Κατολίσθηση στην κοιλάδα της πληροφορίας

Γράφει ο Στέλιος Ν. Κάνδιας

Ένα ερώτημα προέκυψε και πάλι τις τελευταίες ημέρες με αφορμή μια είδηση που βρέθηκε στις παρυφές της ειδησεογραφίας. Αποτελούν άραγε τα δεδομένα που “παράγει” ένας οργανισμός ιδιοκτησία του όταν αφορούν το δημόσιο συμφέρον;

Προ ημερών ο ΟΑΣΘ (Οργανισμός Αστικών Συγκοινωνιών Θεσσαλονίκης – ΝΠΙΔ με σύμβαση με το δημόσιο), κοινοποίησε σε διαχειριστές ιστοσελίδας ότι δεν τους επιτρέπει να χρησιμοποιούν δεδομένα του για να παρέχουν στους κατοίκους της Θεσσαλονίκης πληροφόρηση για τις στάσεις και τα δρομολόγια των λεωφορείων της πόλης, μια ιδιαίτερα χρηστική υπηρεσία που είχαν σπεύσει να αγκαλιάσουν οι Θεσσαλονικείς.

Ο ΟΑΣΘ ουσιαστικά απαγόρευσε τη λειτουργία της ιστοσελίδας, με το αιτιολογικό ότι “η οποιαδήποτε παροχή δεδομένων σε τρίτους που δύνανται να έχουν άμεση ή έμμεση εκμετάλλευση αυτών για εμπορικούς, διαφημιστικούς ή προωθητικούς σκοπούς δεν επιτρέπεται από τον ΟΑΣΘ. Σκοπός του ΟΑΣΘ είναι να παρέχει υπηρεσίες προς τους πολίτες και για το λόγο αυτό ο Οργανισμός έχει υποχρέωση να προφυλάσσει τα ιδιόκτητα προϊόντα και τις υπηρεσίες του”.

Ωστόσο, το ερώτημα που ανακύπτει είναι αν τα δεδομένα αυτά, που εξόφθαλμα αφορούν το δημόσιο συμφέρον, είναι δυνατόν απλώς να αποτελούν “ιδιόκτητα προϊόντα και υπηρεσίες” της κάθε εταιρείας (στην προκειμένη περίπτωση του ΟΑΣΘ).

Προσέξτε: Εδώ κάνουμε διάκριση μεταξύ των νόμων περί πνευματικής ιδιοκτησίας (που ισχύουν για την προστασία λογοτεχνικών έργων, ταινιών ή μουσικής), και των χρηστικών πληροφοριών που επιβάλλεται να είναι δημόσια αγαθά, αφορώντας άμεσα την καθημερινότητα εκατοντάδων χιλιάδων πολιτών.

Σίγουρα, τέτοιου είδους πληροφορίες (και όχι μόνον) όταν απομακρύνονται από τον “παραγωγό” μπορεί να εξελιχθούν, αυθαιρέτως να παραποιηθούν, ή ακόμη ακόμη και να τύχουν εκμετάλλευσης. Ο τελικός κριτής όμως πρέπει να είναι ο κόσμος, ο οποίος θα έχει τη δυνατότητα να επιλέγει. Και όταν έχεις το δικαίωμα της επιλογής έχεις και τη δυνατότητα της απόρριψης...

Τα παραπάνω σε αντιδιαστολή με τα προσωπικά δεδομένα ενός εκάστου -που προστατεύονται με αυστηρές νομικές/ συνταγματικές δικλείδες ασφαλείας, καθώς μόνο υπό εξαιρετικές συνθήκες μπορεί ένας δημόσιος λειτουργός ή μια υπηρεσία να έχει πρόσβαση σε αυτά- και των “δημοσίων” δεδομένων που αφορούν το κοινό συμφέρον, είναι δηλαδή δημόσια αγαθά και (θα έπρεπε να) θεωρείται δεδομένη η ελεύθερη πρόσβαση/ αναμετάδοσή/ χρησιμοποίησή τους.

Στην αυγή της πρώτης 10ετίας του 21ου αιώνα, όταν έκοντες ακόντες, βιώνουμε την επανάσταση της ελεύθερης ροής των πληροφοριών και τις ελεύθερης πρόσβασης σε αυτές, ακόμη και όταν τίθεται το μείζον ζήτημα των πνευματικών δικαιωμάτων, η λογική που διέπει τον ΟΑΣΘ, κατά την υποκειμενική άποψη του γράφοντος, είναι ξεπερασμένη, και θύματα είναι προσωρινά οι ίδιοι οι πολίτες της Θεσσαλονίκης.

Και λεω “προσωρινά”, γιατί στις διαδικτυακές λεωφόρους που ανοίγονται ο ΟΑΣΘ προς το παρόν βρίσκεται στο αντίθετο “ρεύμα κυκλοφορίας”.

Και κανείς δεν μπορεί να πάει κόντρα στο ρεύμα.

πηγη ΣΚΑΪ