Tου Βασιλη ΖηραΟ υπουργός Οικονομικών, Γιώργος Παπακωνσταντίνου, έχει αποφύγει επιμελώς τη χρήση του όρου μεταρρύθμιση για τις αλλαγές στο φορολογικό σύστημα, αν και ρυθμίσεις όπως η καθολική εφαρμογή του πόθεν έσχες, η κατάργηση της αυτοτελούς φορολόγησης και του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων ή ο λογιστικός προσδιορισμός των εισοδημάτων των ελεύθερων επαγγελματιών, που περιλαμβάνονται στις προτάσεις του, συνιστούν πολύ πιο τολμηρή και ουσιαστική παρέμβαση από τη μείωση των συντελεστών στην οποία εξαντλήθηκε ο μεταρρυθμιστικός οίστρος των προκατόχων του στην εξαετία της Νέας Δημοκρατίας.
Ωστόσο, αυτό που θα μπορούσε να είναι μια ουσιαστική μεταρρύθμιση του φορολογικού συστήματος, κινδυνεύει να ακυρωθεί από την αδήριτη ανάγκη για μέτρα με άμεση απόδοση στα δημόσια ταμεία.
Ετσι, φαίνεται ότι κερδίζουν έδαφος παλαιές συνταγές όπως η εφαρμογή αντικειμενικών κριτηρίων για τον προσδιορισμό του εισοδήματος των ελεύθερων επαγγελματιών.
Τα αντικειμενικά κριτήρια είχαν εφαρμοστεί και στο παρελθόν, το 1994, από τον τότε υπουργό Οικονομικών Αλέκο Παπαδόπουλο, καθώς ξεκινούσε η προσπάθεια ένταξης στην ΟΝΕ και σε μια προσπάθεια να αναγκάσει τους ελεύθερους επαγγελματίες να αποκαλύψουν μέρος τουλάχιστον των εισοδημάτων που απέκρυπταν από την εφορία και να περιορίσει τις συναλλαγές κάτω από το τραπέζι μεταξύ εφοριακών και φορολογουμένων.
Πράγματι, το μέτρο στην αρχή ενίσχυσε τα φορολογικά έσοδα, αλλά σύντομα η απόδοσή του εξαντλήθηκε. Οι φοροφυγάδες εξασφάλισαν φορολογική αμνηστία καταβάλλοντας το φόρο που προέκυπτε από τα αντικειμενικά κριτήρια, ανεξαρτήτως του πραγματικού εισοδήματός τους. Κάποιοι –πιθανώς λίγοι– ελεύθεροι επαγγελματίες αδικήθηκαν, πληρώνοντας φόρο για εισοδήματα που δεν απέκτησαν ποτέ. Το μέτρο τελικά αποσύρθηκε εν όψει της ένταξης στην ΟΝΕ, επειδή θεωρήθηκε ότι δεν ταιριάζει σε ένα κράτος–μέλος της Ευρωζώνης και πως η βελτίωση του φοροεισπρακτικού μηχανισμού θα αποδώσει περισσότερα από τα αντικειμενικά κριτήρια.
Δεκαπέντε χρόνια αργότερα, φαίνεται ότι βρισκόμαστε στο ίδιο ακριβώς σημείο. Η φοροδιαφυγή έχει ξεπεράσει κάθε προηγούμενο. Επτά στους δέκα ελεύθερους επαγγελματίες δηλώνουν εισόδημα κάτω από το αφορολόγητο όριο. Ο φοροεισπρακτικός μηχανισμός είναι διαλυμένος. Υπό την πίεση των αγορών, το Δημόσιο πρέπει να αυξήσει τα φορολογικά έσοδα για να μειώσει το έλλειμμα. Ετσι, το οικονομικό επιτελείο φαίνεται να εξετάζει την προσφυγή σε μέτρα της 10ετίας του ’90.
Ωστόσο, τέτοια μέτρα δεν μπορεί να είναι παρά προσωρινά, μέχρις ότου ολοκληρωθούν ο ανασχεδιασμός του φορολογικού συστήματος και η ανασυγκρότηση του φοροελεγκτικού μηχανισμού. Ούτε τα αντικειμενικά κριτήρια ούτε τα κίνητρα για τη συλλογή αποδείξεων μπορούν να αντιμετωπίσουν τα συστημικά προβλήματα που τροφοδοτούν και διογκώνουν τη φοροδιαφυγή. Εχουν δοκιμαστεί στο παρελθόν και έχει φανεί η πεπερασμένη αποτελεσματικότητά τους.
Δεκαπέντε χρόνια αργότερα, φαίνεται ότι βρισκόμαστε στο ίδιο ακριβώς σημείο. Η φοροδιαφυγή έχει ξεπεράσει κάθε προηγούμενο. Επτά στους δέκα ελεύθερους επαγγελματίες δηλώνουν εισόδημα κάτω από το αφορολόγητο όριο. Ο φοροεισπρακτικός μηχανισμός είναι διαλυμένος. Υπό την πίεση των αγορών, το Δημόσιο πρέπει να αυξήσει τα φορολογικά έσοδα για να μειώσει το έλλειμμα. Ετσι, το οικονομικό επιτελείο φαίνεται να εξετάζει την προσφυγή σε μέτρα της 10ετίας του ’90.
Ωστόσο, τέτοια μέτρα δεν μπορεί να είναι παρά προσωρινά, μέχρις ότου ολοκληρωθούν ο ανασχεδιασμός του φορολογικού συστήματος και η ανασυγκρότηση του φοροελεγκτικού μηχανισμού. Ούτε τα αντικειμενικά κριτήρια ούτε τα κίνητρα για τη συλλογή αποδείξεων μπορούν να αντιμετωπίσουν τα συστημικά προβλήματα που τροφοδοτούν και διογκώνουν τη φοροδιαφυγή. Εχουν δοκιμαστεί στο παρελθόν και έχει φανεί η πεπερασμένη αποτελεσματικότητά τους.
Η εμπειρία όλων των ανεπτυγμένων κρατών έχει αποδείξει ότι τίποτα δεν μπορεί να υποκαταστήσει το πόθεν έσχες και ένα αντικειμενικό σύστημα ελέγχων ως βασικά εργαλεία για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής.
ΠΗΓΗ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου