Εγκληματώ άρα υπάρχω;

Του ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΝΟΥΣΗ

Σε πήγαν στο νεκροτομείο οι ξένοι.

Είδανε όλες τις αιτίες

όμως δεν κατάλαβαν το «γιατί»

Εύα Μοδινού, Απουσία

Ολοι αναρωτιούνται αν η οικονομική κρίση θα «περάσει» και στην εγκληματικότητα. Είναι βέβαιο ότι θα 'χουμε αύξηση των εγκλημάτων των πλουσίων (αισχροκέρδεια, τοκογλυφία, απάτες), αλλά και αύξηση των εγκλημάτων επιβίωσης (κλοπές, επαιτεία, ακόμη και πορνεία). Το πιο μεγάλο όμως πρόβλημα θα 'ναι η άσκοπη, άμετρη, απρόκλητη άσκηση βίας δι' ασήμαντον αιτίαν.

ΤΟ χαμηλό Υπερεγώ του «χαμένου» τού επιτρέπει να υπερβαίνει τα όρια χωρίς να φοβάται. Οι περιστάσεις διευκολύνουν το πέρασμα στην πράξη (χωρίς όμως να το κατευθύνουν). Σαν τον «υπνοβάτη» που ξαφνικά ξύπνησε, σαν να βιώνει μια προ-υπάρχουσα φαντασίωση απειλών, σαν εικόνες του καθρέφτη που αντανακλά υποτίμηση και οργή, ο δράστης απαλλάσσεται από το άγχος του «χτυπώντας» στο πρόσωπο του (όποιου) θύματος τους δικούς του φόβους.

Ο αποκλεισμένος έχει δημιουργήσει τον «δικό του κόσμο» (ιδεών, συναισθημάτων, κρίσεων) μέσα στον οποίο ζει και κινείται. Η κοινωνική δυσπροσαρμοστικότητα και ανασφάλεια δεν του επιτρέπουν να δει τα πράγματα όπως οι υπόλοιποι και να τα αξιολογήσει ανάλογα. Με τη βία αυτο-επιβεβαιώνεται και ενισχύει την αυτοεκτίμησή του.

Η αγχωτική προσπάθεια προσαρμογής στην πραγματικότητα επιβάλλει στις ορμές εσωτερικής δικαιοσύνης να δράσουν. Το ηθικό ιδανικό τής συμμόρφωσης/υποταγής κατανικάται από την απόδοση εμφύτου δικαιοσύνης, εσωτερικής δικαιοσύνης, δικαιοσύνης των ένδον, η οποία συνδέεται μέσω μιας ασυνείδητης ηθικής με ένα συναίσθημα του δικαίου και του αδίκου έντονα διαφοροποιουμένων από τα κοινώς αποδεκτά.

Η δύναμη του ενστίκτου επιβίωσης σ' αυτές τις περιπτώσεις είναι φυσική αλλά και ηθική ταυτόχρονα, μολονότι απελευθερώνει αντικοινωνικές παρορμήσεις.

ΕΥΡΙΣΚΟΜΕΝΟ σε μια κατάσταση που του δημιουργεί την αίσθηση του κινδύνου, της απειλής και της άμυνας, σχεδόν αυτοματοποιημένα αντιδρά «κτυπώντας πρώτος».

ΟΥΔΕΙΣ μπορεί να μας διαβεβαιώσει μετά πλήρους γνώσεως για το τι ακριβώς συμβαίνει «μέσα» στον άνθρωπο όταν χάνει τον εαυτό του. Ούτε και ο ίδιος είναι σε θέση να το κάνει. Πόσω μάλλον οι απ' έξω, οι εκ των υστέρων και οι εκ του ασφαλούς.

Η σκληρότητα και η κυνικότητα δεν είναι χαρακτηριστικά ενός «κακό-ψυχου» ανθρώπου. Στην ουσία συνιστούν βαρόμετρο μιας κοινωνίας που αποκλείει και δεν εντάσσει. Μιας βαθιά διαιρεμένης κοινωνίας.

ΥΓ. Θέλω να ελπίζω ότι αυτές οι σκέψεις θα μείνουν στα χαρτιά και δεν θα κληθούν να «διαβάσουν» την πραγματικότητα. Ασχολείται όμως κάποιος σ' αυτή τη χώρα με κάτι άλλο εκτός από τα σκάνδαλα και τα επιτόκια;