Από την Λίνα Παπαδοπούλου
Επίκουρη καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου στο Τμήμα Νομικής του ΑΠΘ
Θυμήθηκα σήμερα την Εμινέ που κεραυνοβολήθηκε από έρωτα στα δεκατρία της. Τίποτε το περίεργο σ' αυτό· συμβαίνει σ' όλες τις συνομήλικές της. Μόνο που η Εμινέ είναι Ελληνίδα της μουσουλμανικής μειονότητας. Κι έτσι, χωρίς καλά καλά να το καταλάβει, βρέθηκε στην εφηβεία της έγγαμη και μητέρα. Αφορμή να τη θυμηθώ στάθηκαν οι δηλώσεις εκπροσώπων της μειονότητας εναντίον της αφαίρεσης από τον, χωρίς νομικές γνώσεις, μουφτή των δικαστικών του αρμοδιοτήτων, η οποία αποτελεί προϋπόθεση εκλογής του από τα μέλη της μειονότητας.
Το ζήτημα συνδέεται άμεσα με την εφαρμογή στους Ελληνες Μουσουλμάνους της Θράκης του ιερού ισλαμικού νόμου, της Σαρία, παρά την κατάργησή της στην Τουρκία το 1926, παρότι δεν εφαρμόζεται σε καμιά άλλη ευρωπαϊκή χώρα και δεν επιβάλλεται από τη Συνθήκη της Λοζάνης (1923), η οποία δεσμεύει τη χώρα μας απλώς να σέβεται τα έθιμα της μειονότητας για τα οικογενειακά ή προσωπικά ζητήματα των μελών της.
Το πρόβλημα με τη σαρία είναι ότι οι ρυθμίσεις της, οικογενειακού και κληρονομικού δικαίου, προσβάλλουν ευθέως πολλά θεμελιώδη δικαιώματα: την αρχή της ισότητας των φύλων, τη θρησκευτική ελευθερία, το συμφέρον των ανηλίκων, το δικαίωμα σε δίκαιη δίκη. Η άγραφη σαρία παραμένει αδιαφανής και διερμηνεύεται μόνο από τους μουφτήδες.
Οι γιοι παίρνουν διπλό κληρονομικό μερίδιο από τις κόρες. Διαζύγιο δικαιούται μόνο ο άνδρας με απλή δήλωσή του, ενώ η γυναίκα σε εξαιρετικές μόνο περιπτώσεις (σχιζοφρένεια, στειρότητα, εγκατάλειψη). Η ασήμαντη διατροφή αναγκάζει τις διαζευγμένες γυναίκες να καταφύγουν σε έναν νέο γάμο, χάνοντας έτσι άμεσα την επιμέλεια των παιδιών τους, η οποία σε κάθε περίπτωση από τα 7 έτη για τα αγόρια και από τα 9 για τα κορίτσια περνάει αυτομάτως στον πατέρα. Οι γάμοι ανηλίκων όχι μόνο επιτρέπονται, αλλά μέχρι το 2002 τελούνταν και διά αντιπροσώπου. Ανήλικες μουσουλμάνες Ελληνίδες έπαιρναν, έναν αιώνα μετά τις «Νύφες» του Βούλγαρη, τον δρόμο προς τη Γερμανία για να ενωθούν με τον άγνωστο σύζυγο. Σπανίως τα δικαστήρια ελέγχουν τις βάσει της σαρία ειλημμένες αποφάσεις του μουφτή για αντισυνταγματικότητα, παρότι υποχρεούνται να το κάνουν. Σπανίως οι μουσουλμάνοι επιλέγουν να υπαχθούν σε αυτά, παρότι δικαιούνται να το κάνουν, καθώς αυτό θα σήμαινε εξοβελισμό από την κοινότητα. Η ελεύθερη βούληση καταργείται μαζί με την ισότητα, τη θρησκευτική ελευθερία και τη δυνατότητα του δικαίου να εξελίσσεται .
Με τον τρόπο αυτό, η Εμινέ και οι άλλες μουσουλμάνες, Ελληνίδες και Ευρωπαίες πολίτιδες χωρίς δικαιώματα, κρατούνται φυλακισμένες σε μια Ιστορία που δεν κινείται. Σε ένα παρελθόν που δεν παρέρχεται. Ο δικαιικός χρόνος μένει παγωμένος. Και μαζί του μένει παγωμένη η σταθερή φωνή της Εμινέ, που δεν κουραζόταν να επαναλαμβάνει, στην ημερίδα όπου τη συνάντησα, πως μόνη λύση για τις γυναίκες της μειονότητας είναι η κατάργηση της σαρία με υποχρεωτική υπαγωγή όλων στα αστικά δικαστήρια. Και έτσι η, νομική τουλάχιστον, εξίσωση πέρα από θρησκευτικές διακρίσεις.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου