Μια συνομιλία του Μπενίτο Μουσολίνι με τον Αλέκο Λιδωρίκη, το 1936Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΓΚΙΩΝΗ
«Πιστεύω ότι η Ελλάς δεν έπρεπε να λησμονήσει ότι είμεθα γείτονες, ότι τα παράλιά μας αντικρίζονται, ότι αύριον, εις την χειροτέραν έκρηξιν, που την απεύχομαι, δεν τη συμφέρει να έχει απέναντί της μιαν Ιταλίαν οργισμένην...».
Ο άνθρωπος που εκτοξεύει απροκάλυπτα τις απειλές αυτές δεν είναι άλλος από τον Μπενίτο Μουσολίνι, σε συνομιλία του με τον Αλέκο Λιδωρίκη (1907-1988) στις 22 Ιανουαρίου 1936, στο άντρο του, το Παλάτσο Βενέτσια της Ρώμης. Και λέω συνομιλία, γιατί ο δικτάτορας ενέδωσε στις επίμονες προτάσεις του Ελληνα δημοσιογράφου να τον συναντήσει, με την προϋπόθεση ότι δεν θα είναι συνέντευξη:
«Οσα θα πούμε θα ήθελα να μη δημοσιευθούν. (...) Η Ιταλία βρίσκεται σε πόλεμο. Οι ώρες είναι κρίσιμες. Και έπαυσα να δίνω συνεντεύξεις από πολύν καιρό...». Στη συνέχεια της κουβέντας, ωστόσο, ο δικτάτορας έκανε κάποια υποχώρηση: «Γράψετε ορισμένα πράγματα...».
Η Ιταλία βρισκόταν σε πόλεμο με την Αβησσυνία, ενώ παράλληλα αντιμετώπιζε κυρώσεις από το εξωτερικό για το φασιστικό καθεστώς της.
Επέτειος της 28ης Οκτωβρίου 1940 -επέτειος της αναίτιας επίθεσης του Μουσολίνι κατά της Ελλάδας, αλλά και της ταπείνωσής του, και είπα να σταθώ σ' αυτή τη συνάντηση του κορυφαίου δημοσιογράφου (αλλά και θεατρικού συγγραφέα και μυθιστοριογράφου), καθώς, πέρα από την ιστορική της αξία, αποτελεί για εμάς τους νεότερους κι ένα μάθημα δημοσιογραφίας. (Κι ας προσθέσω εδώ ότι θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό που έλαχε στα πρώτα χρόνια της εφημερίδας αυτής να «συγκατοικήσω» με τον Λιδωρίκη, έναν ευρυμαθέστατο ευπατρίδη -και ως λόγιο και ως άνθρωπο.)
Είναι, επιπλέον, αξιοθαύμαστη η περιγραφή της συνάντησης αυτής, καθώς ο Λιδωρίκης την κατέγραψε από μνήμης, αφού δεν του επετράπη ούτε καν να κρατάει σημειώσεις. Δημοσιεύθηκε στο πρώτο φύλλο της βραχύβιας εφημερίδας «Ελευθέρα Γνώμη» (κυκλοφόρησε το 1936 κι έκλεισε ένα χρόνο αργότερα με τη δικτατορία του Μεταξά), της οποίας ο Λιδωρίκης ήταν αρχισυντάκτης, και αναδημοσιεύθηκε, μαζί με άλλες συνεντεύξεις με διεθνείς επιφανείς προσωπικότητες, στον τόμο «Μίλησα με μορφές του αιώνα μας» (Βιβλιοπωλείον της «Εστίας» - 1992), με τη φροντίδα της συζύγου του Ζωζώς Λιδωρίκη.
Μεταφέρω μερικά σημεία, αρχίζοντας από την περιγραφή του γραφείου του δικτάτορα, όπου έφτασε ο Λιδωρίκης αφού πέρασε από πλειάδα φρουρών κι ελέγχων:
«Η αίσθηση του χάους με κυριεύει απότομα. Ενα τεράστιο δωμάτιο, ένα τεράστιο, ξερό, γυμνό και παγερό γραφείο απλώνεται μπροστά μου, 40 μέτρα μήκος!... Είναι η "Υδρόγειος", όπως το λένε. Του "Ντούτσε" η δικτατορική φωλιά. Του βρυχωμένου λέοντος το άντρον. Στο βάθος, κάτω στου χάους το ξεψύχισμα, ένα τεράστιο τραπέζι. Ο φωτισμός λαφρύς, μυστηριακός, βαθιά υποβλητικός.
Λένε πως η σκηνογραφία του γραφείου είναι καλά μελετημένη για να υφίσταται ο επισκέπτης μια τρομερή επίδραση!.. Θέατρο και πολιτική!.. Ωσπου να προχωρήσεις 40 μέτρων βήματα, θα κυριευθείς από συγκίνηση, από αδημονία, από δέος και μια συντριβή. Εχει υπολογιστεί καλά αυτό. Πρέπει να φτάσεις ώς τον Ντούτσε πτώμα!.. Για να ασκήσει τη θρυλική του επιβολή πιο εύκολα απάνω σου».
Ο Ντούτσε τον δέχεται όρθιος και παραμένει μαζί του όρθιος τα 40 λεπτά που κρατάει η συνάντησή τους. Ιδού πώς τον σκιτσάρει ο Λιδωρίκης:
«Μέτριο ανάστημα. Κοντά τα πόδια. Παχύς, μα όχι σε υπερβολή, φοράει τη στολή του αρχηγού της εθνοφυλακής (του "Κάπο ντε λα Μιλίτσια Νατσιονάλε"). Την αρκετά γνωστή φασιστική στολή, που την κοσμούν τα διάσημα του ηγήτορος».
Ο άνθρωπος που εκτοξεύει απροκάλυπτα τις απειλές αυτές δεν είναι άλλος από τον Μπενίτο Μουσολίνι, σε συνομιλία του με τον Αλέκο Λιδωρίκη (1907-1988) στις 22 Ιανουαρίου 1936, στο άντρο του, το Παλάτσο Βενέτσια της Ρώμης. Και λέω συνομιλία, γιατί ο δικτάτορας ενέδωσε στις επίμονες προτάσεις του Ελληνα δημοσιογράφου να τον συναντήσει, με την προϋπόθεση ότι δεν θα είναι συνέντευξη:
«Οσα θα πούμε θα ήθελα να μη δημοσιευθούν. (...) Η Ιταλία βρίσκεται σε πόλεμο. Οι ώρες είναι κρίσιμες. Και έπαυσα να δίνω συνεντεύξεις από πολύν καιρό...». Στη συνέχεια της κουβέντας, ωστόσο, ο δικτάτορας έκανε κάποια υποχώρηση: «Γράψετε ορισμένα πράγματα...».
Η Ιταλία βρισκόταν σε πόλεμο με την Αβησσυνία, ενώ παράλληλα αντιμετώπιζε κυρώσεις από το εξωτερικό για το φασιστικό καθεστώς της.
Επέτειος της 28ης Οκτωβρίου 1940 -επέτειος της αναίτιας επίθεσης του Μουσολίνι κατά της Ελλάδας, αλλά και της ταπείνωσής του, και είπα να σταθώ σ' αυτή τη συνάντηση του κορυφαίου δημοσιογράφου (αλλά και θεατρικού συγγραφέα και μυθιστοριογράφου), καθώς, πέρα από την ιστορική της αξία, αποτελεί για εμάς τους νεότερους κι ένα μάθημα δημοσιογραφίας. (Κι ας προσθέσω εδώ ότι θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό που έλαχε στα πρώτα χρόνια της εφημερίδας αυτής να «συγκατοικήσω» με τον Λιδωρίκη, έναν ευρυμαθέστατο ευπατρίδη -και ως λόγιο και ως άνθρωπο.)
Είναι, επιπλέον, αξιοθαύμαστη η περιγραφή της συνάντησης αυτής, καθώς ο Λιδωρίκης την κατέγραψε από μνήμης, αφού δεν του επετράπη ούτε καν να κρατάει σημειώσεις. Δημοσιεύθηκε στο πρώτο φύλλο της βραχύβιας εφημερίδας «Ελευθέρα Γνώμη» (κυκλοφόρησε το 1936 κι έκλεισε ένα χρόνο αργότερα με τη δικτατορία του Μεταξά), της οποίας ο Λιδωρίκης ήταν αρχισυντάκτης, και αναδημοσιεύθηκε, μαζί με άλλες συνεντεύξεις με διεθνείς επιφανείς προσωπικότητες, στον τόμο «Μίλησα με μορφές του αιώνα μας» (Βιβλιοπωλείον της «Εστίας» - 1992), με τη φροντίδα της συζύγου του Ζωζώς Λιδωρίκη.
Μεταφέρω μερικά σημεία, αρχίζοντας από την περιγραφή του γραφείου του δικτάτορα, όπου έφτασε ο Λιδωρίκης αφού πέρασε από πλειάδα φρουρών κι ελέγχων:
«Η αίσθηση του χάους με κυριεύει απότομα. Ενα τεράστιο δωμάτιο, ένα τεράστιο, ξερό, γυμνό και παγερό γραφείο απλώνεται μπροστά μου, 40 μέτρα μήκος!... Είναι η "Υδρόγειος", όπως το λένε. Του "Ντούτσε" η δικτατορική φωλιά. Του βρυχωμένου λέοντος το άντρον. Στο βάθος, κάτω στου χάους το ξεψύχισμα, ένα τεράστιο τραπέζι. Ο φωτισμός λαφρύς, μυστηριακός, βαθιά υποβλητικός.
Λένε πως η σκηνογραφία του γραφείου είναι καλά μελετημένη για να υφίσταται ο επισκέπτης μια τρομερή επίδραση!.. Θέατρο και πολιτική!.. Ωσπου να προχωρήσεις 40 μέτρων βήματα, θα κυριευθείς από συγκίνηση, από αδημονία, από δέος και μια συντριβή. Εχει υπολογιστεί καλά αυτό. Πρέπει να φτάσεις ώς τον Ντούτσε πτώμα!.. Για να ασκήσει τη θρυλική του επιβολή πιο εύκολα απάνω σου».
Ο Ντούτσε τον δέχεται όρθιος και παραμένει μαζί του όρθιος τα 40 λεπτά που κρατάει η συνάντησή τους. Ιδού πώς τον σκιτσάρει ο Λιδωρίκης:
«Μέτριο ανάστημα. Κοντά τα πόδια. Παχύς, μα όχι σε υπερβολή, φοράει τη στολή του αρχηγού της εθνοφυλακής (του "Κάπο ντε λα Μιλίτσια Νατσιονάλε"). Την αρκετά γνωστή φασιστική στολή, που την κοσμούν τα διάσημα του ηγήτορος».
Ο δικτάτορας έχει ένα υπέρμετρο εγκώμιο για τη χώρα του: «Η Ιταλία δεν πτοείται. Εχει απόθεμα εθνικισμού, πίστεως, δυναμικότητος».
Κι ένα εξίσου υπέρμετρο παραλήρημα για το καθεστώς του: «Ο φασισμός δεν θέλει να πιστεύει ούτε στη δυνατότητα ούτε στη χρησιμότητα της διαρκούς ειρήνης. Αποκρούει τον φιλελευθερισμό, που κρύβει την παραίτηση από τον αγώνα και τη δειλία προ της θυσίας. Μόνο ο πόλεμος φέρνει ώς τον ψηλότερο βαθμό εντάσεως την κάθε ανθρώπινη ενέργεια και θέτει τη σφραγίδα του ευγενούς και του ισχυρού επάνω στους λαούς που έχουν τη δύναμη να αντιμετωπίσουν την επιδρομή του!»
Και το προφητικό συμπέρασμα του Λιδωρίκη: «Είναι ένας τύραννος, τύραννος όμως ισχυρός. Ενας δικτάτωρ μισητός από όσους ξέρουν να εκτιμούν το μέγα δώρο της ελευθερίας. Είναι όμως δικτάτωρ με τα όλα του. Αν πέσει, όταν πέσει, θα πέσει πολυθόρυβα. Με γδούπο τρομερό. Με συνεπείας τραγικάς. Θα πέσει και θα παρασύρει. Θα συντριβεί και θα συντρίψει».
Ο Μουσολίνι, ως γνωστόν, αποχαιρέτησε τη ζωή στις 29 Απριλίου 1945, στα 62 του, κρεμασμένος ανάποδα στην κεντρική πλατεία του Μιλάνου, αφού εκτελέστηκε από τους παρτιζάνους συμπατριώτες του, μαζί με την ερωμένη του Κλάρα Πετάτσι. Η Ιταλία ανέχτηκε τη δικτατορία του επί 23 χρόνια.
Και το προφητικό συμπέρασμα του Λιδωρίκη: «Είναι ένας τύραννος, τύραννος όμως ισχυρός. Ενας δικτάτωρ μισητός από όσους ξέρουν να εκτιμούν το μέγα δώρο της ελευθερίας. Είναι όμως δικτάτωρ με τα όλα του. Αν πέσει, όταν πέσει, θα πέσει πολυθόρυβα. Με γδούπο τρομερό. Με συνεπείας τραγικάς. Θα πέσει και θα παρασύρει. Θα συντριβεί και θα συντρίψει».
Ο Μουσολίνι, ως γνωστόν, αποχαιρέτησε τη ζωή στις 29 Απριλίου 1945, στα 62 του, κρεμασμένος ανάποδα στην κεντρική πλατεία του Μιλάνου, αφού εκτελέστηκε από τους παρτιζάνους συμπατριώτες του, μαζί με την ερωμένη του Κλάρα Πετάτσι. Η Ιταλία ανέχτηκε τη δικτατορία του επί 23 χρόνια.
ΠΗΓΗ: ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου