Νησί δίχως ντόπιους νησιώτες

Σας θυμίζει τίποτα???

Από την ΟΛΓΑ ΚΟΛΙΑΤΣΟΥ

Πώς αντιλαμβάνεται κανείς με μια παρατηρητική ματιά ότι βρίσκεται στο Σιλτ; Το μαρτυρούν επιγραφές κτηματομεσιτών για πωλήσεις κατοικιών αντί 1,5 εκατ. ευρώ, οι αμέτρητες μαύρες Πόρσε Cayenne, τα οικοδομήματα στον κυρίως οικισμό, που είναι φανερό πως έχουν ξεφυτρώσει βιαστικά, χωρίς σεβασμό στο χρώμα του νησιού, και τα πολυάριθμα καφέ και εστιατόρια κουζίνας για κάθε γούστο.

Το καλοκαίρι ξανάρθε στο Σιλτ. Σ' ένα από τα πιο αγαπημένα θέρετρα των Γερμανών -και εδώ και μερικά χρόνια- και άλλων Ευρωπαίων, είναι και πάλι υψηλή περίοδος διακοπών· πολλοί μάλιστα το θεωρούν δεύτερη ιδιαίτερη πατρίδα τους. Οι διάσημοι, μεταξύ των οποίων και ο Οτο Ρεχάγκελ, η αριστοκρατία του χρήματος και οι γνήσιοι τιτλούχοι της ευρωπαϊκής κοινωνίας, αλλά κυρίως η πλημμυρίδα πολύ ευκατάστατων επιχειρηματιών, χρηματιστών, συμβούλων επιχειρήσεων, νομικών και κοσμικών, που θέλουν απαραιτήτως να δηλώσουν παρουσία στο νησί για να επιδείξουν τα νέα τους υλικά αποκτήματα και να εξασφαλίσουν την εμφάνιση και την αναφορά τους στις κοσμικές στήλες. Το Σιλτ έχει γίνει must.

Πρόκειται για το μεγαλύτερο και βορειότερο νησί του συμπλέγματος «Νορντιφρίζισε Ινζελν», κοντά στις ακτές του κρατιδίου Σλέσβιχ Χόλσταϊν, στα σύνορα Γερμανίας - Δανίας. Λόγω του ιδιαίτερου κλίματος, το νησί γνώρισε ανάπτυξη λουτροπόλεως από το 1900, με τα γνωστά θέρετρα Βέστερλαντ, Κάμπεν και Βένινγκστεντ και την αμμουδιά των 40 χλμ. Βέστστραντ. Με την ξηρά συνδέεται από το 1927 με τεχνητή λωρίδα προσχώσεων, ενώ τις ακτές του κατατρώγουν θύελλες και διάβρωση και για την αντιμετώπιση του φαινομένου έχουν πραγματοποιηθεί ποικίλες ειδικές κατασκευές. Από τη δεκαετία του '60 γνωρίζει μεγάλη τουριστική ανάπτυξη και θεωρείται πολύ κοσμικό.

Και όλοι βρίσκουν καταλύματα στο γερμανικό νησί, εκτός από μια συγκεκριμένη μερίδα ατόμων, που έχουν ένα παραπάνω δικαίωμα να το θεωρούν πατρίδα τους: τους ντόπιους, γέννημα-θρέμμα του Σιλτ. Ολο και λιγότεροι θέλουν, όλο και λιγότεροι μπορούν να αντιμετωπίσουν όσα συμβαίνουν στο νησί τους. Οι ντόπιοι έχουν μεταβληθεί σε «εξωτικές» φιγούρες του ίδιου τους του τόπου. «Αιμορραγούμε», λέει χαρακτηριστικά ο Ντερκ Ιπσεν, επικεφαλής της πρωτοβουλίας πολιτών στην κοινότητα Σιλτ. Επειτα από δεκαετίες προσπαθειών των τοπικών αρχών να προσελκύσουν το μεγάλο κεφάλαιο στο νησί και αφού το κατόρθωσαν συμμετέχοντας στο «ξεπούλημα» και τη μεταμόρφωση μεγάλου μέρους του σε τουριστικό πανηγύρι, χαλώντας την ιδιαίτερη ατμόσφαιρα, ένας πανικός απλώνει σιγά σιγά τα πλοκάμια του. Το Σιλτ, ένα νησί χωρίς ντόπιους και μια πρωτοβουλία πολιτών χωρίς μέλη. Ενα Robinson Club για τους ξένους που... έφερε η θάλασσα.

Ο πανικός έχει και όνομα: GRIPS. Είναι τα αντίστοιχα αρχικά του συστήματος γεωγραφικής πληροφόρησης και σχεδιασμού για το Σιλτ. Το σύστημα έχει, μεταξύ άλλων, τη συλλογή στατιστικών στοιχείων συγκριτικών μεταξύ «ξένου» και ντόπιου πληθυσμού. Η γενική πρόσφατη διαπίστωση είναι ότι σε κανέναν από τους συνολικώς 11 οικισμούς του νησιού δεν υπάρχει πλέον ανθούσα συλλογική ζωή και δράση, οι γειτονιές μοιάζουν να έχουν εκπνεύσει, οι παλαιότεροι κοινωνικοί ιστοί έχουν χαλαρώσει επικίνδυνα. Ο Ιπσεν υπολογίζει πως από τους, επισήμως, 22.000 ντόπιους έχουν μείνει το πολύ 14.000, ενώ ο Σβεν-Οκε Ντρατ, δημοτικός σύμβουλος της περιοχής Ράντουμ, περιγράφει πως περιδιαβαίνει τους οικισμούς τον χειμώνα και με το ζόρι βρίσκει φως σε κάποιο σπίτι.

Οι ντόπιοι του Σιλτ έχουν χάσει τον τόπο και μαζί του τον εαυτό τους και αυτό αποδίδεται στο κύμα του τουρισμού. Στην αρχή βρισκόταν το γόητρο του νησιού, με το ιδιαίτερο φυσικό του περιβάλλον, τις αμμουδιές με τις θίνες, το κλίμα και τη μοναχικότητα. Τώρα όλα αυτά κινδυνεύουν, όσο για ησυχία, σχεδόν πουθενά δεν είναι κανένας μόνος του το καλοκαίρι. Οι αριθμοί ανεβαίνουν επικίνδυνα, όπως και οι τιμές των ακινήτων - εν μέρει από λάθος χειρισμούς των ίδιων των ντόπιων. Το δέλεαρ των υψηλών προσφορών ώθησε πολλούς να αποχωριστούν πατρώα ιδιοκτησία και κατόπιν όσοι είχαν κληρονομήσει οικήματα από γονείς και οικείους συχνά δεν μπορούσαν να αποπληρώσουν υποχρεώσεις, να τα συντηρήσουν ή να καταβάλουν το αντίτιμο σε συγγενείς.

Επιπλέον, η κοσμοσυρροή των καλοκαιρινών μηνών -αυτοκινητοπομπές μήκους πολλών χιλιομέτρων, η σχεδόν 100% πληρότητα των διαθέσιμων χώρων και οι ημερήσιοι επισκέπτες- επιβαρύνουν σε μεγάλο βαθμό το περιβάλλον, αφού οι αριθμοί ξεπερνούν ακόμη και το 1,5 εκατομμύριο και επίσημες εκτιμήσεις μιλούν για δυνατότητες του νησιού να φιλοξενήσει το ανώτερο 10.000 άτομα. Δυσχερέστερη να ελεγχθεί είναι η «διέξοδος» που έχουν ανακαλύψει πολλοί για να παρακάμψουν τη νομική προσπάθεια περιορισμού των ξενομεριτών -η καταγραφή της θερινής κατοικίας των τελευταίων ως πρώτης κατοικίας, π.χ. γονέων ή τέκνων.

«Ολοι αναζητούν "παραθυράκια". Και συνεχώς ξεφυτρώνουν ιδέες που παραμερίζουν νομικά και λοιπά εμπόδια προκειμένου να προωθηθούν ξένες οικονομικές επενδύσεις», τονίζει ο Βόλφ. Κνουτ, πολεοδόμος με καταγωγή από το Σιλτ. Ο ίδιος θεωρεί πολύ πιθανόν τελικώς το νησί να «βουλιάξει», αλλά όχι όπως φοβούνται εδώ και δεκαετίες οι ομάδες προστασίας των ακτών του Σιλτ. Ισως, πάλι, κάποια στιγμή όλοι εκείνοι που έχουν κάνει το νησί κτήμα τους να αντιληφθούν ότι για να διατηρηθεί το καθαυτό χρώμα του Σιλτ θα πρέπει να παραχωρήσουν ένα μέρος του στους ντόπιους. 

πηγη ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ