Ψευδοανεξαρτησίες, εδαφικοί ακρωτηριασμοί, μικρή οικονομική αυτάρκεια, και έρχονται τα δύο πρώτα δάνεια, κουτσουρεμένα από τους ληστρικούς όρους και τις αγορές πολεμοφοδίων από τους δανειστές. Αδύνατη η εξόφληση των τοκοχρεολυσίων – η πρώτη πτώχευση (1827). Δολοφονία Καποδίστρια, ενθρόνιση Οθωνα, νέο δάνειο, νέα πτώχευση (1843), έξι νέα δάνεια με υψηλά επιτόκια (το 70% αυτών δίνεται για την αποπληρωμή των χρεών), τρίτη πτώχευση (1893), νέα δάνεια και τέταρτη πτώχευση (1932). Το 1965 εξοφλούνται όλα τα προπολεμικά χρέη. Ομως λαμβάνονται νέα δάνεια, ακόμη περισσότερα μεταπολιτευτικά, διαρκώς νέα, με τοκογλυφικούς όρους, κυκλοφορεί στην αγορά δανεικό χρήμα, που έκτοτε καλύπτεται και αποκαλύπτεται ανάλογα με τη συγκυρία, αλλά παραμένει γερή «επένδυση» για όσους κερδοσκοπούν από τη δική μας χρεοκοπία.

Τα δάνεια δεν δίνονται στην Ελλάδα από μεγαλοψυχία, αλλά γιατί αυτοί που τα παραχωρούν με επαχθέστατους για μας όρους γνωρίζουν ότι θα πάρουν πίσω πολλαπλάσια. Ξένες κυβερνήσεις και οίκοι αναθεματίζουν τους «αναξιόπιστους, ψευδολόγους, τεμπέληδες, απατεώνες, ελαφρόμυαλους» Ελληνες ενώ πασχίζουν να γεμίζουν ασφυκτικά το πουγγί τους. Με όλα τα μέσα, θεμιτά και αθέμιτα. Οπως με την ενορχηστρωμένη κοροϊδία· δεν αποτελούν οι υπερχρεωμένοι Γραικύλοι το προσφιλές εμπαικτικό καρύκευμα στις βαρύγδουπες επισημάνσεις τους; Και όλο και νέες συσκοτίσεις, νέοι φενακισμοί, νέα στίγματα: Εχουμε να πληρώσουμε από το 400 π. Χ.! Θα μπορούσαμε και να το πιστέψουμε, μέσα στον αυτοοικτιρμό, τη σύγχυση, την απόγνωσή μας!