Η Οικονομία στο απόσπασμα

Του Ραφαηλ Mαρκελλου

(Αναπληρωτή καθηγητή Ποσοτικής Χρηματοοικονομικής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών)

Η ελληνική οικονομία ήταν καταδικασμένη σε θάνατο χρόνια τώρα, η κυβέρνηση απλώς την έσπρωξε μπροστά στο απόσπασμα των κερδοσκόπων και νομισματοκόπων και της έδωσε τη χαριστική βολή.

Τις πταίει; Ο δρόμος για την κόλαση της πτώχευσης στρώθηκε με τις καλύτερες προθέσεις εγχώριων και Ευρωπαίων πολιτικών. Τεράστιες οι ευθύνες των προηγούμενων κυβερνήσεών μας, αλλά και των κυβερνουμένων. Σπαταλήσαμε πολύτιμα χρόνια και δανεικά χρήματα για να χτίσουμε την έλλειψη ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας, της παιδείας, της κοινωνίας και της ποιότητας ζωής. Πρέπει να καταλάβουμε ότι ακόμα και αν αποκτούσαμε ως διά μαγείας τα δισ. ευρώ που απαιτεί ο ταμειακός μας εφιάλτης σήμερα, δεν θα λύναμε τίποτα αναφορικά με τα πραγματικά προβλήματά μας.

Ακούγοντας τον πρωθυπουργό να αποποιείται κάθε είδους ευθύνη, αναπόφευκτα σκέφτομαι κάποια από τα κρίσιμα εκούσια ή ακούσια λάθη τα οποία θεωρώ ότι έγιναν τους τελευταίους μήνες.

Πρώτον, μια σοσιαλιστική κυβέρνηση δύσκολα πείθει ότι μπορεί και θέλει να εφαρμόσει με συνέπεια νεοφιλελεύθερα μέτρα.

Δεύτερον, οι τακτικές μακροχρόνιων διαπραγματεύσεων και μπλόφας μπορεί να αρμόζουν στην εξωτερική πολιτική, αλλά είναι συνταγή βέβαιης αποτυχίας για την οικονομία. Συνήθως είναι καλύτερη μια λάθος απόφαση από τη συνεχιζόμενη αναβολή και αμφιβολία. Οι αγορές κεφαλαίων ξεχνούν τα λάθη, απεχθάνονται όμως την αδικαιολόγητη αβεβαιότητα και τις χρόνιες στατιστικές παρεκτροπές.

Τρίτον, είναι βασικό αξίωμα της διοίκησης ότι σε περιόδους κρίσης δεν έχεις τον χρόνο ή την πολυτέλεια να διαβουλεύεσαι επί παντός επιστητού, καθώς υπάρχει ανάγκη για στιβαρή και αποφασιστική ηγεσία. Ηγέτη θέλουμε σήμερα και όχι συνομιλητή.

Τέταρτον, η επανάληψη της πολιτικής φάρσας της δημοσιονομικής απογραφής του χρέους ήταν αυτή τη φορά καταστροφική σε όρους πραγματικούς αλλά και συμβολισμών. Γιατί κρύψαμε ή δεν καταλάβαμε ότι η οικονομία ήταν η απόλυτη, επιτακτική και μοναδική προτεραιότητα; (όπως γλαφυρά διατύπωνε η κυβέρνηση Κλίντον το 1992: it’s the economy, stupid). Δεν εκπλήσσει η έλλειψη οράματος για την οικονομία.

Πέμπτον, τα διαβόητα spread των ομολόγων, οι διακυμάνσεις του χρηματιστηρίου ή οι δημοσκοπήσεις δεν μπορούν να αποτελέσουν μοναδικό βαρόμετρο ή γνώμονα πολιτικής. Οποιος αναζητεί ευθύνες σε κάποιο διεθνές παρακράτος επενδυτών είναι αφελής. Η κερδοσκοπία είναι μια αναπόφευκτη πνευμονία στην ανοσολογική ανεπάρκεια της οικονομίας μας. Η ευθύνη τελικά είναι δική σου. Στη μεταπολίτευση αφήσαμε τη δημοκρατία στον αυτόματο πιλότο. Ξεχάσαμε ότι είναι το πολίτευμα που έχει τις μεγαλύτερες απαιτήσεις από τους πολίτες.

Σήμερα στην Ελλάδα όλοι μας βιώνουμε την άρνηση αναφορικά με την πραγματικότητα και τις προσωπικές μας ευθύνες. Σύντομα αυτή η άρνηση θα μετουσιωθεί σε θυμό και τότε θα θερίσουμε τις κοινωνικές θύελλες.

Εν κατακλείδι, ας αποδεχθούμε πια ότι δυστυχώς επτωχεύσαμεν. Δεν υπάρχει καμία εύκολη λύση. Θα ακολουθήσουν χρόνια οικονομικής ύφεσης. Ας φροντίσουμε για τους πιο αδύναμους της κοινωνίας μας και ας διασφαλίσουμε ότι η κρίση θα δημιουργήσει δραστήριους μεταπολίτες και όχι μια ακόμα παραλλαγή της μεταπολίτευσης. Ιδωμεν.