Του ΧΡΙΣΤΟΥ Κ. ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ
Για τον Μουσταφά Κεμάλ ο δυτικός προσανατολισμός της Τουρκίας, από την ημέρα που ανέλαβε τα ηνία της μέχρι τον θάνατό του, ήταν μια αδιαπραγμάτευτη αξία.
Αυτό όμως δεν εμπόδισε τόσο τον ίδιο όσο και όλες τις μετέπειτα πολιτικές ηγεσίες της Τουρκίας να είναι επιφυλακτικές απέναντι στη Δύση. Η καχυποψία τους πήγαζε από τη Συνθήκη των Σεβρών (1920), η διαμελιστική λογική της οποίας απείλησε την τουρκική επιβίωση. Η Συνθήκη της Λωζάννης (1923) διαμοίρασε την Οθωμανική Αυτοκρατορία, διασφαλίζοντας όμως τα «ιστορικά» σύνορα της Τουρκίας. Η περιφρούρηση της ενότητας του κράτους και της «τουρκικότητας» του πληθυσμού της χώρας υπήρξε έκτοτε κυρίαρχη προτεραιότητα του Ατατούρκ.
Σε όλη αυτή τη σύντομη και εύθραυστη περίοδο, από το 1922 έως το 1938, η κεμαλική Τουρκία:
* Διασφάλισε την εσωτερική της σταθερότητα και την εθνική της ενότητα, με τη συμβολή του στρατού, ο οποίος όμως ήταν υπό τον συνεχή και άγρυπνο έλεγχο του ηγέτη της.
* Μέσα από ένα σύνθετο πλέγμα συμμαχιών και ισορροπιών, συχνά καιροσκοπικών, προσπάθησε να παίξει τον ρόλο ενός αδέσμευτου παράγοντα ειρήνης και σταθερότητας στην περιοχή.
* Με όπλο τις μεταρρυθμίσεις πρόβαλε και επέβαλε το προφίλ μιας ιδιότυπης δημοκρατίας, ενός τύποις σύγχρονου και χρήσιμου για τη Δύση κράτους, που ήταν μουσουλμανικό ως προς τις πολιτιστικές του αναφορές, δυτικό όμως ως προς τη δομή και τις πολιτικές του επιλογές.
Οι αρχές αυτές, εφαρμοσμένες και ερμηνευμένες κατά το δοκούν από τους επιγόνους του Κεμάλ, ίσχυσαν με έναν μόνο σκοπό: να αναδείξουν τον ρόλο του στρατού ως θεματοφύλακα του κεμαλικού κοσμικού κράτους. Θεματοφύλακα που κατίσχυε μέσω σκληρών πραξικοπημάτων και στυγνών δικτατοριών.
Η εμφάνιση του ισλαμιστή Ερντογάν στο ηγετικό πάνελ της Τουρκίας ήταν κεραυνός εν αιθρία εντός και εκτός της χώρας. Χρειάστηκε πολύς και πολύτιμος χρόνος για να αναγνώσει η Δύση και το βαθύ κράτος της Τουρκίας τα μεταρρυθμιστικά μηνύματα που εξέπεμπε ο Ερντογάν και το κόμμα του. Να αναγνώσει, ναι. Να κατανοήσει όμως;
Από τη διελκυστίνδα και τις αντιφάσεις των εκτιμήσεων σχετικά με το μετριοπαθές ηγετικό προφίλ, τον φιλοδυτικό ή μη προσανατολισμό και τα εκσυγχρονιστικά ιδεολογήματα του Τούρκου πρωθυπουργού, είναι σαφές ότι ένα τμήμα του δυτικού συστήματος, η τουρκική αντιπολίτευση, οι εντόπιοι και οι διεθνείς αντίπαλοί του δεν διαθέτουν εισέτι την ικανότητα ή έστω τη βούληση ανάγνωσης της διακυβέρνησής του. Εν τούτοις:
* Η Δύση και η Ε.Ε. ζήτησαν (και εξασφάλισαν) από τον δημοκρατικά εκλεγμένο Ερντογάν περισσότερες μεταρρυθμίσεις απ' όσες επέβαλε στην εποχή του ο δικτάτορας Μουσταφά Κεμάλ.
* Ο σημερινός πρωθυπουργός είναι αυτός που με τη συμβολή των Νταβούτογλου και Γκιουλ κατέστησαν την Τουρκία οικονομικό και γεωπολιτικό δεινόσαυρο.
* Η Τουρκία αναδεικνύεται όλο και περισσότερο σε αναντικατάστατο για τη Δύση και την Ανατολή συστατικό διεθνούς σταθερότητας και ανάπτυξης.
* Τέλος, ο κ. Ερντογάν είναι ο πρώτος και ο μόνος σε όλο τον μουσουλμανικό κόσμο ηγέτης που έθεσε ποτέ υπό την κρίση του λαού του μια σχεδιαζόμενη μεταρρύθμιση και μάλιστα συνταγματική.
Πρόκειται για ένα ολυμπιακό άλμα, ένα δημοψήφισμα-ορόσημο χωρίς προηγούμενο στην πολιτική ιστορία της Τουρκίας (και του Ισλάμ), από την εποχή του Κεμάλ μέχρι σήμερα.
ΠΗΓΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου