Ολόκληρη η φράση είναι «Η απάντηση εις την κατακραυγή που υπάρχει εναντίον του πολιτικού προσωπικού της χώρας “πώς τα φάγατε τα λεφτά;”, που μας ρωτάει ο κόσμος, είναι αυτή: “Σας διορίσαμε. Τα φάγαμε όλοι μαζί. Μέσα στα πλαίσια μιας σχέσης πολιτικής πελατείας, διαφθοράς, εξαγοράς και εξευτελισμού της έννοιας της ίδιας της πολιτικής» και, όπως καταλαβαίνετε, δεν έχει να κάνει με μαύρο χρήμα, μίζες και λοιπές παράνομες δραστηριότητες όπως πολλοί που έχουν συγκρατήσει μόνο το «τα φάγαμε» νομίζουν. Έχει να κάνει με το πελατειακό κράτος. Αυτή την πολύ βολική σχέση κυβερνώντων και ψηφοφόρων η οποία είναι τόσο χαρακτηριστική της ιστορίας του ελληνικού κράτους που κάνει την αναγραφή του «Μαζί τα Φάγαμε» στην ελληνική σημαία (κατά το «Ordem e Progresso» των Βραζιλιάνων) μια καθόλου κακή ιδέα. Διορισμοί, δημοσιοϋπαλληλικές αργομισθίες, ΔΕΚΟ, πρόωρες συντάξεις, επιδόματα ακόμα και για την «έγκαιρη προσέλευση» στην εργασία είναι λίγα μόνο από τα στοιχεία της σχέσης αυτής.
Η σπουδαιότητα της φράσης όμως δεν βρίσκεται στην αλήθεια που περιγράφει. Παρότι υπήρξαν όντως συμπολίτες οι οποίοι δεν τα έφαγαν μαζί με τους υπόλοιπους και κάποιοι που έχασαν από αυτή τη συνδιαλλαγή, η γενική εικόνα ήταν αναμφισβήτητα αυτή. Δυστυχώς για όσους επείχαν από το γεύμα, όταν θέλουμε να περιγράψουμε μια κοινωνία επιγραμματικά, οι μειοψηφίες δεν περιλαμβάνονται στην περιγραφή.
Η σπουδαιότητά της δεν βρίσκεται ούτε στο θάρρος που απαιτείται για να την ξεστομίσει ένας εν ενεργεία πολιτικός. Παρότι η κριτική που λέει ότι, ακόμα κι αν τα φάγαμε μαζί, κάποιοι ήταν οι υπεύθυνοι για τη διαχείριση και η δουλειά τους ήταν να μην τα φάμε δεν είναι άστοχη, κανείς με τα σωστά του δεν μπορεί να αρνηθεί ότι η συγκριμένη φράση και ειδικά τη συγκεκριμένη στιγμή που ειπώθηκε απαιτούσε θάρρος αφού ήταν βέβαιο ότι θα αποτελούσε αιτία διαζυγίου με τους αγριεμένους ψηφοφόρους. Διαφορετικά θα ακούγαμε τέτοιες φράσεις συχνότερα και, για να είμαι ειλικρινής, καμία άλλη τέτοια δεν θυμάμαι από εν ενεργεία πολιτικό.
Παρότι, λοιπόν, η πραγματικότητα που περιγράφει και το θάρρος που απαιτείται για να ξεστομιστεί είναι αναμφισβήτητα, η πραγματική σπουδαιότητα του «μαζί τα φάγαμε» νομίζω ότι βρίσκεται στο ότι εξηγεί (ίσως κάπως απότομα και άβολα αλλά με απλό τρόπο) ότι στις δημοκρατίες οι πολίτες δεν είναι ανήμποροι παρατηρητές αλλά συνδημιουργοί της πραγματικότητας.
Η σπουδαιότητά της είναι ότι διαλύει τη βολική ψευδαίσθηση του ψηφοφόρου-ανεύθυνου θύματος και αποκαλύπτει τον πραγματικό ρόλο των πολιτών.
Είναι από τις ελάχιστες φορές που ένας πολιτικός εξήγησε με πολύ απλά λόγια ότι...
στις δημοκρατίες οι κυβερνήσεις, οι αντιπολιτεύσεις και γενικά το σύνολο που αποκαλούμε «πολιτικός κόσμος» δεν είναι τοποθετημένες από εξωγήινους αλλά από τους ίδιους τους πολίτες οι οποίοι ξέρουν καλά τους πολιτικούς τους και με την ψήφο τους κατευθύνουν τη δράση τους. Από τους πολίτες που, είτε τους αρέσει είτε όχι, είναι συνυπεύθυνοι όχι μόνο της πολιτικής πραγματικότητας αλλά ακόμα και της ίδιας της καθημερινότητάς τους.
Ήταν, με λίγα λόγια, ένα σπρώξιμο προς την ωριμότητα το οποίο, αφού θύμωσε πολλούς, όσο περνούσε ο χρόνος έκανε όλο και περισσότερους να σκεφτούν. Και μπράβο τους.
ΥΓ: Βέβαια η δική μου αγαπημένη φράση του Θεόδωρου Πάγκαλου είναι η (νομίζω ανέκδοτη και γι’ αυτό όχι με ακρίβεια διατυπωμένη αλλά παρ' όλα αυτά αδιαμφισβήτη) απάντησή του στην πρατήρηση ότι μοιάζει με αγέλαδα που κλοτσάει και χύνει την καρδάρα με το γάλα: «αυτό είναι κακό από την πλευρά του αγελαδοτρόφου, αλλά όχι απαραίτητα από την πλευρά της αγελάδας η οποία κανείς δεν ξέρει πώς σκέφτεται».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου