Εθνικές επέτειοι εν έτει 2040

Tου Νικου Βατοπουλου

Αν κάνουμε μια προβολή στο εγγύς μέλλον και φθάσουμε στο έτος 2040, η Ελλάδα θα γιορτάζει την εκατονταετηρίδα της 28ης Οκτωβρίου 1940. Τα μωρά που είναι τώρα στο καρότσι θα είναι σαραντάρηδες και οι σημερινοί έφηβοι θα είναι «κατεστημένο». Το ΠΑΣΟΚ και η Ν.Δ. θα έχουν μια ιστορία 66 ετών και η Πτώση του Τείχους του Βερολίνου θα απέχει μισόν αιώνα. Σχετικό πράγμα ο χρόνος...
Αντίστοιχα, στο παρελθόν, το 1921 τιμήθηκε η εκατονταετηρίδα από το ξέσπασμα της Ελληνικής Επανάστασης, το 1930 τα 100 χρόνια από την ίδρυση του ελληνικού κράτους και το 1934, τα 100 χρόνια από την ανακήρυξη της Αθήνας ως πρωτεύουσας. Ως το 2040, που θα εορτασθούν τα 100 χρόνια της 28ης Οκτωβρίου, θα έχουν ήδη τιμηθεί τα 200 χρόνια από τις προηγούμενες επετείους.

Προσπαθώ να φανταστώ πώς θα είναι μια εθνική εορτή σε 30 χρόνια. Βέβαιον είναι ότι η σύνθεση της κοινωνίας θα είναι διαφορετική. Θα υπάρχουν χιλιάδες Ελληνόπουλα που θα έχουν προέλθει από μεικτούς γάμους και οι κύκλοι της μετανάστευσης θα έχουν κλείσει, τουλάχιστον, όπως τους γνωρίζουμε σήμερα. Θα είναι η Τουρκία μέλος της Ενωμένης Ευρώπης; Πολύ πιθανόν να είναι και ακόμη πιο πιθανόν οι Τούρκοι τουρίστες, χωρίς βίζα, να κατακλύζουν τα νησιά.
Ενα ακόμη ενδεχόμενο είναι να έχουν καταργηθεί οι στρατιωτικές παρελάσεις στην Ελλάδα αν, εν τω μεταξύ, κερδίσει έδαφος η άποψη που σήμερα υποστηρίζει ότι η διεξαγωγή τους απηχεί μια παρωχημένη αντίληψη περί παρουσίας του κράτους και του στρατού στη δημόσια ζωή. Αλλά, επειδή η εξέλιξη των κοινωνιών δεν ακολουθεί γραμμική πρόοδο, είναι, επίσης, σοβαρό ενδεχόμενο, οι στρατιωτικές παρελάσεις όχι μόνο να μην έχουν καταργηθεί στην Ελλάδα, αλλά να έχουν επανέλθει, έστω και με άλλον τύπο, στις χώρες της Ευρώπης, όπου από χρόνια έχουν καταργηθεί.

Πέραν όμως της εθιμοτυπίας, η εθνική εορτή του μέλλοντος είναι πολύ πιθανόν να λειτουργεί περισσότερο ενωτικά απ’ ό, τι σήμερα που οι μνήμες είναι ζώσες. Το 1940 θα αχνοφαίνεται από τα βάθη του μακρινού 20ού αιώνα, όπως μας φαίνονται σήμερα ο Μακεδονικός Αγώνας και οι Βαλκανικοί Πόλεμοι. Αλλά, παρά την απόσταση του χρόνου, υπάρχει το ενδεχόμενο η αυριανή κοινωνία να έχει επαναπροσδιορισθεί πάνω σε άλλες συντεταγμένες, στις οποίες το «1940» να έχει ρόλο κομβικό. Περισσότερο και από το «1821», η 28η Οκτωβρίου μπορεί ευκολότερα να συμβάλει σε συνεκτικότητα και ηρωισμό, ίσως διότι πιο εύκολα μπορεί κανείς να ταυτιστεί με τον «ανώνυμο» στρατιώτη του αλβανικού μετώπου παρά με τον ανάστημα ενός επώνυμου ήρωα του 1821, δίπλα στον οποίο ο ρόλος του ανώνυμου συχνά θαμπώνει.

Το 2040, που είναι τόσο κοντά, όσο είναι το 1978 πίσω στον χρόνο, θα υπάρχει μία εντελώς νέα γενιά Ελλήνων που θα ασκεί την κριτική της για όλους εμάς που δουλεύουμε σήμερα στην κοινωνία.

ΠΗΓΗ: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ