Πατριωτισμός των ηλιθίων...

Του ΓΙΩΡΓΟΥ Χ. ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ

Για Οδύσσειες μίλησε ο πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου αναγγέλλοντας την είσοδο στο στενό που ορίζεται από τη Σκύλλα(ΕΕ) και τη Χάρυβδη(ΔΝΤ). Όμως, στο πλοίο του Οδυσσέα δεν έχουν όλοι την ίδια τύχη. Οι Οδυσσείς μόνο απολαμβάνουν το τραγούδι των σειρήνων, ενώ οι άλλοι, απλώς «τραβάνε κουπί».

Στον Έζρα Πάουντ (Canto XX) έχουμε την καλύτερη περιγραφή της αδύνατης απόλαυσης των ανδρών του Οδυσσέα (εδώ το κομβικό στοιχείο της ιδεολογίας είναι η πίστη στο βασιλιά), των ανδρών που δεν είδανε τα λιόδεντρα της Σπάρτης, τις παρακόρες της Κίρκης, την Καλυψώ, που δεν γνώρισαν τίποτα και ως αντάλλαγμα

«Τι τους δόθηκε αυτονώνε! Μελισσόκερο να κλείσουνε τα αυτιά./Φαρμάκι, μελισσόκερο να κλείσουνε τα αυτιά/κι ένα μνήμα αλατισμένο δίπλα στο χωράφι των βοδιών/νήσον αμήμονα…».

Στη γέφυρα του πλοίου οι οδυσσείς με όλη τους την εξουσία, την απόλαυση και τη δόξα και οι «κάτω», το πλήρωμα, οι κωπηλάτες, άγνωστοι κι ανώνυμοι, με μελισσόκερο στα αυτιά, χωρίς τίποτα.

Τι τους δόθηκε αλήθεια αυτονών; Τίποτα. Ακριβώς όπως και των σημερινών Ελλήνων-κωπηλατών(εργαζομένων).

Πως έτσι όμως να κρατηθεί στη ζωή; Με την πίστη, με την ψευδαίσθηση. Η πίστη είναι το μελισόκερο, είναι η άμυνα μπροστά στο ανήκουστο και ανοίκειο, είναι η απόλυτη στάση υπέρ της κυρίαρχης αλήθειας-ψευδαίσθησης. Αντί για την κατάρρευση και το τίποτα που οδηγούν στον ριζικό ψυχωτικό αυτισμό «επιλέγουμε κάτι».

Αυτό είναι το περίφημο «σύμπτωμα», το sinthome του Λακάν και του Ζίζεκ, όπου η απωθημένη λέξη αρθρώνεται με μία κωδικοποιημένη μορφή και υπ’ αυτή την έννοια ακόμη και το παραλήρημα, πάντα κάτι θέλει να πει.

Οι άντρες του Οδυσσέα αντλούν από την πίστη τους στο βασιλιά Οδυσσέα συνοχή και ταυτότητα. Και παρότι στερούνται όσα απολαμβάνει ο βασιλιάς, έχουν την «υπερ-απόλαυση» ότι είναι οι «άντρες του Οδυσσέα», ότι είναι Έλληνες. Μόνο που αυτός ο πατριωτισμός ελλείπει σήμερα, καθώς η πλειοψηφία των Ελλήνων αισθάνεται απλώς ηλίθια.